среда, 30 декабря 2015 г.

Փնտրո՜ւմի աչքեր…



Անորոշ մի ցա՛վ է մենակ մնալը,
Նման է ձմռանը,
Երբ նահանջում է նույնիսկ Արեգակը:
Մխիթարա՞նք է թե՞
Ինքնախաբեություն,
Թե՞ ցրտից ցավն է
Սեղմվո՜ւմ
Փոքրանո՜ւմ
Դառնում պոտենցիալ մի հուժկո՛ւ հարված,
Որ չես իմանում թե ե՞րբ,
Ո՞ր ժամին
Կպայթի հանկարծ -
Կվարակի քեզ մի հիվանդությամբ «դատարկ» անունով
Կմնա որպես առեղծվա՜ծ կամ
Բնավորությո՜ւն…

Դու մի՛ զարմացիր…
(Ճիշտն ասած հաճախ ինքս եմ զարմանում)
Որ Սերն ամեն ինչ մոռացել
Դարձել է մի ծանր
Բնավորություն…

Դու մի՛ բարկացիր…
(Չնայած ինքս եմ հաճախ բարկանում)
Որ խելակորույս այս հերթերի հերթում
Ոտքե՜րդ եմ փնտրում,
Դատարկ սենյակում խլուրդի նման
Հե՜տքդ որոնում
Ու չգտնելով՝
Պատուհաններիս ապակիներին
Աչքեր եմ դառնում…

Փնտրո՜ւմի աչքեր…
Դու մի՛ նեղսրտիր,
Որ փնթփնթան եմ ես այսպես դարձել:

Գուցե ինձ նման սե՞րս է ծերացել
Կամ իմաստացել
Այն աստիճանի, որ որոշել է
Կտրուկ մոռանալ քեզ,
(Միամիտ բանաստեղծ,
Միթե որոշմամբ են սիրուց ազատվում
Կամ էլ ասենք թե սեփական արյունդ խմած այն փայտոջիլի պես,
Որին մի մատով սեղմում ես պատին ու
Սատկացնո՜ւմ, սատկացնո՜ւմ…)

Ո՜չ,
Իրո՛ք դժվար է ամե՜ն ինչ ջնջել
(Ես հո Աստվա՞ծ չեմ, որ բնավորություն ջնջեմ)

Ստիպված քաշո՜ւմ եմ
Սիրո հուշերիս երկար շարանը
Անկյունից-անկյուն,
Ինքնախաբեությո՞ւն, թե՞
Սահմանին հասած սիրո ծերություն…

Է՜հ, ո՞վ իմանա,
Ո՞վ կդիմանա…

Երևի միայն,
Միա՜յն Դու…..

Ս.Ումառ-Հարությունյան


вторник, 29 декабря 2015 г.

Իմ հեռավո՜ր



Եվ տագնապնե՜ր կան,
Եվ տենդ իմ հոգում,
Եվ տարօրինակ մի համ է
շուրթերս այրում,
Երբ պատկերացնում եմ հեռո՜ւ մի տեղում
Ինչպես է ծերացած աշունն
իր բիրտ մատներով
Աչքե՜րդ փակում…

Խաբկանք թվացող գարունն էլ
փորձեր է անում
կծկվել սրտիդ տակ,
Ու կարծես մի դեղին մղձավանջ
Ողողում է բախտի անիվը՝
Վաղո՜ւց, շատ վաղուց կանգնած…

Սա մի նոր ցա՛վ է,
Մի նոր դառնահա՛մ-
Երբ սիրում ես հեռվից
Ամե՜ն ինչ մոռացած,
Բախվում ես անվան ամե՜ն մի տառին,
Բախումից հոգոցը  նոր բառ է դառնում-
Կախվում է նրա քնած սնարին:

Մի նո՛ր երևույթ է,
Երբ լույսն է անցնում անթափանց
Վարագույրներից,
Բայց այն պայմանով, որ հետո պետք է
անպայման բեկվի
Ապակիներից-
Դառնա բազմաթիվ լույսի կտորներ
Ու ցրիվ գա նրա ողջ մարմնով մեկ….

Սիրո ի՞նչ տեսակ է, որ պետք է լռել,
Եվ որտեղի՞ց ինձ այսքան արցունքներ,
Սա ի՞նչ փորձանք է, որ պետք է այրել
Հետո սրտնեղել,
Որ այդ մոխիրից ծնվում են բառե՜ր,
Բազմակետե՜ր ու
Հարցականնե՜ր…
Կամ տողեր՝ գրված ոտքերը վերքոտ,
Որ հույսի փոխարեն
Լցվում են քո մեջ
Ամեն առավոտ…

Մի՞գուցե չգրեմ,
Ինձ հետ չկռվե՞մ,
Չէ՞ որ դա էլ է լռելու տեսակ,
Բայց միևնույն է՝
Եվ տագնապներ կան
Եվ տենդ իմ հոգում
Եվ տարօրինակ մի համ է շուրթերս այրում
Անո՜ւնդ,
Անունդ է անընդհա՜տ տանջում…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

понедельник, 21 декабря 2015 г.

