воскресенье, 21 сентября 2014 г.

ԳԼՈւԽ 2 Չուղարկված, բայց ստացված նամակ… (Մի կնոջ օրագրից, որը վաղուց չկա, բայց միշտ ներկա է)

ԳԼՈւԽ 2

Չուղարկված, բայց ստացված նամակ…
(Մի կնոջ օրագրից, որը վաղուց չկա, բայց միշտ ներկա է)

« Արցունքնե՞ր…
Դա խիստ անձնական է
Խիստ ներքին զգացողության համար ու պետք չէ, որ դուրս գան աչքերիցդ արտաքին աշխարհ…
…պետք չէ, որ կաթեն շրջազգեստի կամ տաբատի վրա,
վերնաշապիկի գրպանին կամ կրծքերի վրա,
բայց դա բնության քմահաճույքն է ու ոչի՜նչ,
ոչի՜նչ անել հնարավոր չէ անել:
Կա մեկ տարբերակ՝
սովորել խոսել արցունքների միջից,
բայց դա շատ վտանգավոր է,
քանի որ այդ ժամանակ կխոսի ոչ թե լեզուդ այլ՝ հոգիդ,
իսկ հոգու խոսքը դա մի սուր, թունավոր ծայրով նետ է՝
ուղղված սրտին, կարո՞ղ ես խուսափել…
Պետք չէ խուսափել,
միևնույն է, չի՜ ստացվի,
թո՛ղ,
թող մտնի սիրտդ,
սկզբից ոչինչ չես զգա,
քանի որ այն կունենա մի այնպիսի արագություն
ինչպիսին որ ունի  համապատասխան
ատամների ձևը ունեցող բանալին, փականին …
իսկ այ հետո՞…
հետո արդեն կխոսի սիրտդ արցունքների միջից…»

«  Ես գտել եմ քեզ լսելու,
Չպատասխանելու,
Հասկանալու ձևը…
Գտել եմ լուռ տանելու քո բոլոր անիմաստ բացատրություններն ու
շաբաթներով բացակայություններդ…
Ամեն առավոտ միայնակ սուրճ խմելիս,
գլուխս կախում եմ սուրճի բաժակի վրա ու
արցունքներս իմանալով իմ ցավն ու վիրավորանքը,
իրենք իրենց գլորվում ու կաթում են բաժակիս մեջ:
Սուրճս դառը չէ,
Սուրճս քաղցր չէ,
Սուրճս աղի է ու կարծես թե բուժիչ,
քանի որ բժիշկների կողմից տրված ինձ ապրելու ժամանակը
վաղո՜ւց սպառվել է, իսկ ես դեռ ապրո՜ւմ եմ,
Ապրո՜ւմ… »


« Մի՞թե սա ապրել է…
Առանց քե՛զ,
Առանց քո, ի՛նձ նայող աչքերի,
Առանց քո, ամենակարո՛ղ ձեռքերի,
Առանց քո վատ սովորությունների…
Մինչև հիմա դեռ պատուհաններս ապակիների վրա
կարողանում եմ ամեն գիշեր կարդալ քո մատների հետքը՝
՛՛ Դու հիվանդ ես,
քեզ հանգիստ է պետք,
ես կխանգարեմ իմ ներկայությամբ…՛՛
Ամեն ինչ կարելի է հասկանալ, նույնիսկ ՎԱԽԸ կարելի է հասկանալ,
պարզվում է, որ կարելի է ուղղակի վախով պատսպարվել ու
դիմակայել, այնքան մինչև հնարավություն ունենաս
ետ  քաշվելու ու մի կերպ փակելու քեզ միշտ գրկաբաց ընդունող դռները,
առանց հասկանալու,
որ փակվող դռների ձայնը հիվանդի մահն է…»

« Ես դիտմամբ էի բաց թողել համակարգչիս վրա այն էջը,
որտեղ պարզ բացատրվում էր քաղցկեղի Ոչ վարակիչ լինելը, իսկ դու…
Քո շուրթերը վախենում էին հպվել իմ շուրթերին,
Նույնիսկ մատներդ էին վախենում դիպչել համակարգչիս ստեղներին:
Դա տանելի էր,
դա ոչինչ էր իմ ցավերի նկատմամբ, ես Սիրո՜ւմ էի քեզ…
Բայց երբ աչքերդ վախեցան վարակվել՝
նայելով աչքերիս մեջ, ես այդ ցավին արդեն անկարող էի դիմանալ,
ես այդ ցավի անունը դրեցի ՊԱՅԾԱՌ ԹԱԽԻԾ:
Հիմա ես խեղում եմ իմ պայծառ թախիծը աղի սուրճի մեջ,
ու պատկերացնո՞ւմ ես, օգնո՜ւմ է….
Օգնո՜ւմ: »

« Գիտեմ, որ շուտով չեմ լինի…
Քո ինձ լքելուց հետո ես տանջվել եմ ընդամենը երեք օր, երեք գիշեր…
Իսկ մնացած օրերը, կհարցնես դու…
Մնացած բոլոր օրերին ես տեսել եմ քեզ,
Քո շարժումները
Քո խոսելու ձևը
Քո բարկանալը
Քո հոգատար մոտեցումները
Քո ձեռքերի շարժումներով բացատրելը,
Քո այնքան խնամքով թաքցրած տխրությունը,
Քո աչքերի այն ցավը, որն ամեն անգամ հրաժեշտ էր տալիս ինձ…
Ես այն տեսել եմ -
Քեզնից թաքուն ինձ ամեն օր այցելող դստերդ մեջ…

« Ների՜ր սիրելիս,
Ես ոչ ոք չունեմ աշխարհում, ստիպված նամակս կթողնեմ աղջկադ,
թող նա էլ որոշի կարդա՞ս, թե ոչ:

Եթե կարդաս իմ տողերը…
հիշիր, որ կա ցավը ամեն կերպ տանելու տարբերակ՝
սովորել խոսել արցունքների միջից և խմել արցունքներով լուծված առավոտյան սուրճիդ բաժակը…

Անի »

Ս.Ումառ

пятница, 19 сентября 2014 г.

Ասում են, որ…



Ասում են, որ
Աստվածամոր հայացքն է բարի…

Տեսել եք արդյո՞ք,
Ի՞նչպես է նայում
Սևազգեստ այրին
Հավերժ կորցրած որդու նկարին …

Ի՞նչպես է ծաղկում քարը ու հողը
Նրա հայացքում,
Ի՞նչպես է հողմը լռում շուրթերում,
Ի՞նչպես է կարոտը արագ ծերանում,
Արագ սպիտակում
Նրա մազերում…

Հոգնած չէ հայացքը,
Ու աչք չի փակվում,
Կարծես թե կյանքը՝ կադր է մի կանգնած,
Այն չընկած արցունքի կաթիլի նման,
Որ լռվել, մնացել է աչքի անկյունում:
Ու չի շարժվում օրը…
Չի էլ չորանում բաժակի
վրա դրված
հացի կտորը…

Ասում են, որ
Աստվածամոր հայացքն է բարի՝
Սեփական կրծքին սեղմած Մանկանը,
որի ճակատագիրը վաղուց էր հայտնի…
Բարի կլինի՜…

… Ձեռքե՛րն է սեղմում չորացած կրծքին,
Որդուն կորցրած սևազգեստ այրին,
Աչքերում լի՜ճ ՝է,
Ականջներում՝ ճի՛չ
Այն տարբեր հոտով փունջ ծաղիկների,
Որ հույսով ծաղկել, փայփայվել էին
Լինելու նվեր՝
Ծննդյան օրվա,
Հարսանիքների,
Ատամնահատկի ու կնունքների…

Հիմա դավաճան կյանքի ձեռքերով
Լուռ ու հավասա՜ր,
Առանց ամոթի
Մեկնվել են զույգ՝
Ամուսնու,
Որդու
Շիրմաթմբերին:

Հայացք կմնա՞,
որ լինի բարի:
Ամենուայնիվ…

Բարին հայացքն է
Որդեկորույս մո՛ր,
Այլ ոչ Տիրամոր,
Որը չի կարող հանգիստն իր գտնել
Որդու…
…ամուսնու գերեզմանի մոտ…

Բարին հայացքն է
Որդեկորույս մո՛ր,
Որը նայում է աչքերով մոլոր…
Որդու, ամուսնու հողաթմբերի
հատման այն գծին,
Որտեղ կպառկի իր անհանգիստ հոգին -
Տա՜սը,
Հարյո՜ւր ու
Միլիո՜ն տարի…

Ս.Ումառ






четверг, 18 сентября 2014 г.

