Գեներալի շունը

Տարվա այս եղանակի երեկոյան ժամերին բացօթյա սրճարաններում համարյա մարդ չի լինում:

Նա գիտի, բայց սովը  բնազդորեն բերել է այստեղ:

Ամբողջ գիշեր հալածեցին  մի  փողոցից մյուսը, հետո` այդպես շարունակ մինչև լուսաբաց;

Վերջին երկու ժամը մի կերպ քնեց  նոր կառուցված եկեղեցու հարևանությամբ գտնվող բարձրահարկ շենքի աղբատարում:

Իրո´ք,  որ շա´ն կյանք է:

Մարդիկ էլ չարացած`  աղբի մեջ ուտելու բան չեն գցում: Այնքան են չարացել, որ կարծում են, թե շներն օդով են ապրում ու միայն ծառայելու համար են:

Նա չունի Իր փողոցը, Իր  շների շրջապատը: Երեք տարեկան հասուն շուն է ու չունի Իր անկյունը:

Չունի, չի ստեղծել, քանի որ միշտ ապրել է իր տիրուհու` Մագդայի մոտ: Հիմա  դուրս է շպրտված:

Ցեղական շուն է:

Դուրս է շպրտվել այն պատճառով, որ երբ Մագդայի գրկում տեսավ սպիտակ  արու պուդելին, չդիմացավ: Խա՞նդն էր, թե՞  նախանձը: Ինքն ի՞նչ իմանա: Հարձակվեց, կծեց պուդելի ոտքը,  Մագդայի ամուսնու` նախկին  գեներալի  մեծ հողաթափով մի լավ ծեծ կերավ ու դուրս  արվեց;

Երկու ամիս է` տեղը չի գտնում:

Կեղտոտ, սոված, մազերի փայլը կորցրած,  առաջվա  գեղեցիկ շունը չէ:

Իսկ Մագդան գեղեցիկ էր:

Շները մարդկանց  գեղեցկությունը  չափում են նրանց տված համեղ պատառների չափով:

Մագդան  նրան արքայավայել էր կերակրում` առավոտյան` գոլորշի արձակող հաստ նրբերշիկի կտորով, ցերեկը` կաթի մեջ բրդած թխվածքաբլիթի կտորներով, դե իսկ երեկոյան`  ապխտած մսով  կամ  տապակած ձկով:

Ա´յ ,  թե ինչպիսի~ գեղեցկուհին էր Մագդան;

Հարբեցող ամուսինը  չէր նկատում Մագդայի գեղեցկությունը; Գալիս էր տուն միշտ  հարբած, ընկնում բազմոցին, մինչև առավոտ խռմփացնում:

Շունը շատ էր տեսել Մագդայի լացակումած աչքերը:  Իր` շան ուղեղով մտածում էր, որ Մագդան երևի հիմար է: Է, թող  քնի, խռամփացնի  ինչքան ուզում է, տանը` ուտելիքը լիքը, տունը`  տաք, լավ կահավորված, էլ ի՞նչ է պետք...

...Մի օր էլ սովորականի նման մտավ  ննջարան`  մահճակալի տակ  քնելու, տեսավ   Մագդային` մերկ կանգնած, թաց աչքերով, շփում էր կրծքերն ու ազդրերը: Նա շատ էր տեսել մերկ Մագդային, բայց որ այդպես ջանասիրաբար շփեր կրծքերը ու հոգոցներ հաներ երբեք չէր պատահել;

- Եկա՞ր, դու իմ միակ մխիթարանքն ես, բայց ոչնչով չես կարող օգնել,  իմ լա´վ  շնիկ:

Մագդան գրկեց շան գլուխը, սեղմեց կրծքին ու նստեց մահճակալին;

Շունը բնազդով հասկացավ,  որ  Մագդան  ինչ- որ ցավեր ունի, ինչո՞վ օգնի, երբ ինքը հաչալուց ու լիզելուց բացի  ոչինչ չի կարող անել: Սկսեց լիզել Մագդայի կրծքերը:

Մագդայի միշտ գունատ դեմքը կամաց-կամաց կարմրեց, հետո Մագդան շան գլուխը վերցրեց  իջեցրեց, իջեցրեց ավելի ներքև` երևի ավելի ցավոտ տեղերը: Շան գլուխը մտցրեց ոտքերի արանքը ու պառկեց մահճակալի լայնությամբ:

Շունը շատ էր ուզում մեղմացնել տիրուհու ցավերը  ու շարունակում էր ավելի եռանդով:

Մի պահ շանը թվաց, թե ընկել է ին -որ ճահճի մեջ ու հիմա կխեղդվի ճահճաջրից: Հետ  քաշեց գլուխը;

Մագդան մի երկար, հաճելի տնքոց արձակեց ու ժպտաց;

- Ախ, դո´ւ,  չարաճճի´;

Առավոտյան  շունը ստացավ իր ամենասիրած ուտելիքը` շոգեխաշած երեք մեծ կողոսկր:

Ամբողջ ցերեկը ման եկավ Մագդայի հետ զբոսայգում, իսկ երեկոյան  Մագդան նրան նորից տարավ  ննջարան....

Մագդան քանի գնում գեղեցկանում էր: Շունն էլ բժշկի պարտաճանաչությամ <բուժում>էր իր տիրուհուն:

Շանն առաջին անգամ  զգացած ճահճահոտն արդեն դուրեկան էր  և հիմա բուրում էր, ինչպես թարմ արյունը կամ ավելի ճիշտ`  կիսաեփ արյունոտ բիֆշտեքսը: 

Գարնան մի պայծառ օր էր,  երբ  առավոտյան գեներալը քնից չարթնացավ:

Շանը փակեցին պատշգամբում: Երկու օր Մագդան մոռացավ շանը: Շունը սոված էր  ու

Տխուր:  Տանից թարմ ծաղիկների հոտ էր գալիս ու ավելի գրգռում շան ախորժակը:

Տանն անընդհատ երևում էին մարդիկ`  անմազ գլուխներով, կարմիր այտերով, հաստ վզերով, զինվորական հագուստներով:

Այդ օրը ինչ- որ մեկը բացեց պատշգամբի ապակեպատ դուռը:                                         

Շունը մարդկանց ոտքերի արանքով սլացավ դեպի հյուրասենյակ:

- Այս շա´նը նայեք, տեսեք, ինչպես է զգում տիրոջ մահը, աչքերի´ն նայեք:

- Գեներալի´ շունը, թողե´ք, թո´ղ մոտենա:

- Տեսեք, ինչ տխուր աչքեր ունի, հետո էլ ասում են, թե շները չեն հասկանում:

Շունն արդեն սենյակում էր:

Սեղանին փայլուն, սև փայտյա դագաղի մեջ գեներալն էր, չէր խռմփացնում:

- Տեսնես, կմոտենա՞ տիրոջը:

- Տեսնես, հիմա ի՞նչ է զգում:

Շունն աչքերով գտավ Մագդային: Դագաղի գլխավերևում նստած լալիս էր, ձեռքերը` կրծքերին ծալած:

Ծանոթ տեսարան էր:

Արագ սլացավ դեպի տիրուհին ու փորձեց գլուխը մտցնել սև շրջազգեստի տակ: Չէ՞ որ Մագդան լալիս էր, իսկ  ձեռքերը կրծքերին էին,  շունն էլ` սոված:

- Էս կատաղածին փակե´ք մի տեղ, հեռացրե´ք:

Շունը ևս երկու օր մնաց փակված ու սոված: Չհասկացավ, թե ինչու:

Երրորդ օրը գլուխը հազիվ բարձրացրեց թաթերի վրայից, երբ լսեց մուտքի դռան բացվելու ձայնը:

Պատշգամբի ապակե դռնից տեսավ Մագդայի ժպտացող դեմքը: Գրկին մի սպիտակ պուդել էր` իր նման արու: Երբ տիրուհին բացեց դուռը,  նա մի վերջին ճիգ արեց, թռավ ու կծեց պուդելի հետևի ոտքը, ինչու՞, չհասկացավ:

Մինչև հիմա էլ ականջների մեջ է պուդելի աղիողորմ կաղկանձը:

Ա´յ , թե ինչպես հայտնվեց փողոցում: Ցեղական շունը երկու ամսվա ընթացքում այդպես էլ չսովորեց փողոցային կյանքին, չգտավ  իրեն ու հալածվում  է օտար շներից:

* * *

Տարվա այս եղանակի  երեկոյան ժամերին բացօթյա  սրճարաններում համարյա  մարդ չի լինում:

Նա  գիտի, բայց սովը  բնազդորեն բերել է այստեղ:

Սրճարանի սեղաններից մեկին մոտեցավ մի  կին:

Ձեռքի պայուսակից եփած հավի հոտ է գալիս:

Շունը հետևի թաթեր վրա նստած նայում է:

Ակնոցներով այդ կինը սուրճ ու բուլկի պատվիրեց:

Շունը չգիտի կինը գեղեցի՞կ է,  թե՞ ոչ; Շունը նրանից դեռ ոչինչ չի ստացել;

Կինը չի նայում շանը, բայց  ձեռքը մի փոքր բուլկու կտորով իջավ սեղանի տակ:

Ձեռքը սպասում է:

Շունն էլ է սպասում: Եվ  քանի որ գեներալի´ շուն է, այլ ոչ թե հասարակ, չի շտապում: Շունը գիտի արժանապատիվ մոտենալու բոլոր ձևերը;

Հեռվից շունը զգաց մոտեցող օտար շների հոտն ու ձգվեց դեպի ձեռքը: Վերցրեց բուլկու կտորը, դանդաղ ծամեց, հետո հետևի  թաթերի վրա կանգնեց, իսկ առջևի  թաթերը դրեց կնոջ ծնկներին ու բացեց երախը:

- Ի~նչ մռութն ես, ինչու՞ ես այսքան կեղտոտ,- կինը սկսեց շոյել շանը:

- Դե, արի´, կգա՞ս:

Շունն իր չորս թաթերով հազիվ էր հասցնում քայլել եփած հավի մսի հոտ ունեցող պայուսակի հետևից: Մոտեցան մի բարձրահարկ շենքի: Վերելակով բարձրանալիս աղբատարից հին ճաշի հոտ եկավ: Լարվեց: Ինչքան է փնտրել: Շան հոտառությունը չի խաբում ու համոզված է, որ այսօր հավի միս է ուտելու: Հանգստացավ:

Նոր տիրուհին շորերը փոխեց: Լողասենյակում միացրեց տաք ջուրը;

Շունն ուսումնասիրում էր բնակարանը: Մեծ չէ` ընդամենը երկու սենյակ, մի խոհանոց ու մի շքապատշգամբ:

Որտե՞ղ պետք է քնի, առաջվա պես իր տիրուհու մահճակալի տա՞կ, թե՞ ազատ բազմոցին;

- Արի´, ու՞ր կորար:

Վազելով մոտեցավ:

- Տե~ս, է~, ինչ էլ հասկացողն է:

Կինը շանը օճառանուշով սկսեց լողացնել` շոյելով գլուխը, մեջքը, փորը, թաթերը ու երբ ձեռքը կպավ շան ձգված... , շունը հաճույքից կլանչեց:

Ջուրը  գոլ էր, փրփրոտ ու շատ հաճելի:

Վարդագույն փափուկ սրբիչով շանը չորացրեց ու դուրս  թողեց լողասենյակից:

Լսվեց ցնցուղի ձայն: Կինն էլ էր լողանում ու մինչ դուրս կգար,  շունը հասցրեց քրքրել ու ուտել գետնին դրված պայուսակի պարունակությունը:

Կինը մերկ դուրս եկավ լողասենյակից ու ուղղվեց դեպի ննջարան, շունն էլ` ետևից: Կինը նստեց մահճակալին, սկսեց չորացնել մազերը, իսկ շունը տատանվում էր` մոտենա՞,  թե՞ ոչ: Դանդաղ սկսեց մետենալ` պոչը շարժելով:

Եվ երբ կինը մի կողմ դրեց սրբիչը,  ձգվեց վերցնելու գիշերանոցը,  շան աչքերը դարձան տագնապալի:  Տագնապի երկու կարմիր կոճակների նման երևացին կնոջ կրծքերն ու ոտքերի միացման տեղում ծվարած բիֆշտեքսի հոտ ունեցող խոզանակը:

Ծանոթ տեսարան էր: Ու շունը, լինելով գեներալի շուն, գիտեր իր անելիքը: Նա գիտեր, որ չպետք է լինի հարբած  ու խռմփացնող  գեներալի նման:

Գիտեր, թե ինչ պետք է անի, որ վաղը, վաղվան հաջորդող մյուս բոլոր օրերը նորից չհայտնվի փողոցում` սոված, կեղտոտ ու լքված:

Շունն իր հացը վաստակելու միայն այդ ձևը գիտեր ու <մարդավարի>  կատարեց  իր շան  գործը:

25.05.մի երանելի տարի.