Անհանգիստ մարդ արարած



Երբ հա՛րց են տալիս,
Որը չպետք է տալ -
Մարդ կատաղում է
(Այստեղ տեղին չէ բառը
«Բարկանալ»):

Երբ պարտք են տալիս
Ու թուղթ պահանջում այդ պարտքի դիմաց-
Մարդ փոքրանում է՝
Դառնում ձվի չափ…

Երբ հույս են տալիս ու կարեկցում են
Միաժամանակ-
Մարդ հուսալքվում է՝
Դառնում անհավատ…

Երբ խոսում են քեզ հետ,
Բայց լռել է հարկավոր,
Քեզ թվում է հանդիպել ես
Մի աղետի ահավոր:

Երբ լռո՜ւմ են, չե՛ն խոսում,
Բայց խոսե՛լն է կարևոր-
Չես հասկանում ի՞նչ ես ուզում
Այս աշխարհից մեղավոր:

Պահմտոցի ես խաղում
Ցավի՜դ, կամքի՜դ, հույսիդ հետ,
Թաքնվելու տե՛ղ ես փնտրում՝
Տուն տանող մի արահետ:

Գտնո՜ւմ ես,
Մա՛րդ արարած…
Մտնո՜ւմ ես՝
Հանգիստդ առնում վերջապես,
Երբ, որ մայրդ է խոսում հուզված,
Կամ լռում է Աստծո պես …


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Կապույտն իմ գույնն է

Կապույտն իմ գույնն է

Կապույտն իմ գույնն է`
Երակի գույնը,
Կարմիրը՝ սիրո թույնը,
Ո՜չ,
Ո՛չ այն կարմիրը,
Որ շրջազգեստիդ տեսքով քեզ է պարուրվել,
Այլ ա՛յն կարմիրը, որ քո անունով
Սիրտս է լցվել:

Լսե՜լ ես երևի, որ
«Հոգուս մե՜ջ ես»
«Մտքերո՜ւմս ես անընդհատ» կամ
« Ծայրին ես լեզվիս »,
Իսկ ես ասում եմ, որ
Արյանս մեջ ես
Ու դրանից ահավոր բան
Չկա՜ Սիրելիս…

Թվո՜ւմ է, թե մոտիկ ես,
Բայց չե՛մ տեսնում քեզ,
Գիտեմ լալի՜ս ես
Ու ցավեցնում ես…

Ասո՜ւմ են սիրտը
(Ինչպես և կինը)
Երբեք չի լալիս՝
Նա արտասվում է և հաճախ թաքուն,
Նույնիսկ այդ պահին տգեղ չի լինում-
Նրանից գեղեցիկ
Ի՞նչ կա աշխարհում:

Ասո՜ւմ են կինը
(Ինչպես և սիրտը)
Երբեք  չի շտապում՝
Չի աճապարում իր բռնած գործից
Ետ կանգնել,
Ասում են կնոջ գործը
Աշխարհում
Ո՛չ մի տղամարդ չի կարող անել:

Կապույտն իմ գո՜ւյնն է
Լցված Կարմիրով,
այն կարմիրով, որ սիրտս է լցվել
Կի՛ն,
Քո անունով:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

2012թ. Երևան

Ձմե՛ռ

Ձմե՛ռ,  
Եկար  ու բերեցիր սարսո՜ւռ,
(Ինչպես կյանքի ձմեռն է բերում
Ջահելության ավարտ-
Սպասված ծերություն),

Խարիսխ գցած նավի նման կանգնել ես դրսում,
Կարծես քի՛չ են սառը օրերդ,
Կարծես ի՛նձ ես սպասում…
Ու
Պետք է ինձնով լրացնես
Օրերդ սառած,
Պետք է ցրտով լացեցնես
Հույսերս սպասված….

…Մի քանի հուշեր ունեմ թաքցրած
Սա՜ռն, անիմա՜ստ, տաղտկալի՜,
Ի՞նչ անեմ, տա՞մ քեզ հեռանաս,
Թե՞ ձմեռ, քեզ խաբել չի՛ լինի….

Սիրուհի ունեմ «Ամառ» անունով-
Կգա՜ կտեսնի, որ չկամ,
Ողբն իր կկապի գարնան արցունքով,
Աշնան քամու հետ կգնա…

Վերջս դնելու փո՛րձդ է առաջին,
Մի՞թե այսպես են հեռանում,
Ասա՛ ինձ, ձմե՛ռ այս ի՞նչ արեցիր,
Մի՞թե ցրտից է սիրտը կանգ առնում:

Չե՛մ խաբի, իրո՜ք գեղեցիկ ես,
Տո՛ւր ինձ գեղեցկությունդ հազարապատկեմ,
Թող գոնե ձա՜յնս կամ էլ բառե՜րս
Մնան ու ասեն.

Սիրտը չի կանգնում
Ցրտի՜ց,
Ամառվա տապի՜ց,
Գարնան անձրևի՜ց,
Ոսկրոտ ձեռքերից խոր Աշնան…
Ո՛չ էլ օրերից, երբ
Աղավնիները դառնում են ագռավ…

Սիրտը կանգնում է միայնությունից…

Միա՜յն ու միայն…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Իմ բան ու գործն ի՞նչ է

Իմ բան ու գործն ի՞նչ է -
Ստեղծել մի նոր Բա՞ն,
Համոզե՞լ ինքս ինձ, որ
Ճակատագիրը
Ծա՜նր է՝
Այլ ո՛չ թե դաժան…

Մեղադրե՞լ նրանց, որոնք ոսոխ են անվանում
իրենց իսկ թռչելու համար
թևեր տվողին,

Սուտը հերքողի՞ն,

Թե՞ չտեսնելու համար
ճիշտը կեղծիքից
չտարբերող
այն ստոր փորսողին,
որն
հառաչողին կոչում է
անբախտ,
արցունք թափողին
անսիրտ…

Ա՜խ, աշխա՜րհ-աշխարհ՝
Ամբարո ու բիրտ…

Իմ բան ու գործն ի՞նչ է -
Սպասե՜լ…
Սպասե՛լ, որ կգա մի պահ, ես էլ կքոչեմ
Դեպի այլ աշխարհ
(Եթե հոգի կա)…

Անծանոթ լինելով երկնի ճանապարհներին
Թարթող լուսացույցերի
Չքնաղ -
Մանուշակագո՜ւյն
Երկնագո՜ւյն
Սպիտա՜կ
գույներին, -
Ճանապարհ կտամ,
Դեպի տաք ափեր թռչող երամին…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

понедельник, 14 декабря 2015 г.