Քո աչքերը…



Կյանքը, սարդոստայնի նման  հյուսված է մտքերից:
Ուղղակի հարկավոր է պայքարել որոշ մտքերի դեմ, քանի որ այդպես են ցանկանում Աստվածները:

Երջանկությունը թիթեռնիկի նման կամակոր է ու անկանխատեսելի:
Երբ ցանկանում ես բռնել նրան՝ չի ստացվում, երբ չես սպասում նրան՝ նա ինքն է իր նուրբ ոտքերով իջնում քո ափին:
Բավական է ափերով զգույշ փակել ու…
Այն օրը, երբ հանդիպեցի քեզ, կյանքս թիթեռնիկի նման գեղեցկացավ ու թպրտաց սրտումս:
Մտար իմ կյանք…
Ինչ եղել էր մինչև քո հայտնվելը դարձավ անորակ մի հիշողություն, որտեղ չկայիր դու…
Ինձ թվում էր, որ վերջապես ինձ ալցելեց կյանքն իր գեղեցիկ թևերով և դա վերջ չի ունենա:
Քեզ իմ սրտի շատ բարակ ու նուրբ թելով կապեցի, որ հանկարծ չվնասեմ ու միշտ մնաս սրտումս…բայց դու միևնույն է հեռացար, կտրելով այդ թելը…
Ես հավատում էի քեզ…
Սպասում էի…
Տխրում էի…

Առանց քեզ անցան օրեր, շաբաթներ ամիսներ, տարիներ ու երկնքի աստղերն առաջվա նման փայլուն չէին, կարծես ցայված լինեին մոխրաջրով:
Ես թքեցի իմ հպարտության վրա ու զանգահարեցի քեզ:
Մոտեցա քեզ մեղավոր ժպտալով (ինչո՞ւ մեղավոր այդպես էլ չհասկացա) ու տեսա քո բաց դարչնագույն աչքերը, որոնք ինչ որ բան էին սպասում ինձնից:
Ի՞նչ, չհասկացա:
Մի՞գուցե, որ չպայքարեցի հպարտությանս դեմ…չգիտե՜մ:
Ես երկար եմ փնտրել քեզ, այնքա՜ն երկար, որ  փնտրելը դարձել է սովորություն:
Ես հիմա դարձել եմ ինձ համար շատ վտանգավոր, քանի որ վախենում եմ իմ ամեն մի բառից, որ կարող է քեզ նեղացնեմ:
Վախենում եմ մտածել քո մասին, բայց չմտածել չի՛ ստացվում:
Երբ դու ինձ հետ էիր, ես աշխատում էի վազել քեզնից հեռու, փախչել, որ  առաջինը չնետվեի գիրկդ ու ասել, որ ամեն վայրկյան կարոտում եմ, հասկանո՞ւմ ես, կա-րո-տում…

Մի առավոտ արթնացա սառը քրտինք պատած մարմնով…
Երազում տեսել էի թե ինչպես աշխատանքի գնալիս մուտքի մոտ տեսա քո տեսքով սովորական դարձած մի տեսլիք:
Ես ցույց տվեցի, որ չեմ նկատել ու հանգիստ հեռացա:
Դա իմ հիշողությանս հետ մարտնչելու առաջին հաղթանակն էր…
Ուրախացել էի իմ հաղթանակից այն երեխայի նման, որը բազմաթիվ փորձերից հետո գտել էր տատիկի սնդուկի բանալին, որտեղ միշտ քացրավենիք էր  պահվում:
Այդ օրվանից ես աշխատում էի խուսափել հանդիպումներից, դե իհարկե պատահական հանդիպումներից, հիշողությանս հետ հանդիպումներից, չնայած ամեն առավոտ տանից դուրս գալիս նայում էի հայելու մեջ, ուղղում մազերս…
Հաստատ չգիտեի ցանկանո՞ւմ եմ հանդիպել, թե՞ ոչ:…
… Դու ինքդ առաջինը զանգեցիր, բայց արդեն այն ժամանակ, երբ քո զանգն ընդունվեց որպես մի ստոր արարք…
Ես հասկացա, որ չեմ ճանաչել քեզ:
Ես ճանաչել եմ սերը, ես քեզ դարձրել եմ իմ իդեալն ու  երկու տարի ապրել եմ նրանով:
Մի փորձիր նորից ցավեցնել…
…Արթուր…
Դու սովորեցրեցիր ինձ հիշողությանս հետ խաղալ քո իսկ օրենքներով:
Դու մտածում էիր, վստահ եմ դրանում, որ քանի որ ես գիտեմ քո հեռախոսի համարն ու էլեկտրոնային հասցեդ, ես պետք է զանգահարե՞մ կամ գրե՞մ:
Ո՛չ, սիրելի՛ս, ես մոռացել եմ ամեն ինչ, չե՛մ հիշում, հասկանո՞ւմ ես, չե՛մ հիշում…
Խոսքե՜րդ՝ «Քո աչքերը նման են մորս աչքերին, բարի ու խորը, նայելով քեզ ես հասկանում եմ, որ գտնվում եմ մի այլ աշխարհում, այլ հարթության մեջ, » սեպի նման խրվել են ուղեղումս, ու ծակծկում են հոգիս: Հիմա ինձ համար խոսքերդ ցավ են, հիմա եմ հասկանում որ…դա ես պետք է չընդունեի հոգով, ես, ես եմ, ես նման եմ միա՛յն ինձ…

Դրանից ավելի ցավ էլ չես կարող պատճառել:
Դու չկա՛ս, դու տեսիլք ես:
Թող մնաս իմ մեջ, որպես իմ իսկ կողմից հնարված տեսիլք:
Լռություն…
Տեսիլքը զգույշ, տղամարդու կոպիտ թաշկինակով փորձում է մաքրել արցունքները, չի ստացվում:
Գրկում է վերջին անգամ, , ինչպես միշտ համբուրում ականջիս ետևը ու քայլում դեպի դուռը:
Փորձում է հեռանալ ընդմիշտ:
Աչքերը դառնում են ձմռան առաջին շնչից աշնանային լճակի վրա առաջացած սառույցի նման թափանցիկ ու սառը:
Թվում էր թե հատակից կբարձրանա, կվազի նրա ետևից, չէ՞ որ սիրում է, չէ՞ որ նա է իր կյանքի իմաստը, բայց տեղից չի շարժվում:
Հիմա, հիմա ես քեզ կջնջեմ իմ կյանքից, վերջնականապես, ինչքա՞ն կարելի է տանջվել, ո՞ր մեղքիս համար:
Շուրթերը բացվեցին ու ցածր, շատ ցածր, այնպես որ նա չլսի շշնջացին:
- Կանգնի՛ր, քեզ ջնջեմ, նոր ինչ ուզում ես արա, կանգնի՛ր…

