Գնացած տղաներին

Միգուցե կյանքը ելե՞լ է հունից

Ու կատաղե՛լ է սամումի նման,

… Հերոսներ ենք թաղում իրար ետևից-

Տեսնես ո՞ւմ համար:

*

Կհիշի՞ արդյոք գալիքի հայը

Անցա՜ծ-հեռացած կյանքերը ջահել,

Կհնչի՞ արդյոք հայկական ձայնը

Հողում իմ ավեր:

*

Վստա՛հ եմ, երկինքը կապո՜ւյտ կլինի

Հայի կապտաչյա աչքերի նման,

Բայց  հողից ծնված ծաղիկը կարմիր

Սև սիրտ կունենա:

*

Այսօր մենք դեռ կա՛նք ապրելու տենչով

Հողում հագեցած մահով քաջերի,

Ո՜վ գալիքի հա՜յ, օտար ափերում

Վաղն ի՞նչ իմանաս,

թե ի՞նչ կլինի…

*

Կյանքի պես ծարավ իր որդիներին

Դու այսօ՛ր ես պետք - հողիդ հարազատ,

Վա՞ղը, չէ՜, վաղն  ո՜ւշ կլինի -

Մահվան պես դաժան:

*

Վաղը դու կգաս զբոսաշրջիկի

Տեսքով անտարբեր…

Գուցե և ծո՜ւնր կիջնես հողիդ-մայր,

Իսկ մենք այսօր ենք թաղում հերոսներ-

… Տեսնես ո՞ւմ համար:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Բառե՜րդ չասված

*

Օրե՞ր,

Ինձ համար էլ օրեր չկա՜ն,

Օրերն ինձ համար բառե՜ր են սպասված,

Օրերն ինձ համար

Տողատակերի խորքում թաքնված

Բառե՜ր են չասված…

*

Անցած տարիներս բառերով չափված

Հաստափոր մի գիրք են՝

Անհայտ բառարան,

Կամ ավելի ճիշտ լոկ մի թա՜ց հայացք,

Որի էջերը դեռ չի հաջողվել

Ոչ մեկին կարդալ…

*

Ի՛նքս էլ չեմ կարող այդ գիրքը կարդալ,

Մեկնաբանե՜լ կամ

Մի՜տքը հասկանալ,

Եվ դուրս է գալիս, որ մի ամբո՜ղջ կյանք

Կախված է միայն բառերից չասված…

*

Աղոթքի նման պա՜րզ ու հասարակ,

Մեկնության նման անհասկանալի՜,

Սեղմո՛ւմ եմ կրծքիս բառե՛րդ չասված

Ու ինքս դառնում անհասկանալի գիր…

ԵՎ ԱՐԹՄՆԻ ԵՎ ՔՆԱԾ

Երեկվա օրն այս առավոտից

Բաժանում է մի անաստված գիշեր,

Որն էլ իր երկա՜ր, սառը մատներով

Թվում է հավերժ…

Հո՜ւյսը երեկվա մեռնո՛ւմ է դանդաղ-

Ամեն ինչ շրջվում է ինչպես որ կյանքում,

Ասես մի երկա՜ր, երկա՜ր ճանապարհ

Մեկ իսկ հպումով

Թաղա՜նթ է դառնում:

Ու պատռվո՜ւմ է թաղանթն այդ բարակ,

Ու ընկղմվում ես խո՜րքը անդունդի,

Որից կառչելու փորձերդ դատարկ

Խեղդում են քո մեջ

Ձա՜յնը կենդանի…

Ծանր կոպե՜րդ չե՛ս ուզում բանալ,

Դատարկության մեջ դատա՜րկն ես փնտրում-

Միևնույն է նույնիսկ եթե արթնանաս՝

Կողքդ  ինչպես մի՜շտ

Փո՛ւչ ես տեսնելու…

Առավել դյուրին է ապրել երազում

Երազում ծնվում ես նաև մահանում,

Բայց հարյո՜ւր անգամ:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

ՍՊԱՍՈւՄ

Աշխարհում ինձնից

Հարուստ մարդ չկա՜ -

Ես գերհարուստ եմ իմ չունեցածով…

Ընկած կյանքի ընթացքի մեջ

Անգիր արած խորհո՜ւրդ ու խոհ

Չե՛մ էլ հիշում մինչև հիմա

Ո՞ւմ եմ սպասել սրտի դողով

…և ցավագին այրո՜ղ ու տաք,

Առավոտյան հրճվանքներով,

Կոպերիս տակ թրթռացող

Ունեցածս երջանկությամբ,

Երբ ջո՜ւր էր պետք հո՛ւր եմ խմել,

Երբ բա՜ռ էր պետք տո՛ղ եմ գրել,

Երբ գի՜ր էր պետք ե՛րգ եմ ձոնել,

Ու սպասե՜լ եմ, սպասել այնքա՜ն,

Որ…չսպասեմ…

Պարտություն մտքի՜ Ու նաև խղճի՜…

Գալիքը՝

Դատա՜րկ անապատ,

Օրերը՝ դահիճ,

Մարդիկ  թիապարտ…

… Խաբնվում ենք արթնացող կրքերից

Ու կորցնո՜ւմ ենք

Կապույտ մի Գարո՜ւն,

Ոսկե մի Ամառ:

Ուրախությունը՝

Անկատա՜ր,

Երջանկությունը – կիսամեռ,

… Փակված սրտերին հասնելու համար

Դեռ մի ամբողջ կյանք

Պետք է որ անցնենք:

… Ու տենչանքնե՜րն են կորում ճամփեքին

… Ու էլ տենչալու բա՛ն էլ չի մնում

… Ու նմանվո՜ւմ ենք ցլամարտիկի,

Ով  ծափերի տակ ընկնո՜ւմ է -

Մեռնում…

Ամեն հաղթանակ նաև պարտությո՜ւն է,

Պարտություն մտքի՜

Ու նաև խղճի՜…

Ինչպես որ գոհանալը

Պարտականությո՜ւն է՝

Թեթև մի զեփյուռ կամ

Հասարա՜կ քամի…

ՄԻՆՉ ԼՈւՍԱԲԱՑ

Թռիչքի ելած արծիվների հետ,

Շոգ անապատի

վագրերին գետնած,

Վազո՜ւմ եմ, վազո՜ւմ,

Վազում դեպի քեզ,

… Ու չե՜մ հասկանում, օրս ո՞նց մեռավ…

Բարձրացած նժույգ ալիքի բաշի՜ն,

Ծովի մեջ նետած

Աստղերին սառա՜ծ,

Սպասո՜ւմ եմ, սպասո՜ւմ

Սպասո՜ւմ առանց քեզ,

…Ու չեմ հասկանում՝ արևագալը ինչո՞ւ ուշացավ…

Հարբել է ամռան շոգ գինու համից

Առավոտը, որ պիտի նոր ծնվեր,

Ու աչքերիս մեջ թախիծն է թարթում,

…Ու արեգակն է մորթվել

Հեռո՜ւ ինչ-որ տեղ…

Ասես թե ձյունե դաշտերի միջով

Վարդերն են վազում

իմ երազանքի,

Փախչո՜ւմ են, փախչո՜ւմ,

Փախչո՜ւմ դեպի քեզ

ու բղավո՜ւմ են.

- Տա՜ր մեզ, խլի՜ր այս ձեռքերից ցավի…

Ս.Ումառ-Հարությունյան

ԳԻՇԵՐԱՅԻՆ

Հեռո՜ւ օտար քաղաքում

Եվայի քայլվածքով

Մի կի՜ն էր քայլում,

Ադամաձայներ չկայի՜ն՝

Լո՜ւռ էր,

Միայն աչքերի անթարթ աղմուկ էր…

* * *

Գիտե՜մ

Ծառե՜րն են գլուխ խոնարհում,

Գիտե՜մ

Մայթե՜րն են աչքերը չռած

Ոտքերիդ նայում,

Գիտե՜մ

քամին է հուզմունքից փնչո՜ւմ,

երբ շորիդ փեշը բերա՜նն է խոթում:

Հողագո՜ւնդն էլ չի՛ պտտվում

Այլ շարժվում է քո ոտքերի հպումից,

Քեզ տեսնելու հառաչանքով-

Հառաչո՜ւմ են անցորդները

Իրենց կանանց նայելիս…

Մանկան նման անգիտակից

Թվո՜ւմ է թե իր՛ենք են

Քեզ հետ քայլո՜ւմ,

Քո կողքից,

Չիմանալով, որ խենթանա՜լ կարելի է

Քեզ ամե՜ն մի հպումից…

* * *

Չէ՜,  քեզ ձեռք տալ չի՛ կարելի,

Կարելի է միա՜յն-միայն հիանա՜լ՝

Ցերեկն ապրել քեզ տեսնելու հուզումներո՜վ,

Իսկ առանց քեզ՝

Գիշերները խենթանալ:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Իդեալի գերեզմանին

Երբ որ կտեսնեք

Այն կնոջը տա՜ք…

Որին սպասել եմ երկա՜ր ժամանակ

Ասացե՛ք որ եկա՜,

Բայց ինքն էլ չկա՜ր:

Տեսա այն քա՜րը, որի վրա նստե՜լ,

Սպասել էր երկար

Ու առանց ինձ տեսնե՜լ, ընկել ճանապարհ:

Ասացեք.

- Կներե՜ք, մի պահ ուշացավ,

Գնաց՜ել էր իր երազի ետևից -

Պահն այդ ուշացավ՝ դարձավ մի ո՜ղջ կյանք

… Ու կախված մնաց հուշերից:

Երբ որ կտեսնեք

Այն կնոջը տա՜ք…

Մի քիչ զգո՜ւյշ եղեք, շա՜տ է խռովկան.

Իսկ թե ի՜նձ տեսնեք -

Հանկարծ ինչ-որ տեղ,

Ինձ չմոտենա՜ք,

Չ՛եմ ուզում լսել  այն կնոջ մասին,

Որին սիրե՜լ եմ,

Որին փայփայե՜լ,

Որին կորցրե՜լ եմ

Իմ իդեալին փնտրող ճանապարհներին…

Երբ որ կտեսնեք

Այն կնոջը տա՜ք…

Չէ՜, ավելի լավ է ոչի՛նչ էլ չասեք՝

Քանզի չի՜ եղել,

Քանզի նա չկա՜,

Իսկ ես՝ պոետս, դեռ մինչև օ՜րս

Փնտրո՜ւմ եմ նրան:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Սիրտը պոետի

Պոետի հոգո՜ցը մեղեդու նման է՝

Սիրո՜ մեղեդու,

ու շա՜տ է նման  ծաղկող մի վարդի,

Որ փշի նման հանկարծ ծակում է

կամ էլ բուրո՜ւմ է բույրով բուրվառի:

Պոետի հառաչա՜նքը աղոթքի նման է,

վարդի թերթերի պես նո՜ւրբ,

նո՜ւրբ ու կենդանի…

Պոետի հոգին վարդի բարակ ոտքն է,

որին ցանկացած քամին կկոտրի…

Պոետի լա՜ցը վարդի պես գեղեցիկ է

(գեղեցիկները երկար չե՛ն ապրում,

Այդպե՜ս է օրենքն աշխարհի)

Դա գիտի պոե՜տը- միևնույն է լալի՜ս է,

իսկ լացի բույրը տանում է քամին…

Ծո՜ւյլ լուսաբացը բույրով այդ արբած,

Օրորվո՜ւմ ու փռվո՛ւմ է գետնին,

… Ու մեղուները քթները սրած

Քաշո՜ւմ, դատարկո՜ւմ են պոետի հոգին…

Պոետի սի՜րտը՝

Տագնապով լցված բողբո՜ջն այդ վարդի,

Որ դեռ կարո՜ղ էր երգել անկասկած…

… Պոետի սիրտը քամուց տմարդի

Գլուխն է կախում դառնացած:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

03.06.17  Երևան