Երբ քայլերդ են լռում պատուհանիս տակ…



Սիրտս ձա՛յնն է քայլերիդ՝
Իմ մեջ,  ինչ-որ տեղ թաքնված,
Գիտե՞ս արդյոք, ի՞նչ է լինում այն պահին,
Երբ քայլերդ են լռում պատուհանիս տակ:

Իմ մեջ լռությո՛ւնն է շոշափում վարսերդ,
Կարծես մի թռչնի է շոյում  վերից ընկած վար,
Համրանում են քեզ ուղղված բառերս -
Շուրթերիս վրա դողահար…

Երբ քայլերդ են լռում պատուհանիս տակ…

Վայրկյանը դառնում է տարի,
Ճակատագիրը ծերանում է աչքերիս առաջ,
Մտքերիս բեկորները եզրով անդունդի
Պտտվում են կատաղած…

Մի վարագույր է իմ և քո միջև,
(Որտեղի՞ց հայտնվեց ծածկոցն այդ մթան),
Դու կանգնած լռո՜ւմ ես,
Սիրտս հևիհև՜
Փորձո՜ւմ է կոտրել իր լեզվի շղթան…

Երբ քայլերդ են լռում պատուհանիս տակ…

Երկրագունդը պտտվում է ավելի արագ,
Ո՞ր կողմ, չգիտե՜մ,
Մի՞գուցե հակառակ - առանց ուղեծիր ու վայրի՜…
Մթան վարագույրը սիրո կեղծանվամբ
Մի տարածություն է բացում ամայի…

Անընդհատ թափվում են գիսավոր աստղեր՝
Եվ ոտքերիս տակ,
Եվ աչքերիս մեջ,
Անցած օրե՞րս են շտապում հեռանալ,            
Թե՞ նոր օրեր են ծնվում
Անշո՜ւնչ, անցերեկ…

… Ու կո՜ւլ են տալիս ինձ իմ երազները,
… Ու տարածության մեջ դառնո՛ւմ եմ «Ոչի՜նչ»,
… Ու պատուհանիս տակ լռո՜ւմ են քայլերդ,
Որոնք ոչ հոգի ունե՜ն
Ոչ՝  խիղճ….



Ս.Ումառ-Հարությունյան

вторник, 8 декабря 2015 г.

Խաբկանք



Իրականության մասին
Մարգարեների բոլոր վեճերը-
Հակամերժ-
Իրար են խաչվո՜ւմ:
… Պարզվում է, որ միշտ էլ ճիշտ են խենթերը,
Եվ ճանապարհները Հռոմ չեն տանում…

*
Իրականությունն իրեն հրա՜շք է ձևացնում,
Երբ անխոս կծկվում ես նրա
Քայլերից,
Գրչիդ շարժումից մի ձայն է լսվում,
Ձա՜յն,
որը երջանիկ է քեզնից…

*
Ճակատագրի խռպոտ ձայնը
Քո իրականությունն է՝
Գրչիդ աղմուկը խեղդող աղաղակ,
Քեզ թվո՜ւմ է,
որ արդեն լռությո՜ւն չես,
այլ կյանքից տարիներ
կողոպտող ելուզակ…

*
Դու կյա՜նք ես փնտրում,
Բայց գտնում ես մա՛հ
(Վերջում իհարկե, ո՛չ թե ընթացքում)
«Վերջում» -  ընդամենը չորս տաշված տախտակ…
Վերցնո՜ւմ ես,
Ու լուռ հեռանում



Ս.Ումառ-Հարությունյան

воскресенье, 6 декабря 2015 г.

Ի՞նչ տարբերություն…



Կացնի համար ի՞նչ տարբերություն -
Անպտո՞ւղ ծառն է գեղեցիկ,
Թե՞ պտղատուն,
Կացնի ցա՜վը մե՛կն է,
(Լո՜ւռ համբերություն)
Երբ ծառահատի ձեռքն է դողդողում…

Անտառի համար ի՞նչ տարբերություն -
Կենդանիներից ո՞ր մեկն է արքա,
Անտառի ցավը մե՛կն է,
(Անտառապահի սո՜ւր տեսողություն)
Որ ինքը երբե՜ք չմնա դատարկ:

Ցավերի համար ի՞նչ տարբերություն -
Տղամարդո՞ւ ցավ են, թե՞ կնոջ,
Ցավերի ցա՜վը մե՛կն է,
(Երկարակեցությո՜ւն)
Որ հետո դառնան վերքեր կամ էլ խոց…

Կարոտի համար ի՞նչ տարբերություն -
Ապրելու հեռո՞ւ, շա՜տ հեռու, թե՞ մոտ,
Կարոտի ցավը մե՛կն է՝ անտարբերություն,
Արցունքի նման անհա՜մ ու վշտոտ…

Պոետի համար ի՞նչ տարբերություն -
Ո՞վ է թարգմանում իրեն՝
Սկսնակ մի գրո՞ղ,
Թե՞ արդեն ճանաչված,
Պոետի ցա՜վը մե՛կն է՝
(Բանաստեղծությո՜ւն)
Սրտի ձեռագրով թարգմանված …

Թալանո՜ւմ են,
Գողանո՜ւմ,
Կողոպտում անողո՜ք…
Ի՞նչ տարբերություն -
Սի՞րտ, թե՞ հարուստ ավար,
Այստեղ էլ ցա՛վ կա և  ցավը մե՛կն է՝
Մեկին ասում են գո՛ղ,
Մյուսին՝ սիրահար…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

суббота, 5 декабря 2015 г.