Հետո չհասկացավ ինչու շատ բարձր լսեց իր ձայնը:
- Կանգնի՛ր:
- Գիտե՛մ, հիմա հարմար տեղ գտնեմ, - երթուղայինի վարորդը ժպտաց:
… Դռան մոտ կանգնած, չսափրված պահակը ցուցադրական բացեց դուռը:
- Բժշկուհի,- գլխով վերև ցույց տվեց:
- Քեզ էր հարցնում, ուշացել եք:
Աստիճանների վրա վազելով ու միաժամանակ խալաթը հագնելով մտածում էր թե այս անգամ ի՞նչ է պատճառաբանելու ուշացման համար:
- Նորից նույն պատմությունը, հիմա կասես թե ամուսնուդ ես նախաճաշ սարքել, երեխայիդ մանկապարտեզ, խցանումների մեջ ես ընկել…
- Քանի անգամ ասեմ, պրոֆեսոր, ես ամուսնացա՛ծ չեմ, երեխաներ չունե՛մ, չե՛մ նախաճաշում, խցանումների մեջ երբեք չե՛մ ընկնում, ես մեքենա չունե՜մ…
- Լավ, լավ, ավտովթար է, մեկ ժամ առաջ, մի կին և… տղամարդը մահացել է, դիակը 118- ում է, դիահերձարանը դեռ փակ է, բոլորն ուշանում են, չեմ հասկանում սա ի՞նչ աշխատանք է, ի՞նչ վերաբերմունք:
- Հերձողն ինչո՞ւ պետք է շտապի, նրա աշխատանքր կեսօրից հետո է, իսկ կի՞նը, կինն ի՞նչ վիճակում է…
- Վիրահատարանում է, գլխի կոտրվածքներով, արագացրեք, ես ձեզ վիրահատարանում կսպասեմ: Եվ վերջապես գլխավոր բժշկի տեղակա՞լ եք թե… չեմ հասկանում:
- Դիակին ձեռք տալ չի կարելի, մինչև ոտիկանության ժամանելը, ես ամեն ինչ կարգավորեմ, կմոտենա՛մ:

Պայքարը տևեց երեք ժամ:
Կարծես կյանքին վտանգ չպետք է որ սպառնար, բայց տեսողության հարցը մնաց բաց ու վիրահատող խմբից ոչ մեկը չփորձեց խոսել այդ մասին:
Վերակենդանացնող բժիշկը մոտեցավ բժշկուհուն:
- Արթնացավ, բղավում է վիրահատողին է պահանջում, դուք կմոտենա՞ք, թե կանչեմ Արամյանին:
- Ես հիմա կմոտենամ, մի քիչ հանգստանամ, գոնե հինգ րոպե, ոտքերս կարծես իմը չլինեն:
- Կամակոր կին է երևում, իր ասածի,- մի բան ասելու համար ասաց ու հեռացավ:
Հիվանդի երեսը փաթաթված բինտերից չէր երևում:
Այնտեղ, որտեղ որ աչքերը պետք է լինեին արյան կարմիր, տձև կլոր հետքեր էին:
Մոտեցավ:
Նստեց կողքը, բռնեց ձեռքը:
- Վիրահատությունն անցավ հաջող, ինչո՞ւ եք անհանգստանում, պետք չէ բղավել:
 Ձեզ հանգիստ է հարկավոր, լսո՞ւմ եք ինձ:
- Լսում եմ, ինչո՞ւ ոչինչ չեմ տեսնում, գլխիս ձախ կողմը անտանելի թմրած է, ոչինչ չեմ զգում: Իսկ  Արթո՞ւրը, նա ի՞նչ վիճակում է, այստե՞ղ է, նույն հիվանդանոցո՞ւմ:
- Արթո՞ւր, ուրեմն անունն Արթո՞ւր է, չէ այստեղ չէ, այստեղ միայն գլխի հետ կապված…
Զգաց, որ բացթողում արեց, բայց արդեն ուշ էր:
- Բժշկուհի ինչպե՞ս դիմեմ ձեզ:
- Աննա…ուղղակի Աննա:
- Աննա, խնդրում եմ, կարո՞ղ եք գտնել նրան, նրան բան պատահած լինի ես չգիտեմ թե ինչ կանեմ ինձ…մի հարց էլ, խնդրում եմ, ես կարո՞ղ եմ տեսնել, դե, տեսողությանս չի՞ սպառնում ոչինչ, միայն անկեղծ, խնդրում եմ: Պետք չէ թաքցնել, ես ուժեղ կին եմ:
- Վստահ ասել չեմ կարող, բայց մեկ-մեկ անհնարինը դառնում է…
- Ի՞նչ, ես կորցրել եմ տեսողությո՞ւնս, գրողի ծոցը բոլորդ, դուք հասկանո՞ւմ եք ինչ է եղել, դո՛ւք մսագործներ, դո՛ւք…
- Հանգիստ, ձեզ չի կարելի հուզվել:
Մոտեցավ դռանը, կիսաբացեց ու բղավեց ավագ քրոջը:
- Շտա՛պ, ցավազրկո՛ղ, քնաբերի հետ:
Հիվանդը բղավում էր:
- Ի՞նչ պետք է անեմ հիմա, հիմա ինչպե՞ս է նայելու աչքերիս մեջ, իմ աչքերը նրա մոր աչքերի նման բարի ու խորն են, հիմա ես նրան պետք չեմ լինի, մսագործներ, բոլորդ գրողի ծոցը:
Աննան քարացել էր դռան մոտ կանգնած:
Հետո կարծես մեկը հարվածեց գլխին, ապտակեց, ցնցեց ուսերը:

Կարծես մեկը ականջին հուշում էր.
- Ցանկանո՞ւմ էիր հանդիպել, հանդիպեցիր, հետո՞…

Չհասկացավ թե ինչպես երրորդ հարկից վազեց աստիճաններով, կոտրեց կոշիկի կրունկը:
Չհասկացավ ինչպես հանեց կոշիկներն ու շպրտեց մի կողմ:
Չհասկացավ թե ինչպես հրեց դիմացից բարձրացող մարդկանց:
Հիվանդասենյակի դռների համարներն աչքին թռվռում էին, չէր կարողանում կողմնորոշվել:
Շունչը կտրվում էր:
Վերջապես:
Համար 118 սենյակ:
Անվստահ բռնեց բռնակից:
Փակ էր:
Բոբիկ ոտքերով վազեց դեպի դուրս տանող դուռը:
- Վազգե՛ն, ոստիկանությունից եկե՞լ են, հերձողը եկե՞լ է, ինչո՞ւ է փակ 118-ի դուռը, դիակն ո՞ւր են տեղափոխել:
- Աննա Սերգեևնա, բժիշկ Մեխակն է իջեցրել հերձարան, ասաց  երկու ժամից կգա, Ձեզ ի՞նչ եղել:

Նկուղային հարկում տեր ու տիրական էր մահվան տհաճ հոտը:
Մահվան շունչը խոսում էր, բացատրում, արդարանում, վիճում…ո՞ւմ հետ:
«Չեմ վիճում, դու ինձ նվիրել ես երջանիկ լինելու բազմաթիվ պահեր:
 Ներիր ես կույր եմ եղել որ մինչև հիմա չեմ զգացել, որ դու հոգի չես ունեցել: Ոչ հոգի, ոչ սիրտ: Դու ուղղակի եղել ես մի էակ, դատարկ ու նոսր…բայց ինչո՞ւ, ինչո՞ւ եմ ես քեզ սիրել այնպես, որ հիմա սկսում եմ ատել…ի՞նչ ես արել ինձ, չեմ հասկանում, ինչո՞ւ այսօր եկար ու ստիպեցիր ուղեղիցս ջնջել քեզ հենց այն պահին, երբ կախված էիր լինել-չլինելու թելից: Աստված իմ միայն թե դու չլինես, միայն թե չհեռանաս այսպես, սա  րոպեական թուլություն է, ու լրիվ պատահականություն, ես գիտեմ, որ լսում ես ինձ, հեռու ես ինձնից, այստեղ չես այս անտանելի միջավայրում, որտեղ միայն մահվան շունչն է…»

Հերձարանի երկաթյա դուռը փակ էր:
Թակելու, բացելու փորձ անելն անիմաստ էր:
Նկուղ իջնող աստիճաններից ոտնաձայներ լսվեցին:
Երկու ոստիկանական համազգեստով մարդիկ մոտեցան Աննային:
- Այստեղ ավտովթարից մարդ են բերել, տեղյա՞կ եք երևի: Ինչ է դուռը փա՞կ է: Դուք ո՞վ եք:
- Ես, բժշկի տեղակալը, ես էլ իջա նայելու, բայց ինչպես տեսնում եք:
Ձեզ երևի կենդանի մնացածն է հետաքրքրում, արձանագրության համար, նա վերևում է, վերակենդանացման բաժնում՝ երրորդ հարկ:
- Դա հետո, հիմա պետք է մահացածի ինքնությունը պարզենք,: Միգուցե փաստաթո՞ւղթ կա գրպաններում:
- Չգիտեմ: Հետո եկեք, երևի մեկ ժամից:

«Դու կարողանում էիր սիրել, սիրել այնպես ինչպես ոչ ոք:
… Ոչ, սիրելիս, ես մոռացել եմ ամեն ինչ, չեմ հիշում, հասկանում ես չեմ հիշում…»

Ձեռքն ակամա մտավ գրպանն ու դուրս քաշեց հեռախոսը:
Հետո ոստիկանների զարմացած հայացքներն անտեսելով, սեղմեց ինչ որ կոճակ՝ ցանկալի ու սպասող…
Դիահերձարանի երկաթյա դռան ետևում զանգ էր լսվում:
Զանգ, որին էլ երբեք պատասխանող չի լինի:

Նկուղից երբ դուրս եկավ, անձրև էր:
Հիվանդանոցի բակում անձրևից փախչող մարդկանց զարմացած ու հետաքրքրասեր աչքերի առաջ, բոբիկ, սպիտակ խալաթով բժշկուհին դանդաղ քայլում էր ու խոսում ինքն իր հետ:
Անձրևը ստիպում էր հիշել նրան, նրա անունն ու սիրահարված բաց դարչնագույն աչքերը:


Ս.Ումառ

среда, 10 сентября 2014 г.

Ծնկի՛ր...



Պատերա՜զմ էր…
Իմ և Նրա միջև:
Ավելի ճիշտ իմ Բառերը մարտնչում էին
Նրա գեղեցկության հետ:
Մարտն անհավասար էր ու ելքը հայտնի,
այդ ի՞նչ գեղեցկություն է,
որ կարող է ոտք գցել գեղեցիկ բառերի հետ…

Իմ մարմնի ամեն մի չորս քառակուսի սանտիմետրի վրա
գրպաններ էին ու ամեն մի գրպանում մի բառ,
 նախատեսված ցանկացած դրության համար…

Նրա մարմնի ամեն մի երկու քառակուսի սանտիմետրի վրա
գեղեցկությունն էր դաջել իր հետքը,
որոնց նայելիս թուլանում են ոտքերդ,
կարճանում է միտքդ,
ձեռքերդ անզոր կախվում են մինչև ծնկներդ ու
տապալվում ես գետնին…

Դանդաղ վստահ քայլերով
իմ քառասնամյա բառապաշարն առաջանում էր
ու հարված առ հարված ձեռք բերում առավելություն՝
սպասելով Նրա դեմքի բարկության աստիճանին,
որ վերջնական հարվածով տապալի…
Կար պահեստային մեկ բառ «Ծնկիր»
և այդ բառը դեռ սպասում էր,
ճիշտ է անհանգիստ,
ճիշտ է հևասպառ,
բայց դեռ սպասում էր…

Նրա դեմքի բարկությանն ուղիղ համեմատական, գեղեցկությունը
տեղի էր տալիս ու
դա զգացվում էր աչքերի անամոթ արտահայտություններում:
Նա հասկանում էր,
որ պարտվելու է ու ավելի էր կատաղում…
Նա էլ ուներ պահեստային մեկ գեղեցկություն  «Գրկիր.
և  սպասում էր,
ճիշտ է հանգիստ,
ճիշտ է վայրի համառությամբ,
բայց դեռ սպասում էր…

Ժամն էր վերջին հարվածի,
երբ չգիտես թե որտեղից հայտնվեց տրամաբանությունն
ու սպիտակ թաշկինակը թափահարելով 
ծնկեց երկուսիս մեջտեղում:
-         Հաշտվե՜ք,
Բառը Գեղեցկությանը չի կարող հաղթել,
Գեղեցկությունն էլ անզոր է Բառի դեմ:

Պահեստային բառս մարտադաշտում էր:
- Ծո՛ւնկի,- բղավեցի ես:
Բղավոցից տրամաբանությունը մահացավ աչքերս առաջ…
գեղեցկությունը ծնկեց
ու ծնկաչոք մոտենալով գրկեց ոտքերս.
- Մի վերջին անգամ գրկեմ քեզ,
հետո ինչ լինելու է կլինի:

Նրա վայրի մեղրոտ ձեռքերը սկսեցին շոյել դեմքս,
պարանոցս,
կուրծքս,
ոտքերս…
Մեղրը ծորում էր իմ վրայից գետնին,
սոսնձել ու իրար էր կպցրել բոլոր բառերս:
Հաղթողի իմ քմծիծաղի շուրթերից
մի մեծ կաթիլ ընկավ նրա մազերին:
Կարծես մի պահ սթափվեց ու ոտքի կանգնեց:
- Այդ ո՞ւր, ծնկի՛ր:
- Ես կծնկեմ միայն ի՛մ կամքով,
Գեղեցկությանը հաղթել չի լինի,
դու պարտվեցիր:
- Ինչպե՞ս:
- Նայիր,- ձեռքը մեկնեց դեպի մեզ
ահռելի արագությամբ մոտեցող
բազմահազար իշամեղուների պարսը…

Մեղուների միլիոնավոր խայթոցներին
չկարողանալով դիմակայել՝
տապալվեցի գետնին ու փակեցի աչքերս…

Իր կամքով ծնկեց իմ անշունչ բառերի առաջ:
- Կատարում եմ քո՛ կամքը,
Ծնկեցի՛, սիրելի՜ս…


Ս.Ումառ

понедельник, 8 сентября 2014 г.