Քույրս՝ Պոեզիան


Կարոտի նման անձև է…
Աչքի նման թա՜ց,-
Ասես հույզերի մի երկա՜ր անձրև է
Անընդհատ թափվում ցած…

Եվ հա՜մն է ուրիշ…
Եվ հո՜տն ու բույրը,
(Հիշո՞ւմ եք, վաղո՜ւց, շա՜տ վաղուց զգացած
Առաջին սիրո
առաջին համբույրը…)

Բուխարու մեջ գցած խնձորի նման
Թա՜նձր է, մածուցի՜կ,
Ասես, թե կոկորդովդ սիրտդ է մտնում
Չքնաղ մի էա՜կ,
Ասես, մարմինդ մի բան է այրում՝
Պահանջող շոյա՜նք
ու գգվանք…

Ասես խնդրում է իրեն հասկանալ,
Ըմբոշխնել ձայնը հույզի՜, թրթիռի՜,
Ասես հուշում է, որ հեղինակը՝
Մի խենթ սիրահար,-
Ծառան չէ
Մտքի կամ բառի…

Ասես, թե քո՛ւնն է մոտենում դանդաղ,
Փորձո՛ւմ է ծածկել մեղքը հուշերի,
(Հիշում ես ինչպես մի անգամ պատահմամբ
Մի կույսի կուրծքը կրքոտ շոյեցիր):

Աշխարհում չկա՛ մեղքերի քանակ,
Մեղքեր չափելու սանդղա՛կ էլ չկա,
Իսկ դու՝ քույրիկս, այսպես անաչառ
Հատ-հատ դատում ես
Եվ «կա՜»-ն
Եվ «չկա՛»-ն…

Տողատակերից դեմքեր են ելնում
Ճերմա՜կ ու հրաչք,
Սև ու երկդիմի…
… Մեկ «տիկին» Եվա՛ն է լրիվ մերկանում,
… Մեկ լսվում է խո՜ւլ հոգոցն Ադամի:

Մեկ Յուպիտերի ազդրն է շոյում
Դիանան՝ որսի դիցուհին,
(Սա՜ռն է, քո՛նը չէ, քեզ հա՛յ են ասում)
Մեկ էլ Նեպտունի փեշով է ծածկում
Աստղիկն իր կուրծքը
(Սա արդեն քոնն է՝ չքնաղ հայուհին):


Մեկ էլ թվում է, թե ցո՛ւրտ է…
Իրիկնամո՜ւտ,
Սրտիդ պատերին բո՛ւքն է շառաչում,
Թվո՜ւմ է, թե Քաոս-արքան  բարկացած
Քնած հուշերդ է
Մեկ-մեկ գլխատում…

Կապա՛նք են դառնում լեզուդ ու սիրտդ,
Քեզ պատեպատ ես զարկում անխնա,
Տանջա՛նք են դառնում
Եվ բա՛ռը,
Եվ մի՜տքը…
Փորձում ես ներկայից  հեռանալ:

…Ո՞ր ցավը տանել,
Ո՞ր ցավը թողնել,
Ո՞ր հուշին փրկել,
Որի՞ն մոռանալ:

… Կարոտի նման անձև է…
Աչքի նման թա՜ց,-
Ասես հույզերի մի երկար անձրև է
Անընդհատ թափվում ցած…

… Եվ հա՜մն է ուրիշ,
… Եվ հո՜տն ու բույրը,
Եվ ցա՛վն է ուրիշ,
Եվ գո՜ւթն ու թույնը…

Չարին՝ թշնամի,
Բարուն՝ բարեկամ…

Ահա՜,
Այսպիսին է քույրս՝
Չքնաղ Պոեզիան…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

четверг, 3 декабря 2015 г.

Քե՛զ Խե՜նթ են ասում

Սիրով
Ընկերոջս՝ Վարուժան Խաստուրին

Զգո՜ւյշ,
Շատ զգույշ քայլեր…
Նո՜ւրբ,
Շատ նուրբ թրթիռ…
Առաջին հպո՜ւմ,
Դանդաղ համահունչ քայլերի ներքո
Իրար ականջի ցածր փսփսո՜ց,
Շշո՜ւնջ…

Ասում են տանգոն այդպես են պարում -
Հանգի՜ստ,
Լո՜ւռ ու մունջ…

Բայց պատահում է, որ զուգապարդ
լինում է հենց քեզ հետ՝
Արյունդ գրկած,
պտույտ կատաղած,
ինքդ քեզ հպվո՜ւմ
տեղդ չե՛ս գտնում,

Ակնապիճերում
բիբերիդ խաղը պտույտ ես կոչում,
Վազո՜ւմ ես,
Պտտվո՜ւմ անդադար
ու պար ես կոչում վազքդ խելագար,

Կարծես թե շո՜ւնչ ես տալիս աշխարհին,
Արև՛ ես վառում մթան մեջ կորած
լեռան կատարին,
Եվ կարծես քամին անտառից ելել
իր մրսած ձայնով ականջդ է մտել,

Չե՛ս լսում ոչինչ,
Պարո՛ւմ ես պարդ՝
Տանգոդ առաջին…

Այդպես են կյանք մտնում խենթերը,
Եվ խենթանալո՜ւ…
Եվ խենթացնելո՜ւ…

… Ափդ դնչիդ տակ
Թեք ընկիր պոետ ցորենի արտում,
Քե՛զ
Խե՜նթ են ասում….


Ս.Ումառ-Հարությունյան

...Շնորհավո՜ր

* * *
Մի կին ինձ գրեց.
- Ժլա՜տ ես Ումառ,
Ինձնից խոսքերդ ես խնայում,
Մի նոր բան գրի՛ր մայրիկիս համար,
Ծնո’ւնդն է,
Քեզ շատ եմ խնդրում:

- Ի՞նչ գրեմ, - ասացի,
Երբ չեմ ճանաչում
Ո՛չ քեզ, ո՛չ էլ հատկապես մայրիկիդ,
Ասաց.
- Այնպիսի մի բան հնարիր
Որտեղ չլինի
Ո՛չ հող, ո՛չ երկինք,
Չլինի ո՛չ դող, ո՛չ արցունք,
Ո՛չ կիրք,
Ո՛չ կսկիծ, մորմո՜ք,
Լացակումած գի՜րկ,
Չլինի հեռուն գնացած կարոտ,
Չլինեն սարե՜ր,
Գետե՜ր ու արոտ,
Ծովե՜ր, անտառնե՜ր,
Ամպե՜ր ու լուսին,
Չլինեն դեմքեր տխո՜ւր,
Մեկուսի՜,
Ո՛չ «անմեղ» բառ լինի
Ոչ էլ «մեղավոր»….

- Հասկացա, ասացի,- գրել եմ կարդա.

«Մամ ջան, ծնունդ շնորհավոր»


Ս.Ումառ-Հարությունյան


Ես վաղո՜ւց գիտեմ


Դողո՞ւմ ես,
Ոչի՜նչ,
Մի՛ մտահոգվիր,
Ես վաղո՜ւց գիտեմ, այդպե՛ս են սիրում,
Դա նրանից է, որ Նա ա՛չքդ է մտնում,
Կամ սրտիդ մեջ է զգո՜ւյշ տեղավորվում…
Մի քիչ ցավո՜տ է,
(Կարծես պատժող ձեռք)
Ես դա՛ էլ գիտեմ,
Բայց չէ՞ որ սիրո՜ւմ ես
Դիմանա՜լ է պետք…

Մի քիչ կարտասվե՜ս,
Ինքդ հարց կտաս և ինքդ էլ այդ պահին
Պատասխանելու թույլ փորձեր կանես.
«Ա՜խր, ինչո՞ւ Նա…»
«Ա՜խր, այդ ի՞նչպես…»
«Ո՞ր մեղքիս համար…»
«Ի՞սկ եթե հանկարծ…»
«Ցավո՜տ է, բայց ի՞նչու այսքան…»

Ես վաղո՜ւց գիտեմ
Որ դու չես գտնի ո՛չ մի պատասխան
ու կպատերազմես
Լեզվի՜դ,
Սրտի՜դ,
Իսկ ի՞նչու ո՛չ,
նաև աչքերի՛դ հետ…

Պատասխանը մե՛կն է՝

Դողո՞ւմ ես – սիրո՛ւմ ես,
Հենց այդպես է պետք…

Ս.Ումառ-Հարությունյան


Էլ բան չմնա՜ց…



Այդ ի՞նչ եմ ապրել աշխարհում,
Որ ինձ ասում են.

«Էլ բան չմնա՜ց…»

Ոչի՛նչ
Ոչի՛նչ եմ ապրել աշխարհում
Ու դեռ ասելու բան ունեմ պահած…

Կապույտները իմ
Դեռ չեմ կարմրել ափերին ծովիս,

Դեռ կարողանում եմ տարբերել
Մթան մեջ «սև»-ը սև գույնից,

Դեռ Աստծո կողմից տված գրիչում
կա ուժ ու եռանդ

Բայց արի ու տես -
Ինձ արդեն սև են հագցնում ոմանք:

«Էլ բան չմնա՜ց…»

Ի՞նչ պիտի մնար…

Ինչ պիտի մնար նվիրում եմ Ձեզ՝

Ընչաթափ մի սիրտ,

Չիրականացված իղձ,

Հիշողությանս մեջ խրված
դողացող մատներ՝
դավաճան ու պիղծ,

Չորացած կարոտի սերմեր
(մի ամբողջ տոպրակ)

«Միսակ Մեծարենց»
փոքրիկ հատորյակ,

Մահախոսական-
ի դեպ իմ ձեռքով գրված

Եվ վերջ

Էլ բան չմնա՜ց…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

среда, 2 декабря 2015 г.

Ինձ օրոր երգիր Լուսի՜ն, Որ քնեմ…



Ինչո՞ւ չեմ քնում
Գիշերվա կեսին,
Եվ ո՞վ է խոսում ինձ հետ, չգիտե՜մ,
Գլուխս իր տեղը չի գտնում բարձին,
Ինձ օրոր երգիր Լուսի՛ն,
Որ քնե՜մ…

Երգիդ մեջ պատմիր ինձ նրանց մասին՝
Երկնքում նրանց դեգերումները,
Թե՞ դատարկ խոսքեր են, 
Պատրանքնե՜ր են սին,
Որ մահից հետո մնում են սպանված
Ժամանակները…

Ես ժամանակների մասին եմ հիշել,
Որոնց սպանել եմ կամքից իմ անկախ,
Որոնց անտեսե՜լ, դե՜ն եմ շպրտել,
Եվ քանի՜,
Քանի՜, քանի՜ անգամ…

Քունս չի՛ տանում, գուցե նրանի՞ց է,
Որ ես ինձ դահի՛ճ եմ համարում,
Ասա՛ կամ ցո՛ւյց տուր ես էլ իմանամ,
Արդյոք ո՞վ է իմ ժամանակների
Տապանաթմբին գլուխ խոնարհում:

Ես էլ մոտենամ դեղին վարդերով,
Ծնկե՜մ,
Խո՜ւնկ ծխեմ,
Աղոթե՜մ,
Գուցե լա՞ց լինեմ,
Գուցե՜… չգիտե՜մ,
Բայց քնով ժամանակ սպանող մարդկանց
Հաստա՛տ կարթնացնեմ…

… Չգիտեմ ուրիշ երկնային մարմին,
Որի հետ կարող եմ ազատ զրուցել,
Դու միակն ես իմ բարեկամ Լուսին,
(Արևը վաղուց է ինձնից խռովել)

Ինձ օրոր երգիր Լուսի՜ն,
Որ քնեմ…
Ինձ չի հերիքում երե՛ք կամ չո՜րս ժամ,
Արթնանա՜մ, ելնե՛մ ճանապարհ ընկնեմ
Դեպի ժամանակներիս կորած
Գերեզման…



Ս.Ումառ-Հարությունյան

Վերջի՜նը…



«Վերջին» բառը ամենածա՜նրն է
(Բառերն էլ են ունենում կշի՜ռ-
ծանրությո՜ւն)
«Վերջին» բառը ամենադա՛ռն է
(Բառերն ունենում են նաև
Դառնություն:)