ԻՆՔՆԱԿԵՆՍԱԳՐՈւԹՅԱՆ առաջին տողը






Ես փոքր էի, շատ փոքր, դեռ խոսել չգիտեի, միայն կարողանում էի ձայներ հանել:
Այդ օրը, ես մինչև հիմա չեմ կարողացել պարզել, թե ինչ խոսակցություն էր տեղի ունեցել ծնողներիս միջև…
…ես պառկած տնքում էի, հայրս օրօրվող բազկաթոռի մեջ Սովետական Հայաստան լրագիր էր կարդում:
Մայրս քիչ հեռու նստած ինչ որ բան էր կարում ու լացակումած աչքերով նայում ինձ:
Չէի հասկանում թե ինչու չի մոտենում ինձ ինչպես միշտ:
Շատ էի ափսոսում, որ լաց լինել դեռ չէի սովորել ու ձայներ էի հանում՝ հրավիրելով մեկն ու մեկին ինձ մոտենալու ու գրկելու, կամ տեղափոխելու մի այլ տեղ, քանի որ պառկած էի մանկական փայտե մահճակալից  դուրս ցցված մի փոքրիկ մեխի վրա ու անհանգիստ էի:
- Չմոտենաս, նա տղա է, թող ինքը լուծի իր հարցերը:
Մայրս անձայն արտասվում էր անկարողությունից:
Ներս եկավ տատիկս:
- Քոռանամ ես, բա չեք լսում երեխայի ձայնը, անխիղճներ:
Փորձ արեց մոտենալու ինձ, բայց հորս խիստ ձայնը նրան ետ պահեց:
- Չմոտենաս տղայիս:
- Բայց անհանգիտ ձայներ է հանում, միգուցե ինչ որ բան է անհագստացնում:
- Նա անհանգստանում է այնքան, որքան որ թույլ է տալիս անհագստությունը, երբ որևէ բան ցավեցնի, նա ստիպված կլինի լաց լինել, ինքը կտեղափոխվի, ինչպես որ կարող է, նա տղա է, թող սովորի:

* * *
Այսօր իմ կյանքում առկա են բազմաթիվ դուրս ցցված մեխեր, որոց վրայով ես զգույշ քայլում եմ, ինչ որ ձայներ հանելով, բայց լաց չեմ լինում, դեռ ոչինչ այնքան ցավալի չէ, ուղղակի պետք է դիմանալ, դիմանալ…

Ս.Ումառ

ՀՐԱՇՔ





Միշտ զարմացել եմ, թե որքան ուժեղ է կին արարածը:
Նախանձել եմ:
Պատկերացնում եք մեկ օր- 24 ժամ- 1440 րոպե- 86400 վայրկյան այդ ուժեղ արարածը քո աչքի առաջ պտտվում է ու դու՝ անզոր որևէ բան անելու:
Որտե՞ղ է ծվարել այդ արարածի Աքիլլեսյան գարշապարը:
Որոշեցի անպայման գտնել ու պատկերացնում եք իմ չորս տարվա տանջալից արդյունքն ավարտվեց հաջողությամ:
Ես գտա՜…
Բայց մինչ անցնելը նրա Աքիլլեսյան գարշապարին (չիմացողների համար նշեմ, որ գարշապարը դա կնոջ մարմնի օրգան չէ) ես արեցի մի գյուտ, որի մասին կցանկանայի կիսվել:
Մի անգամ մտա ննջարան, որտեղ առանց մակիյաժ, առանց մանիկյուր, առանց պեդիկյուր առանց էպիլյացիայի նա կիսաբաց պառկած էր, վերցրեցի ու մեր վեցամյա աղջկա բանտիկը կապեցի մազերին՝ թիթեռնիկի տեսքով…
Հրաշքը պատրաստ էր…այսպիսի բաներ:
Չշեղվենք.
Չեմ ափսոսում իմ կորցրած տարիները, արդյունքն էլ գոհացուցիչ չէ, բայց կարևորը դա իմ գտածն էր…
Եվ այսպես.
0.1916666 օր-11.5 րոպե- 690 վայրկյան կինը բացարձակ անկարող է և 100% խոցելի, դա այն ժամանակահատվածն է, երբ մանիկյուր քսելուց հետո սպասում է, որ եղունգները չորանան:

ՀԻՇՈՂՈւԹՅՈւՆ







Ճանապարհները վերջ չեն ունենում, հատկապես գարնանը, նույնիսկ նրանք, որոնք քեզ տանում են փակուղի, դա վերջը չէ, որովհետև դու նորից շրջվում ես ու նորից քայլում նույն ճանապարհով:
Այս ճանապարհն էլ բացառություն չէ, ոլոր մոլոր, զառիթափ, վերելք, վայրեջք, որով քայլում են իմ հիշողության երեք քույրերը՝ Դառը հիշողությունը, Քաղցր հիշողությունը և Սերկևիլի համով հիշողությունը:
Ավագ քույրը՝ Դառը հիշողությունը, խիստ դեմքով է, հաստ ապակիներով ակնոցով, թողնում է լուրջ տպավորություն:
Միջնակ քույրը՝ Քաղցր հիշողությունը, որախ աղջկա աչքերով անընդհատ փնտրում է ինչ որ բան, երևի ճամփեզրին հաճախակի հանդիպող յուրահատուկ գույնով ծաղիկներ:
Կրտսեր քույրը՝ Սերկևիլի համով, մտախոհ է, անընդհատ նայում է ոտքերի տակ, բայց աչքի տակով կարծես հսկում է երկու քույրերին, չնայած համոզված է որ միևնույն է իրեն չեն լսելու ավագ քույրերը:

Ճանապարհը հոգնեցուցիչ էր, հուշում էր հանգիստ ու բոլորովին էլ պատահական չէր որ դիմացից երևաց ճյուղերը մինչև գետնին կախած մի ծեր, կյանքից հոգնած մի ծառ, որը շատ նման էր ինձ, մի մարդու որը ստիպված պետք է հյուրընկալեր իր հիշողություններին:

« Հիշո՞ւմ ես, երբ մի անգամ կինոդահլիճում, կինոյի ժամանակ համբուրվում էինք, ձեռքս ակամա մեկնվեց կրծքիդ, իսկ դու ետ քաշվեցիր ու ապտակեցիր ինձ.
- Մի՞թե սերը այդպիսին է լինում, դու ինձ ո՞ւմ տեղն ես դրել… »

« Հիշո՞ւմ ես, երբ մի անգամ կինոդահլիճում, կինոյի ժամանակ համբուրվում էինք, ձեռքս ակամա մեկնվեց կրծքիդ, իսկ դու ետ քաշվեցիր ու ասացիր.
- Կբղավեմ հաճույքից, խնդրո՜ւմ եմ, հիմա պետք չէ…»

« Հիշո՞ւմ ես, երբ մի անգամ կինոդահլիճում, կինոյի ժամանակ համբուրվում էինք, ձեռքս ակամա մեկնվեց կրծքիդ, իսկ դու ետ քաշվեցիր ու.
- Լսի՛ր, երբ մտանք դահլիճ ես նկատեցի որ կոշիկներդ թաց են, կմրսես, ուզում ես հանիր, մի կերպ չորացնենք, մութ է ոչինչ չի երևա…»

* * *
- Նստենք, այս ծերացած ծառի տակ, ինչքան էլ չլինի մի քիչ հով է այստեղ:
- Ինչ գեղեցիկ են կախվել ճյուղերը,
- Այս ծառը նույնիսկ ձմռանն է կանաչ լինում, հիասքանչ է:

Ծառն իր ճյուղերով փաթաթվեց ու կուլ տվեց հիշողության երեք քույրերին:

Ս.Ումառ

ԲՆԱՎՈՐՈՒԹՅՈւՆ





Բանականությունս սրիկայի մեկն է, դաժան, անողոք, միշտ դանակը ձեռքին պատրաստ սպանելու ցանկացած իրեն դուր չեկող բան:
Բնավորությունս խոզի մեկն է, անվերադարձ սիրահարված է Մտքերիս ու ոչ մի գնով չի կարողանում ապրել առանց նրանց:
Մտքերս  նազելի ձիու նման գեղեցիկ են ու վրնջյուն, հիանալի կարողանում են կողմնորոշվել ցանկացած պարագայում, նույնիսկ ինձ թվում է թե իգական սեռի են, քանի որ իրոք գեղեցիկ են: Այստեղ պետք է հասկանալ Բնավորությանս վերաբերմունքը, ճաշակով է, ինչ խոսք:

Մտքե՜րս…
Մտքերս այսօր իրենց  լավ չեն զգում, մի տեսակ թույլ են, կարծես անկամք, ոչնչի կարիք չունեն, անփայլ աչքերով նայում են առաստաղին…
Չափում եմ մտքերիս տաքությունը՝ 38.6:
Հիմա հասկանալի է թե ինչու եմ արդեն երկու օր այս վիճակում:

Բանականությունս կատաղած քայլերով մտավ ներս, ես հասկանում եմ որ իրեն էլ պետք է հասկանալ, բայց ինչ կարող ես անել, հիվանդությունը ժամանակ է պահանջում:
- Ես ինչքան պետք է տանջվեմ առանց ձեզ, ինչու եք հիվանդացել, որտեղ է տեսնված որ Բանականությունը առանց մտքերի լինի:
- Մենք մեղավոր չենք, դե երևի վիրուս է, համատարած:
- Ինձ չի հետաքրքրում ես էլ իմ կյանքն ունեմ, ինչ է ուզում եք ինձ ժամանակից շուտ գերեզման իջեցնել:
- Ներեղություն, - ասաց  Բնավորությունս,- պատահում է բոլորի հետ, պետք է համբերել:
- Իսկ դու սուս մնա, ես քեզ ձայն չեմ տվել,- հետո Բանականությունը շրջվեց դեպի մտքերս ու շարունակեց.
- Ձեզ տալիս եմ մեկ գիշեր, լսեցիք, մեկ գիշեր, եթե ոտքի չկանգնեք, ես կմորթեմ ձեզ, այ այս դանակով,- հեռացավ վստահ քայլերով:

Գիշերվա երկուսն էր երբ Բնավորությունս զգույշ, հուշիկ քայլերով մոտեցավ, նստեց Մտքերիս անկողնուն ու ասաց.
- Խնդրում եմ, ձեզ, առողջացեք, ես շատ կվշտանամ եթե Նա ձեզ մորթի, ես կօգնեմ, աղաչում եմ, գիտեք թե որքան են աղոթել ձեզ համար:
Հետո էլի բառեր, բառեր, բառեր…
Մտքերս կամաց կամաց ոտքի էին կանգնում Բնավորությանս Խոզ աչքերի առաջ:
Վերջապես, երբ առավոտյան ժամը 8-ն էր, Մտքերս կազմ ու պատրաստ, առողջ տեսքով դիմավորեցին սուրճ բերող դաժան Բանականությանս:
Բանականությունս ցնծում էր:
Բնավորությունս հոգնած գիշերն ինձ տված ջերմ բառերից՝ ննջում էր անկյունում:
- Այդպես, քանի որ արդեն լավացաք, պետք է խնջույք կազմակերպենք, քեֆ ենք անելու, ու դրա համար մենք կմորթենք Բնավորությանն ու խորովածով կնշենք ձեր առողջանալը:
- Ինչու ինձ, - Բնավորությունս վախեցած նայում էր Բանականությանս:
- Որ քիթդ ամեն տեղ չխոթես, վերջ, ես իմ ասածի տերն եմ:

Ս.Ումառ

Հոգեբանը




- Անհագստանալու ոչինչ չկա, տիկին, ես հիմա կզրուցեմ ձեր տղայի հետ:
Իմ բազմամյա փորձը, ինձ երբեք չի խաբել:
Ընդամենը մեկ թեստ ու ես կասեմ…այ տեսեք սա սպիտակ թղթի վրա կաթեցրած թանաքի երկու մեծ կաթիլներ են, կախված նրանից թե ձեր տղան ինչ կտեսնի, ես ունեմ դրանց պատասխանները, գիտականորեն հիմնավորված: Պա՞րզ է:
- Այո բժշկուհի ջան, ես անհանգստանում եմ, մեկ մեկ անյպիսի համեմատություններ է անում որ կարծես մեծ մարդ լինի, մեկ մեկ էլ ռոմանտիկ մի բան որ նույնիսկ ես չեմ կարող…
- Վաղը ժամը 12.00 եկեք նրա հետ:Անհանգստանալու ոչինչ չկա, այս թեստի հեղինակը աշխարհահռչակ հոգեբան է՝ Լեժի Պոխաբչեկը, որը գրի է առել հնարավոր բոլոր պատասխանները այնպես որ…

Հոգեբանը միջին տարիքի, կոկիկ հագնված այդ հաճելի կինը բացեց իր կաբինետի դուռն ու ներս հրավիրեց կնոջը իր տղայի հետ:
- Քանի տարեկան ես:
- Հինգ:
- Անունդ:
- Գառնուկ:
- Միգուցե Գառնիկ:
- Ոչ, ես լավ գիտեմ իմ անունը:
- Լավ, թող լինի Գառնուկ: Այ տեսնում ես այս թուղթը, կարող ես ասել թե ինչ  ես տեսնում, նայիր ուշադիր, մի շտապիր, լա՞վ:
- Լավ:

Բժշկուհու դիմաց բոլոր հնարավոր պատասխաններն էին:
Ակնոց, մեքենայի հանգցրած լույսեր, թանաքի լաքա, սև աչքերով սմայլիկ, երկու թունել, կատվի աչքեր…128 պատասխան և բոլորի դիմաց իրենց պատասխանները:
Երեխայի մայրը հագավ ակնոցներն ու տեղափոխվեց բժշկուհու մոտ, որ անձամբ կարդա պատասխանը:
Բժշկուհին լուռ աչքերով հավանություն տվեց:
- Դե Գառնիկ ինչ ես տեսնում, - բժշկուհին էլ երեխայի մոր նման անհամբեր էր:
- Ես Գառնուկ եմ:
-  Լավ, թող լինի Գառնուկ, ինչ ես տեսնում, լավ մտածիր:
- Տեսնում են սպիտակ թուղթ…
Բժշկուհին ու մայրը երկար ման եկան նման պատասխանի, բայց այդպես էլ չգտան, իսկ տղան ժպտում էր, անմեղ երեխայի մի հաճելի ժպիտով:


Ս.Ումառ

ՄԻԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆ





Սենյակում կարծես թե օդը գաղջ է, ծխով լի՝ ծխախոտի ծխով:
Թվում է թե իրականում այդպես է, անհասկանալի է:
Ամեն ինչ հավաքված է, ամեն ինչ իրենց տեղերում ինչպես կուսանոցի սենյակներում է լինում:

- Ի՞նչ է կատարվում այստեղ, ամեն ինչ տակնուվրա:
Ծխախոտի մոխիրը ամեն տեղ, սալահատակին, մանրահատակին, համակարգչի ստեղների վրա, քանի՞ անգամ եմ խնդրել ծխել միայն պատշգամբում:

Ավելով մաքրում է երևակայական մոխիրը:

- Ի՞նչ է կատարվում քեզ հետ, զուգարանի լուսը միացրած ես թողել, ատամի խոզանակդ անլվա ընկած է լվացարանի մեջ: Աստվա՛ծ իմ, ո՛չ հանգիստ ունեմ, ո՛չ էլ…