Ամենախորը վերջին կնճիռն է՝
Դեմքիդ վրա խո՜ր,
Շա՜տ խոր մի ակոս,
Երբ սիրտդ ծանրություն չի զգում
Այլ՝
Սո՜ւր, շատ սուր մի ծակոց…

Վերջին սերը ամենապագշոտն է՝
Համեմատ նախորդ սերերի,

Վերջին հրաժեշտը արագաոտք է՝
Տարիներդ բարձած ուսերին:

Ամենաթանձրը սիրո ստվերն է,
Որ վերջին վայրկյանին ստվերում է քեզ,

Ամենացավալին այն աշնան երգն է,
Որին, որ վերջին անգամ կուղեկցես…

Վերջին մի բուռ հողը ամենասառն է,
Ամենատաքը՝ իր բուն խորհրդով,

Վերջին տերևը ամենահամառն է՝
Ծառի մերկ ճյուղից կառչած մատներով:

------------------------------------------------

Իմ աչքի բիբը վերջի՜ն գեղեցիկն է,
Որտեղ, որ Դո՛ւ ես անընդհատ ներկա,

Իմ փակվող կոպը ամենաերգեցիկն է՝
Մի վերջի՜ն,
Մի վերջի՜ն,
Մի վերջի՜ն անգամ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

вторник, 1 декабря 2015 г.

Դրսում ձմե՛ռ է, Գարո՜ւն եմ տենչում…



Կրծքումս չգիտե՜մ ի՞նչ է
Կատարվում,
Սի՛րտ իմ, ինչու ես թպրտո՜ւմ,
Հուզվո՜ւմ,
Աշխատանքիցդ ցնդե՞լ ես ծերուկ՝
Դրսում ձմե՛ռ է -
Գարո՜ւն ես ուզում…

Տաք քամուց դողացող տերև ես ուզում,
Պագշոտ արևի ջերմությո՜ւն,
Մե՛կ հեծկլտում ես,
Մե՛կ էլ ծիծաղում,
Սի՜րտ իմ հարազատ, քեզ չե՛մ հասկանում…

Ճզմում ես կուրծքս՝
Ոտնակոխ անում,
Ո՞վ կմտածեր, որ խե՜նթ ես այսքան,
Մեկ ե՛րգ ես երգում,
Քեզ ու քեզ խոսում,
Մե՛կ էլ հայհոյում հարբածի նման:

Չե՛մ կարողանում ես քեզ հետ կռվել,
Արյո՛ւնս է գժվել երակում,
Չե՛մ էլ ցանկանում ես վերստին լռել,
Երբ այդպես դառն ես արտասվում:

Ես հիանո՛ւմ եմ քո լի եռանդով,
Հանգավորում եմ քո վա՛զքը խելառ,
Գիտե՜մ,  լցված ես իմ իսկ արյունով,
Բայց այսօր անծանո՜թ ես… օտա՜ր…

Ա՜խր, աշխարհը ես ի՞նչպես շրջեմ,
Ի՞նչպես ձմեռը ես սարքեմ Գարուն,
Որ քեզ սիրելիս քիչ հանգստացնեմ
Ու ցավեր էլ  չզգամ իմ կրծքում:

Խաբել չգիտե՜ս,
Մռնչում ես խո՜ւլ,
Փորձե՜ր ես անում ինձնից հեռանալ,
Գիտե՜մ, որ միշտ էլ ճիշտ ես եղել դու,
Բայց խնդրում եմ քեզ մի քիչ դիմանալ:

Ես քեզ հուսախաբ երբեք չե՛մ արել,
Հավատա, խնդրո՜ւմ եմ մի վերջին անգամ,
Ինձ թվում էր թե արդեն ծերացել
Ու հանդարտվել ես մտքերիս նման:

Գարո՜ւն կմուրամ ձմռան սպիտակից,
Ձյունե շողերով չքնա՜ղ մի էակ,
Չգիտեմ ես քե՛զ կփրկեմ թե՞ ինձ,
Միայն խնդրում եմ մի վազիր արագ:

Այս մոլորակը իրոք  ցնդե՜լ է՝
Մեկ ընկնում է վա՜ր, մեկ վե՛ր է թռչում,
Ի՞նչ է կատարվում՝
Դրսում ձմեռ է,
Իսկ ծերուկ սիրտս գարուն է տենչում…

Ս.Ումառ-Հարությունյան
01.12.15

Երևան

воскресенье, 29 ноября 2015 г.

Դու կլռե՞ս…



Լռությունը դատա՜րկ աշխարհ է՝
Անկյանք մի հայացք ուղղված առաստաղին,
Լռությունն անկեղծություն է-
Սառն ինչպես մատներն անցյալի:

Մենախոսությունը տխուր աչքերը չեն,
Որ նայում են չոր պատերին ու զրուցում,
Մենախոսությունը մենությունն է,
Երբ սիրտն է կոկորդում բաբախում:

Երբ դատում ես քեզ, որ այսօր ուրի՛շ ես,
Այսօր մի գի՛րք ես կարծես քրքրված,
Մի քիչ տխո՜ւր ես…
Մի քիչ ուրա՜խ ես…
Բայց չես հասկանում -
Ինչո՞ւ են էջերդ խառնվել այսքան…

Լռությունը հիշողության  լեզուն է՝
Փաղաքշական խոսքի սպասող  շան քոթոտ,
Տրտունջի նման լավագույն -
Մութի ու լույսի սահմանագծի մի նեղ արանքում:

…Աչքերդ կփակես -
Լուսնին տեսնելով,
Երբ դրսում արև է՝ անցյալի նման,
Կփակվես մենության ծածկոցով ՝
Չլսելու հոգոցը հարբած գիշերվա:

Դու կլռե՞ս
Թե՞ կբղավես լեզվով լռության.
- Ցմահ անիծվես դու
«Սպասո՜ւմ»,-
Լռությունն անկեղծությո՞ւն է,
Թե՞ ատամներովդ սեղմված լեզուն:


Ս.Ումառ-Հարությունյան


суббота, 28 ноября 2015 г.

Հեռացող քայլեր



Հեռացող քայլերը միգուցե լքո՜ւմ են,
Միգուցե ուղղակի հեռանո՜ւմ,
Ինչպես աչքի բիբի մեջ թախիծն է կծկվում՝
Աչքի ետևում թաքնվում:

Հղի ձկան նման թաց ու լպրծուն,
Ծանրանում է աչքն ու արցունքոտվում,
Աչքը բաբախում է,  ճիշտ սրտի նման
Ո՞վ գիտե քանի՜ անգամ վայրկյանում:

Արցունքը չի՛ սառում,
Սառույց չի՛ կախվում աչքերից,
Բայց չգիտես ինչու սառո՜ւմ են աչքերը
Ճանապարհներին երկա՜ր նայելիս …

Հեռուն գնացող քայլերը պատժամիջո՞ց են լքողի կողմից,
Թե՞ փորձությո՜ւն են, պատի՛ժ լքվողի համար,
Ամեն դեպքում լքո՛ղ են հեռացող քայլերը՝
Սառն ինչպես արյունը ձկան:


Ս.Ումառ-Հարությունյան

пятница, 20 ноября 2015 г.

Ուշացած սեր



Պատահում է, որ արևն է դուրս գալիս
Ու չես զգում ջերմություն,
Դա ա՛յն պահն է,
Երբ որ սիրտդ աշխարհից
Նեղացե՜լ է, ու արտասվում է թաքուն …

Պատահում է, որ պառկում ես քնելու
Ու աչքերդ չե՜ն փակվում,
Դա ա՛յն պահն է,
Երբ աչքերդ չե՛ն հոգնել,
Չե՛ն հագեցել փնտրելուց…

Պատահում է, որ պատահում է ա՛յն,
Ինչին սպասում ես սրտատրոփ,
Դա ա՛յն պահն է, երբ հեռացած հուշերդ
Հույզի ամպեր բարձրացնելով
Ե՛տ են գալիս քառատրոփ…

Պատահում է, որ չե՛ս զգում
Ժամե՜րը, րոպեներն ու վայրկյանները,
Դա ա՛յն պահն է
Երբ զգո՜ւմ ես, որ հեռվում,
Մի ժամանակ քեզ փայփայող ձեռքերը
Իրենց հուշերից քո ոտնահետքերը են
Մաքրում…

Հպարտությունդ տեղի է տալիս գիտակցությանդ,
Գիտակցությունդ իրականության ձեռքերով
քամվում է՝
Կաթիլ  առ կաթիլ փոխարինում արյանդ,
Դա ա՛յն պահն է,
Երբ լեզուդ որսը տեսած արծվի նման
Քարանո՛ւմ, իսկ
Վա՜ռ, ճո՜խ ու շռա՛յլ հույզերդ
Պա՛ր են պարում խավարում…

Պատահում է, որ սթափվո՛ւմ ես-
Արծաթագույն սպասումդ դառնում է հրե գունդ
Ու խավա՛րն է շիկացնում,
Դա ա՛յն պահն է, երբ  թվում է թե
Արևն է դուրս եկել
Ու չես զգում ջերմություն ….



Ս.Ումառ-Հարությունյան

четверг, 19 ноября 2015 г.

Իմ լույսն ես



Դու իմ Լուսաբացի լույսն ես…
Սպիտա՜կ ու մաքուր,
Հազարավոր կիլիմետրեր անցած արևի ճառագայթներ, որ անվանդ վանկերին համահունչ հարվածում են պատուհանիս ապակուն:
Լսում եմ օրվա մեղեդին…

Դու իմ Կեսօրի լույսն ես…
Արևի նման փափո՜ւկ, նուրբ ձեռքերով ու
Կատաղեցնող կարմիր գույնով, որ քունքերս շոյելով
Քո մասին հորինած Մի երգ է երգում …

Դու իմ Երեկոյի լույսն ես,
որ ցույց ես տալիս ոսկեգույն ավազի միջով անցնող
Քա՜ղցր, քնկոտ, թեյագույն մի արահետ…

Դու իմ Գիշերվա լույսն ես…

Հավերժ լո՜ւյս…
Լո՛ւյս անընդհատ:


Ս.Ումառ-Հարությունյան

воскресенье, 15 ноября 2015 г.

Իմ հեռավոր կապույտ երազ


Չեմ ցանկացել ձեզ տխրեցնել
Իմ հեռավոր կապույտների
Վերքի մասին հիշելիս,
Ամեն անգամ լուռ եմ եղել
Ավելացող կնճիռներս
Հաշվելիս…

Ցերեկները դեռ ոչի՜նչ,
Ցա՛վ են եղել գիշերները
Իրենց թախծոտ աչքերով,
Ամեն անգամ գիշերային անձրևները
Համարել եմ
Ծաղկի վրա իջնող ցող…

Արցունքներիս ճանապարհը երկարել է
Կնճիռներիս երկայնքով,
Թե նրանց էլ ես ցող հաշվեմ-
Կխորտակվե՜մ,
Ի՞նչ կապ ունի ցերեկո՞վ, թե՞ գիշերով…

Ցո՜ղը աղի չի՛ լինում
Արցունքից էլ ծիածաններ չեն ծնվում,
Իմ հեռավոր կապույտների աշխարհում
Ծաղիկներիս
Կաթ-կաթ հուշերս են կաթում…

Խարույկներ են դեմքիս վրա -
Երկա՜ր ու ձիգ բոցերով,
Ե՛ռ են գալիս արցունքներս
Սրտումս քար դառնալով:

Ո՞ւմ կամ ի՞նչի եմ սպասել՝
Դանդաղ ետ-ետ գնալով,

… Չեմ ցանկացել ձեզ տխրեցնել
Իմ հեռավոր կապույտների
Վերքի մասին գրելով…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

суббота, 14 ноября 2015 г.