Խնամքով հավաքած մազեր, ոչ հափշտապ վրան գցած տնային խալաթ:
Ձեռքի լաթի կտորով մաքրում է պահարանի փոշին:

- Երեխայի մանկապարտեզի տեղը չգիտես, բա դու հա՞յր ես: Լսի՛ր, մի բան հարցնեմ, ի՞նչպես կարողացար երեխայի զուգագուլպան հագցնել թարս, այնպես որ հետևի մասն ընկավ առաջ, բայց կրունկն ու թաթերը մնացին իրեց տեղում: Ֆոկուսնիկ ես հո ամուսին չես…

Ավլելով հասավ միջանցք, նայեց հայելուն, գոհ էր իր տեսքից, իսկ ավելի տակ ոչինչ չկար:

- Ի՞նչ հիմարություններ ես ասում, եթե մեր տանը ատամի և կոշիկի խոզանակներն առանձին առանձին են նշանակում է լա՞վ ենք ապրում, միայն քո նման ամուսինը կարող էր նման մտքեր արտահայտել, ի՞նչպես եմ հոգնել խոսելուց…

« Աստված իմ, լինեի՜ր իրական, ինչպիսին որ ցանկանում ես, ծխի՛ր որտեղ կամենում ես, երեխային, որին չգիտեմ կունենա՞մ արդյոք երբևէ, հագցրու քո՛ ձևով, թափի՛ր, խառնի՛ր ամեն ինչ, բղավի՛ր, նայի՛ր քո ֆուտբոլը, երբ ցանկանաս, միայն թե եղի՛ր, ես արդեն կարծես թե կորցնում եմ  ինձ միայնությունից, ես գժվում եմ ու տարօրինակ չի լինի, որ շուտով կհայտնվեմ հոգեբուժարանում»:

Լացակումած աչքերով, հոգնած փլվեց բազմոցին:


Ս.Ումառ

Վախենո՜ւմ եմ….



Դրսում ամառը դեռ պայքարում է իր գոյության համար…
Չհեռանալու համար
Ներկայության համար
Ամառն իր շոգ ձեռքերով
կախված աշնան կոկորդից փորձում է երկարացնել
իր տիրապետության ժամանակը
Կծում է, հարվածում,
անձրևի տեսքով թափում է իր վերջին տաք արցունքներն ու
այնպիսի բղավոցներով է հարվածում ասֆալտին,
որ նորածին,
դեռ իրեն շատ թույլ զգացող աշունը, ամռան հարվածներից
մի կերպ ծածկելով դեղնականաչավուն դեմքը՝
ցածրաձայն  լաց է լինում,
անընդհատ կրկնելով.
- Վախենո՜ւմ եմ….

* * *
Հարգելի պատճառներով, ձեռքդ ձեռքիս մեջ է
Այլ կերպ լինել չի կարող, քանի որ ես հովանոց չունեմ ու
քո հովանոցի տակ եմ
Քո ձեռքը բռնել է հովանոցը,
իսկ անձրևն անընդհատ անհաջող փորձեր է անում մեզ թրջելու
Զգում եմ զարկերակդ
Զգում եմ քո շուրթերից
դեպի իմ շուրթերն ընկած այն ահռելի հեռու ճանապարհը,
որը փողոցում չի կարող կարճանալ ու
համբերությամբ սպասում է իր ավարտին տաք ու կոկիկ քո սենյակում,
որտեղ արդեն քանի հազար տարի է չեմ եղել…
Քամին պտտվում է մեր շուրջը,
 հովանոցի տակ մազերդ բարձրանում ու հարվածում են դեմքիս:
- Սիրո ձաղկումներ
Հայացքդ հարցական բարձրանում է ուսիս վրայով հասնում աչքերիս:
- Ի՞նչ:
- Մազերիդ հետ եմ:
- Ա՜
Անձրևախառը քամին կարծես իր անճարակությունից կատաղում է ու
մի նոր խաղ սկսում շրջազգեստիդ հետ:
 Այլ խոսքեր շշնջալու համար աշխարհ եկած շուրթերդ
ներողամտորեն շշնջում են.
- Ապո՛ւշ…
- Ի՞նչ:
- Քամու հետ եմ, բարձրացնում է շրջազգեստս:
- Թո՛ղ խաղա, ես էլ լինեմ չեմ դիմանա:
Հեռվից՝ մի երեսուն քայլի վրա երևում է քո շենքի շքամուտքը՝
այնքա՜ն հեռու,
այնքա՜ն մոտ,
մի ամբողջ հավե՜րժ ճանապարհ:
- Դու չե՞ս հեռանա, անցած անգամվա նման:
- Ո՜չ:
- Իրո՞ք, վախենո՜ւմ եմ…

* * *
Գիտեմ, որ քնած ես ձևանում…
մատներիդ բարձիկները գիշերվա նուրբ շուրթերի փափկությամբ
ուսս ձգել հպել են  կրծքերիդ:
Մազերիդ ավելի համարձակ մի փունջ
հանգստանում է ականջիս վրա:
Արտաշնչածդ գոլ ու դուրեկան օդը
զարնվում է պարանոցիս:
Դեմքդ թաղել ես բարձին ու չեմ կարողանում հասկանալ թե ի՞նչ ես տեսնում:
Ոտքերդ փաթաթվել են ոտքերիս ու
չեմ կարողանում հասկանալ, թե որոնք են իմ ոտքերը,
որ մի կերպ, զգույշ, ցույց տալով,
 որ հավատում եմ քո քնած լինելուն, վեր կենամ անկողնուց ու
մոտենամ գրասեղանին…
Անհրաժեշտ է վեր կենալ,
հասկանում ես,
անհրաժեշտ է…
Բայց հանկարծ մի անզգույշ բառ կարող է սպանել  մի ամբողջ գիշեր ու
առավոտյան ստիպել հեռանալու…
այլևս երբեք չվերադառնալու պայմանով…
ու դրանից ես իրոք
վախենո՜ւմ եմ…

* * *
Գիտեմ, որ քնած ես ձևանում…
Շնչառությունդ համաչափ չէ,
զգում ես մատներս,
շնչառությունս,
կրծքերիս անհանգիստ վիճակը…
Գիտեմ, որ ցանկանում ես վեր կենալ,
Մի՞գուցե ծխել ես ուզում…
Գիշերը իմն է, ես կարող եմ խանգարել գիշերվա անդորրը,
իմ շշնջոցով,
իմ քնաթաթախ ձեռքերով…
Ես գիտեմ հմայելու արվեստը…
Բայց եթե ցանկանում ես դուրս գալ անկողնուց, փորձի՛ր…
ես չեմ առարկի…
Դու իմ փափուկ խաղալիքն ես,
բայց հաճախ այնպես ես բռնկվում, որ ես,
ես իրոք
վախենո՜ւմ եմ…

* * *
Ժամանակը, որը երբեք չի եղել, այս անգամ էլ չկար,
չէր երևում, բայց գիշերվա սոպրանոյով
երգում էր.
- Հագնվելու ժամանակ չունես,
մոտեցի՛ր, ի՞նչ միտք էր քեզ տանջում,
հանձնի՛ր թղթին ու…եթե ցանկանում ես
ես քեզ անցած անգամվա նման կտանե՜մ…
նա քնա՛ծ է, մի՛ անհանգստացի:

Մարմինս մերկ ու հոգնած մի կերպ բարձրանալով մահճակալից,
բռնվելով գիշերվա կրծքից, մոտեցավ գրասեղանին:

Գիշերն իմ մերկությունի՞ց անհանգիստ շարժվեց,
թե՞ իրոք լսեցի քայլերի ձայն:
Դիմացկուն գիշերն անշարժ,
հետաքրքրասեր աչքերով նայում էր դեպի ինձ մոտեցող,
ձեռքերում մուգ կարմրավուն քառակուսիներով ծածկոց բռնած
մի այլ մերկության…
- Գցի՛ր վրադ, կմրսե՜ս…



Ս.Ումառ


суббота, 6 сентября 2014 г.

2164 թվական




Լոս – Անջելոս
Քանդված, ավերված քաղաքի փլատակների միջից մի չինացու գլուխ երևաց:
Ձեռքին գրքի նման մի բան բռնած բղավում էր.
- Նյու դո դայ դձյո դամա, նյու դո դայ դձյո դամա…
Նրա ձեռքին Լոս- Անջելեսցի մի աշակերտի օրագիր էր:

* * *
Իմ անունն է Անդ Միք
(Պապիկս մահանալուց առաջ ասաց, որ իմ լրիվ անունն է Անդրանիկ Միքայելյան, հայրս այն ժամանակ ասաց, խելքը գցել է ծերուկը, մի հավատա:)
Ես ծնվել եմ Ամերիկայում, երկիր,  որի շուրջը պտտվում են արևն ու մնացած մոլորակները:
Ազգությունս՝ ամերիկացի:
Տասնչորս տարեկան:
Հասակս 197 սմ, քաշս 148 կգ:

14 Սեպտեմբեր

Այսօր շուտ եմ արթնացել, նախաճաշել հայրիկիս հետ, վիճել ,թե ով կարող է ավելի բարձր չփչփացնելով ուտի նախաճաշը և հաղթել եմ:
Հիմա հայրս ինձ պարտք է 12 դոլլար:
Դպրոցը իմ տանից հեռու է 500 մ:
Լավ է, որ մեքենա ունեմ, կհասնեմ մեկ ժամ հետո, խցանումները այսօր քիչ են:
… Առաջին դասը պատմության դաս էր: Անցավ տխուր ու միապաղաղ:
Ուսուցիչn ասաց, որ Ամերիկան հայտնաբերել է Կոլումբոսը՝ հիմարություն: Ամերիկան հայտնաբերել ենք մենք՝ ամերիկացիներս, դրա համար էլ կոչվում է Ամերիկա:
Որտեղի՞ց են գտնում անգրագետ ուսուցիչների – չեմ հասկանում:
Հաջորդ թեման նախնադարի մասին էր, պատմում են մի անհանգիստ ազգի մասին, որին կոչել են հայեր:
Նորից հերթական հիմարությունը:
Երկրի մոլորակի պատմության մեջ եղել են երկու ազգ, շեղաչք՝ չինացիներ և մենք ազատ ամերիկացիներս, հայրս է ասել:
Դպրոցում տխուր է:
Երեկոյան հավաքվելու ենք Ջիմի տանը, աղջիկների հետ լկստվելու:

16 Սեպտեմբեր

Այսօր կիրակի է, ցանկանում էի երկար քնել, հայրս չքողեց:
- Վեր կաց, Ամերիկայի նախագահն է ելույթ ունենալու, հարկավոր է լսել:
Օրն անցավ հիասքանչ:
Հորս հետ կերանք պոպ-կորն ու լսեցինք նախագահին:
Իմ մեջ տպավորվեցին նրա խոսքերը.
- Զարմանալ կարելի է, որ մնացած մանր մունր ժողովուրդները բողոքում են, որ իրենց մենք ռմբակոծում ենք, դա մեր ազատ Ամերիկայի արդար իրավունքն է:
Աստված պահպանի Ամերիկային, որը պատրաստ է երջանկացնելու մնացած ժողովուրդներին, իսկ եթե ինչ որ ազգ չի ցանկանում երջանկանալ, մենք կստիպենք, դա մեր իրավունքն է:
Երեկոն անցկացրեցի ինտերնետում,  www. pentagon.com и www. whitehouse.org պոռնոսայթերում:
Հետո ինքս ինձ հանգստացրեցի ու պառկեցի քնելու

19 Սեպտեմբեր

Մաթեմատիկայի դասին սովորում էինք հաշվել մինչև 10:
Ես հաշվեցի մինչև 7, ուսուցիչն ինձ գովեց, ես էլ նրան և ստացա գերազանց գնահատական:
Հայրս հիմա արդեն ինձ պարտք կլինի 20 դոլլար:
Հաջորդ դասը ֆիզկուլտուրա էր:
Քանի դեռ իմ համադասարանցիները պատի անցքից նայում էին թե ինչպես են աղջիկները լոգարանում ցայվում, ես հակառակ պատի անցքից նայում էի թե ինչպես է ցայվում ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ միստր Լեսլին:
Մեծ դասամիջոցին Պիտն ինձ ցույց տվեց հորից գաղտնի թռցրած ատրճանակն ու  սկսեց կրակել աղջիկների վրա:
Որոնք կիսակենդան էին Պիտը կրկնում էր կրակոցը, որ շատ չտանջվեն:
Հետո եկան ոստիկանությունից ու առանց բացատրություն տալու տարան Պիտին:
Ինչո՞ւ, ոչ ոք չկարողացավ բացատրել, չէ՞ որ նա ընդամենը զվարճանում էր:
Երեկոյան Պիտին բաց թողեցին տուն:

24 Սեպտեմբեր

Այսօր դասերից հետո մեզ երկհարկանի ավտոբուսով տարան պատկերասրահ:
Պատերին՝ նկարներում մերկ կանայք էին:
Ինտերնետում ավելի լավերը կան, ինքս եմ տեսել:
Նկարներից մեկի տակ գրված էր «Ռենուար, Մերկ Մախան»:
Ես այդ Մախայի ոտքերի արանքում կպցրեցի ծամոնս:
Հոյակապ ստացվեց:
Պիտը ծամոնի վրա խրեց գրիչը:
Խոստովանեմ, որ հաղթողը նա էր, ես նրան պարտք մնացի 8 դոլլար:
Երբ մեր ավտոբուսը շարժվեց մի տարիքով կին էր վազում ու բղավում:
- Չէ որ դա միլիոնից ավել արժեն, ես կգժվեմ:
Մենք Պիտի հետ իրար աչքով արեցինք:
Մենք վարվել էինք ինչպես իսկական ամերիկացիներ ու հպարտ էինք:

1 Հոկտեմբեր

Հայրս այսօր ստիպեց դպրոց գնալուց առաջ անպայման գոլֆ խաղալ:
Թե այդ հիմարի մտքով ինչ է անցնում ամեն առավոտ, ես չեմ հասկանում:
Իմ հարվածը գնդակին կարծես ստացվեց:
Ուղիղ հորս ճակատին:
AMBULANCE- ի մեջ նայում եմ ուշակորույս հորս ու մտածում, որ լավ բան չստացվեց, եթե ուշքի չգա իմ պարտքերն ո՞վ է վճարելու:
Հոսպիտալի բժիշկն ուշքի բերեց հորս ու ասած.
- Մի տես է, նույնիսկ ուղեղի ցնցում չի ստացել, կարծես ուղեղ չկա, այ քեզ պինդ մարդ, իսկական ամերիկացի:
Ես հպարտ եմ որ այդպիսի հայր ունեմ…

* * *
Փլատակների միջից փրկարար չինացին ինչ որ բան էր բղավում:
- Կան թինգ, ջին ժի քու անգ, կան թինգ, ջին ժի քու անգ:
Թարգմ. (Այնտեղ շարունակությունն էլ կա)