Ինձ չես հասկանում

Ես խոսում եմ Աստծո լեզվով,
Այլ կերպ ինձ չես հասկանա,
Սովորական խոսքերով
Ցա՜վը, ցա՛վ չէ, այլ տանջանք:

Քեզ կանչում եմ սրտիս ձայնով,
Գուցե լսե՜ս, հասկանա՜ս,
Չէ՞ որ սրտի աղաղակող
Ձա՜յնը, ձա՛յն չէ, այլ բաղձանք:

Սիրող սիրտը մի տակառ չէ՝
Ոչ ագա՛հ է,  ոչ անհա՜գ,
Համբերության ոտքը կարճ է
Չունի ոչ մի արձագանք:

Քեզ ման եկող թաց աչքերս
Վաղո՜ւց է, որ չեն փակվում,
Կարոտում են մատներս
Վարսերիդ մեջ խրվելուն:

Կրկի՜ն, կրկի՜ն փորձեր կանեմ
Աստծո լեզվով խոսելու,
Աչքերիս մեջ փորձիր նայել ,
Չասածներս տեսնելու:



Ս.Ումառ-Հարությունյան

суббота, 7 ноября 2015 г.

Նայելով քո դիմանկարին


Երգելով Լուսին
Նկարում եմ Արև
(Արև-արարիչ )
Եվ  թվում է քեզ՝ աչքերիս լույսին,
Իմ թախծոտ մեղեդին
Անհասցե մի ե՜րգ -
Մի խելագարի ճիչ…

Հույզերիս  ծովը ափերիցս թափվել
(ես ծով եմ ասում, դու օվկիան հասկացիր)
Մի նոր աշխարհ է բացվել -
Դատա՜րկ մի աշխարհ,

Արդյո՞ք  շատ չէ կորուստը
Մի պոետի համար…

Ես լալիս եմ անձրև՜,
Հառաչում եմ երա՜զ,
Տիեզերքը կարծես
վախից սարսափած,
Պատրանքներից ձուլում է
մշուշային  պատանք…
Ճակատագիրս է հարվածում իրեն՝
Բերկրանքով հաղթում…
…մատնում պարտության,

Արդյո՞ք  շատ չէ ցավը
Մի պոետի համար…

Գագաթներդ կոր նման են երգի,
Կարող եմ երգել,
Բայց պոկել ավա՜ղ
Ի՞նչ պետք է դնի պոետը վերքին
Որ իր կարոտից ազատվի արագ:

… Լույս եմ տեսնում հեռվում
(միկրոլույսի մի շող)
Շողը ծնում է ստվեր՝
Ստվեր քո տեսքով,
… եվ պատասխան չունես,
… եվ ասելիք չկա,
… եվ ստվերդ գրկած կսլանամ հեռու,
Քո չիմացած հեռվից
Կնկարեմ աչքեր,
Կնկարեմ աստղեր՝
Կարմի՜ր, կապո՜ւյտ, ճերմա՜կ,

Քիչ չէ՞ արդյոք քո ստվերը
Մի պոետի համար…

Խոսում եմ իմ լեզվով՝
…Սերս սկիզբ չունի,
որ վերջ ունենա,
… լույս ծնող ստվերդ -
Բավական է մի
Պոետի համար:


Ս.Ումառ-Հարությունյան

среда, 4 ноября 2015 г.

«Համլետ»




Գիշերը ինձ  հետ խաղում է «Համլետ»
Արա՛գ է խփում իմ սիրտը էլի,
Կռիվ եմ տալիս, չգիտեմ ո՞ւմ հետ,
Մի՞գուցե ջահերը վառած երկնքի:

- Համլե՜տ, որդյակ իմ, վերցրո՛ւ թաշկինակս,
Աշունն է մեկնում լաչակն իր ոսկի,
Ո՞ւմ կողմից և ե՞րբ խոցոտվեց սիրտս,
Երբ ո՛չ գահ ունեմ, ո՛չ էլ ծիրանի:

Մի երևույթ է մոտենում հեռվից
Ծնկած բղավում եմ,
- Դո՞ւ ես, Սադայե՜լ,
…  Հորացիոն չկա՜, որ ինձ բարձրացնի,
Աշունն է սուլում արքայավայել:

- Գնա՜, գալի՜ս եմ, ինձ չե՛ս վախեցնի,
Արքայա՛զն եմ ես, Համլե՜տը իշխան,
Կանգնում եմ ոտքի ձեռքիս ինչն որ իր՝
- Խե՜ղճ Յորիկ, դո՞ւ էլ ես ցնդել ինձ նման:

Ու  ծիծաղում է գանգը ձեռքիս մեջ
- Սա՞ էիր ուզում, կռիվ աշնա՞ն հետ,
… Աշունը հիմա շորերն իր հանել
Ու կենակցում է մութ գիշերվա հետ:

Ավելի լավ է, որ չխանգարե՜ս,
Շուտով կծնվի ձմեռը կյանքիդ
Էլ չես ունենա երազներն այն հեզ,
Այս ապականված աշխարհի եզրին:

Արդարությա՞ն ես կանչում աշնանը,
Մթա՞նն ես կանչում որպես քեզ վկա,
Նույնիսկ եթե գա հորդ ուրվականը՝
Նա էլ չի փրկի, խոսքիս հավատա:

Ինձ խենթի տեղ են դրել կամ խելագարի,
Աշնան ջաղացին գիշերն է պարում,
Ամեն մեկն  իր սրտում  «իր Համլետն» ունի,
Որից բաժանվել նա չի ցանկանում:

Գիշերը ինձ  հետ խաղում է «Համլետ»
Արա՛գ է խփում իմ սիրտը էլի,
Կռիվ եմ տալիս, չգիտեմ ո՞ւմ հետ,
Մի՞գուցե ջահերը վառած երկնքի:


Ս.Ումառ-Հարությունյան