суббота, 29 августа 2015 г.

Ճշմարտությունը



Ճշմարտությունը
Ցորենի հատիկի մեջ է,
Հասկի՜,
Ալյուրի՜,
Խմորի՜,
Հացի՜,
Հա՛ց թխող ձեռքերի մեջ է,
Հա՛ց տվող սրտերի մեջ է,
Ա՜յն հոգիների մեջ է,
Որոնք ծնվել են Կիսելու համար
Մի վերջի՜ն պատառ…

…Եվ բոլորովին էլ պարտադիր չէ
Որ հոգուդ միջով սուր պիտի անցնի
Հանգիստդ փառավոր լինելու համար:

Ճշմարտությունը աչքերի մեջ է,
Ո՛չ քո աչքերի
Այլ այն Աչքերի,
Որոնք հսկում են անդունդից մինչև
Գողգոթա տանող ողջ ճանապարհը
Փուշ ու տատասկից,
Օձ ու կարիճից
Քեզ զգուշացնելու,
Սատանաների լարած թակարդից
Հեռու պահելու:

Ճշմարտությունը աչքերի մեջ է,
Ո՛չ քո աչքերի,
Այլ ա՛յն Աչքերի,
Որոնք վերջին փշուրը կիսելու պատրաստ
Սրտերի նման,
Կիսում են մեղքդ՝ թեթևացնելու,
Քեզ հետ բարձրանում դեպի Գողգոթա-
Ստորոտից-կատար…

…Եվ բոլորովին էլ պարտադիր չէ
Որ հոգուդ միջով  պիտի լույս անցնի
Հանգիստդ՝ հանգիստ լինելու համար:

Ճշմարտությունը ցորյան սրտում է
Ու հավատարիմ Աչքի բիբում է:

Ս.Ումառ-Հարությունյան







пятница, 28 августа 2015 г.

Հ Ա Յ Տ Ա Ր Ա Ր Ու Թ Յ Ու Ն


Բարև Ձե՜զ, բառեր….


 Մեկնում ես ձեռքդ բարևում`
Բարևող չկա,
Բոլոր ձեռքերը զբաղված են
Աղոթքով-
Տեսնես ո՞ւմ  համար:

Քայլ ես անում դեպի բեմ-
Ներկայացում է՝ պատկեր,
Որտեղ մեկը սպանում է մյուսին,
Ծափահարում են բոլոր ձեռքերը
Համերաշխ-
Միասին:

Ձեռքդ ե՛րգ է գրում,
Երգում է տմարդին,
Բառդ վիրավորվում է
Ընկնում դիմացի մայթին:

Մայթով քայլում է մի ժպիտ-
Տրորում բառդ,
Շրջվում ես  անսպասելի
Ու ինքդ ես ժպտում
Բացվող դռանդ:

Մեկնում ես ձեռքերդ
Գրկում մի պատկեր:

Պատկերը՝ երգեր ալեհեր,
Այրվող թռչուններ են օդում,
Վերադառնում են բումերանգի պես,
Գլուխ խոնարհում:

Քաղցրանում է արյունդ դեղձի հյութի նման…
Ծավալվում է քո մեջ
Բա՛ռդ վիրավոր,
Խառնուրդն այդ թանձր
Մերկ կնոջ նման մոտենում է քեզ
Մեկնում ես ձեռքդ բարևում՝
Բարև Ձե՜զ,
Բարև Ձե՜զ բառեր….

Ս.Ումառ-Հարությունյան





четверг, 27 августа 2015 г.

Լեզուն անցյալի


Գլխիդ վրա հիմա սավառնում են թևեր
Խոսո՜ւմ են քեզ հետ-
Չե՛ս լսում նրանց,
Թափվում են քեզ վրա ցայգացող ծաղիկներ՝
Ճեղքում հուշերիդ հորձանուտն անձայն:

Այնքա՜ն բնական կարծես կողքիդ են
Հեռացա՜ծ, բայց ներկա
Հարազատ դեմքեր,
Ձեռքիցդ բռնած եթեր-ճամփեքով
Քեզ ուղեկցում են դեպի հեռուներ:

Մի՛ տխրիր, մենա՛կ չես, լո՛ւյսի է  փոխվել
Սիրտդ կարոտող
Ու բարձրացել է լույսը սրտիցդ՝
Դարձել աղոթող…

Կար մի ժամանակ, երբ հավաքվում էինք
Ուրախանալու
Չնչին պատճառով,
Հիմա ուրախանում ենք, երբ հանդիպում ենք
Նույնիսկ շատ տխուր առիթով:

Ի՞նչ արած,
Նոսրանո՜ւմ ենք,
Պակասո՜ւմ,
Գլխներիս վրա ավելանում են թևեր-
Խոսում անցյալով:

Ս.Ումառ-Հարությունյան





Երկխոսություն



Երկխոսությունը այսպե՛ս է սկսվում…
Դու հա՛րց ես տալիս-
Լսել չես ուզում՝
Այսինքն ուզում ես լսել ա՛յն
Ինչ ի՛նքդ ես ուզում,
Ես էլ խոսում եմ
Ու քեզ չե՛մ լսում-
Այսինքն ուզում եմ լսել այն՝
Ինչ ե՛ս եմ ուզում,

Մի վարագույր է աստղերին ծածկում,
Լուսնին՝ քմծիծաղը շուրթին,
Մի տապան է հայտնվում երկնքում
Ու հանդարտ իջնում կոպերին:

Դու ո՞ւմ որդին ես
Եվ կամ էլ դուստրը,
Որ չես հասկանում լեզուն բնության,
Երեկոն հագնում է իր գույնը
Խոսում իր լեզով դյութական:

Արդյո՞ք խորթ է մեզ սիրո առոգանությունը
Ու  էլ չի շոյում ձա՛յնը
Կարոտի՜,
Կրքի՜,
Մեղքի հրակեզ,
Դու հա՛րց ես տալիս,
Լսե՜լ չես ուզում,
Ես էլ խոսո՜ւմ եմ
Ու չե՛մ լսում քեզ:


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Ուղղակի գիշեր


Կուլ չգնացող սև հացը-
Պատուհանիդ թառած սև ագռավ,
Ընդամենը պատկեր է
Ո՛չ թե  կյանքը դառնացած:

Քամու ձեռքով բացված դռանդ
Ճռինչը
Ո՛չ ավետիս է և ո՛չ էլ գուժկան…
Ծառից վայր ընկնող կկվի ճիչը՝
Լռությո՛ւնն է սպասման մեջ,
Ոչ թե սպասումը լռության…

Քայլող ծերունու ձեռքի փայտը
ուղեկցող չէ այլ հենակ,
Գուլպայի միջից թղթադրամ հանող
այրու դողացող ձեռքը
Ցա՛վ չէ, կսկի՜ծ չէ
Այլ ժամանակ…

Կուլ չգնացող սև հացը-
Պատուհանիդ թառած սև ագռավ,
Ուղղակի գիշե՜ր է,
Ուղղակի աչքեր-
Քարացած…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

понедельник, 24 августа 2015 г.

Կապույտ արև


- Դու երբևիցե տեսե՞լ ես երկինք, ի՞նչ գույն ունի:
- Իհարկե տեսե՜լ եմ, կապույտ է, բայց շա՜տ վաղուց էր:
- Ի՞սկ արև:
- Այո՜, արևն էլ է կապույտ:
- Ի՞նչպես, և երկի՞նքն է կապույտ և արև՞ը, այդպես չի լինի: Երկինքը կանա՜չ է, , երկրի կանաչն է արտացոլվում երկնքում, արևը նարնջագո՜ւյն:
- Դու քանի՞ տարեկան ես, ես երեսունութ:
- Ես տասնչորս եմ, բայց դա կապ չունի, երբ մեկ տարեկան եմ եղել տեսել եմ, հիշո՜ւմ եմ:
- Քո վիրակապերը երբ են քանդելո՞ւ, վա՞ղը:
- Այո՛, այդպես ասացին:
- Իմ վիրակապերը երկու օրից, այն ժամանակ էլ կխոսենք: Մենք չենք տեսնում, բայց զգում ենք ավելին քան տեսնողները: Դու զգո՞ւմ ես, որ սենյակում մենակ չենք:
- Այո՛, օծանելիքի հոտ եմ առնում, բուժքո՛ւյրն է: Ես վաղուց գիտեմ, որ այստեղ է:
Բուժքույրը, որն իրոք սենյակում էր անհարմար զգաց, կարմրեց ամոթից, մտածեց որ արևը կարմիր է, հետո ժպտաց իր մտքից.
- Հիմա կեսգիշե՛ր է, արև չկա, դուք էլ չեք քնում, որ ես էլ հանգստանամ:

« Նա երեսունութ տարեկան է, չի՛ հիշի գույները, հաստա՛տ սխալվում է, իսկ ես դեռ տասներեք տարի առաջ տեսել եմ, երկնքում մի մեծ արևածաղիկ էր, տա՜ք ու նարնջի նման կլո՜ր, հյութալի՜:
Վիրահատության ժամանակ լսեցի, որ բժիշկուհին ասած թե շանսը հավասար է զրոյի, նրա մասին էր ասում, իսկ ես ի՞նչպես եմ վաղն ապացուցելու, որ ես ճիշտ եմ…»

«Երեխա է դեռ, ոչի՜նչ չի հասկանում, տասնչորս տարեկան, ե՞րբ պետք է տեսած լիներ բնության գույները, նա մեկ տարեկանում է կորցրել տեսողությունը, իսկ ես ծնված օրից, բայց իմ իմացածն ու զգացածը չեն կարող խաբել ինձ, ես ավելի լավ  եմ զգում գույները, որոնք իրենց ջերմությունն ունեն, իմ փորձը շա՜տ է ու հաստատ գիտեմ, արևը կապո՜ւյտ է…անկախ նրանից թե ինձ ինչ են պատմե՜լ, բացատրե՜լ…»

- Բարի՜ լույս, լավ քնեցի՞ք, հուսանք, որ ամեն ինչ լա՜վ է լինելու:
- Բարի լո՜ւյս, բժշկուհի:
- Բարի լո՜ւյս:
- Դե, Մանե պատրա՞ստ ես, զգուշացնում եմ, ընդամենը երկու-երեք րոպե է բաց լինելու, այսօր այդպես է: Հիմա բուժքրոջ հետ միասին դանդաղ կքանդենք, երբ թեկուզ շատ փոքր լույս տեսնես քանդելիս անպայման ասա, լա՞վ:
- Լա՛վ, բայց երբ տեսնեմ այդ լույսը, ինձ մենակ կթողնե՞ք այդ երեք րոպեն, խնդրո՜ւմ եմ:
- Բուժքույրը կմնա քեզ հետ: Դե ինչ, սկսե՞նք:
Դանդաղ, քանդվում էր աշխարհն իր գեղեցիկ գույներով ընկալելուն խանգարող սպիտակ վիրակապը:
Բժշկուհու ձեռքերը փորձ էին անում կարծես բացելու մի նո՜ր, այլ աշխարհ, կախարդակա՜ն ու հմայիչ գույներով:

Մի պահ և կարծես ինչ-որ սուր բանով ծակեցին Մանեի աչքերը:
Արագ բռնեց վիրակապերը քանդող բժշկուհու ձեռքերը:
- Լո՛ւյս եմ տեսնում, սպիտա՜կ, տեսնո՜ւմ եմ:
- Դա արդեն լավ է, փակի՛ր աչքերդ, ես շարունակում եմ, երբ կասեմ դանդաղ կբացես, լա՞վ:
Մանեի բղավոցից սենյակ լցվող արևի լույսն ավելի փքվեց, ընդարձակվեց ու չարաճճի ձեռքերով սկսեց օգնել վիրակապը քանդելու՝ անհամբեր լցվելու աչքերի մեջ:

…Պարզ երևացին ժպտացող բժշկուհին, արցունքոտ աչքերով բուժքույրը, քիչ հեռու պառկած գեղեցիկ, փարթամ մազերով, վիրակապերով երեկվա զրուցակիցն ու պատուհանից ագահորեն իրենց ներս գցած արևի բազմաթիվ լուսավոր ճառագայթներ…
- Ես տեսնո՜ւմ եմ, տեսնո՜ւմ, թողեք ինձ մենակ, հեռացե՛ք, գոնե մե՜կ րոպե խնդրո՜ւմ եմ, ես ուզում եմ քայլել:
- Այդպես չի՛ կարելի, Մանե, դու ամեն ինչ կփչացնես:
- Մե՜կ րոպե, խնդրո՜ւմ եմ, դո՛ւրս եկեք:
- Լավ, քեզ չի՛ կարելի հուզվել, արտասուքը վնաս կտա: Միայն մեկ րոպե:

Տեսավ թե ինչպես բժշկուհին ու բուժքույրը դուրս եկան հիվանդասենյակից:
Դանդաղ մոտեցավ պատուհանին, նայեց դուրս:
Արևը դեղին էր, կապույտ երկնքում:
Մինչ այդ լուռ մնացած հիվանդը հարցրեց:
- Դե ի՞նչ, տեսնո՞ւմ ես, ի՞նչ ես տեսնում ասա՛, ի՞նչ գույնի են, դե՜…
- Դուք ճի՜շտ էիք, կապույտ երկինք, մաքո՜ւր:
- Իսկ արև՞ը, արևն ի՞նչ գույն ունի:
Հիշեց բժշկուհու խոսքերը. «Շանսերը հավասար են զրոյի»

- Արև՞ը, արևն էլ է կապո՜ւյտ-կապո՜ւյտ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան





суббота, 22 августа 2015 г.

Իմ կշեռքը մի հրա՛շք է-

Իմ կշեռքը մի հրա՛շք  է-
Կշռաքարերն արցունքից                 
Ինչ կշռում եմ ծա՜նր է  գալիս…

* * *
Ծա՜նր են, ծա՜նր են հողին չընկած        
Արցունքները տղամարդու,
Նույնիսկ վերջին փոսը գցած
Մի բուռ հողից անարցունք:

Ծա՜նր է վերջին անգամ տեսնել
Լույսի մեռնող ստվերը,
Ծա՜նր է վերջին անգամ ըզգալ
Քեզ զգույշ շոյող ձեռքերը:

Ծա՜նրէ անխոս բառից ծնված
Ակամա չոր հոգո՜ցը,
Ու քեզ համար նախատեսված
Այրվող մոմի բոցը…

Ծա՜նր է, երբ որ համոզվում ես,
Որ դու երկու հայր ունես-
Մեկը լեզո՛ւդ, մյուսը խի՛ղճդ է
Մեկն ըմբո՜ստ է մեկը՝ հե՜զ:

Ծա՜նր է, երբ որ կառչած օդից
մեկին հենակ ես լինում,
Իսկ երբ արդեն պետք չես գալիս
կոտրվում ես, շպրտվո՜ւմ…

* * *
Գուցե մի օր ես էլ նետեմ
Կշռաքարերն  իմ  արցունք,
Միևնույն  է ի՞նչ էլ չափեմ-
Միայն ծանր է դուրս գալու….


Ս.Ումառ-Հարությունյան

воскресенье, 16 августа 2015 г.

Տղամարդն այդ դյուցազուն…


Ոտաբոբի՜կ էր,
անխնա հագնված,
Կիսակոտրված
Աստիճաններին կանգնած,
Նայում էր հեռուն, այնքան սևեռո՜ւն,
Որ ինձ՝ փոստատարիս
Կարծես չէր տեսնում…

- Տղա՜ս, մեծերից մարդ կա՞,
Հեռագիր ունեք:
- Միգուցե ի՞նձ տաք,
Բայց ասեմ սկզբից, որ ես չգիտեմ
Ստորագրել, կարդալ:
- Քանի՞ տարեկան ես:
- Տասնմեկ չկամ:
- Դպրոց չե՞ս գնում:
- Ո՜չ, հեռո՜ւ է շատ,
Մայրս էլ հիվա՜նդ,
Խնամո՛ղ է պետք, իսկ ես
Տղամարդ…իսկ ի՞նչ է գրված
Հեռագրում այդ:

- Ռուսաստանի՛ց է, մահացել է
Երևի ձեզ ինչ-որ բարեկամ՝
Անդրանիկ  Քառյան:
- Հա՜յրս է,- բղավեց տղան,
Ձեռքով շոշափեց,
Գտավ շուռ տված մի դույլ
Ու նստեց վրան:

Ո՜չ, չէր արտասվում,
Իր բաժին արցունքը
Ես էի թափում, իսկ նա
Նայում էր հեռուն, այնքա՜ն սևեռուն,
Որ ինձ՝ փոստատարիս
Կարծես չէր տեսնում…

- Վաղո՞ւց չես տեսնում…
- Չե՜մ հիշում, մանկո՜ւց,
Բայց լավ հիշում եմ դեմքը հայրիկիս՝
Բարի ու կարծես արդար,
Ձեռքը մայրիկիս,
Որ կերակրում էր ինձ…
… Իսկ չի՞ լինի որ քեռի փոստատար,
Հեռագիրն այդ պատռես,
Մայրս չիմանա՜…
- Կլինի տղա՜ս, ինչպես կամենաս:

Ներսից մի կնոջ ցածր ձայն լսվեց.
- Որտե՞ղ ես Վարդան,
Ո՞ւմ հետ ես խոսում:
- Գալի՜ս եմ, մամ ջան,
Բան են հարցնում…

Պատռեցի դատարկ
մի թուղթ սևագիր,
Կտորտանքը դրեցի
տղայի ափում,
Մատները փակեց,
Ու սեղմեց կրծքին -
Տղամարդն այդ դյուցազուն…


Ս.Ումառ-Հարությունյան








суббота, 15 августа 2015 г.

Անտարբերությո՜ւն

* * *
Արի՛ Անտարբերությո՜ւն խաղանք,
Կյա՜նք,
Ես լինեմ մանո՜ւկ,
Դու՝ փորձված վհո՛ւկ, կամ մի պառավ կին,
Միայն խնդրո՜ւմ եմ եղիր մի քիչ զգո՜ւյշ,
Որ չարյունոտես նորից իմ հոգին…

Անտարբե՜ր եղիր, ու մի՛ կերակրիր
Խաղերով քո սին,
Մի՛ փորձիր կրկին իմ հին ցավերը
Դնել իմ ուսին,
Ճակատիս խարանված մերժումդ ջնջիր,
Ես էլ կլինեմ անտարբեր մի քիչ՝
Չե՛մ տա անունդ,
Էլ քեզ չե՛մ ծաղրի…

Արի՜ Անտարբերությո՛ւն խաղանք,
Կյա՜նք,
Զբաղվենք մի բանով ու գուցե այդպես
Իրար  մոռանանք…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Կապույտ երեկո

Այսօր երեկոն կապո՜ւյտ է հագել,
Գուցե յասամանն է լուծվել երկնքում,
Ո՜վ մարդ արարած, կարո՞ղ ես գտնել
Կապույտ երազդ
կապույտի գրկում:

Մի՞գուցե բնությունը խառնել է
Գույներն ու հույզերը իրար,
Միգուցե մանկացե՞լ է ու խաղում է
Խաղերն իր դաժա՜ն ու հիմար…

Փնտրի՛ր կապույտում քո կապույտ վարդը,
Կապույտ շուրթերին կապույտ մի ժպիտ,
Չէ՞ որ բնությունն էլ ինչպես մարդը
Հաճախ է խառնում կապույտը սևին:

Այսօր երեկոն կապո՜ւյտ է հագել,
Միգուցե վաղը լինի սպիտակով,
Միգուցե վաղը կարող ես գտնել
Կապույտ երազդ
սպիտակ թերթերով…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Սովորական տղամարդ

      
 Ինչպե՞ս է ստացվում, երբ աչքերդ բացում ես, անպայման ցանկանում ես տեսնել լույսը բացվե՞լ է թե՞ ոչ:
Դա վաղո՜ւց էր, արդեն կլինի երեք տարի:
Հիմա սովորությունն այլ է, բացում է աչքերն ու ցանկանում տեսնել կողքը պառկած, քնած իր տղամարդուն, նոր միայն աչքը գցում պատուհանին՝ վստահ, որ լույսը բացվելու վրա է:
         Աչքերը բացեց, չնայեց տղամարդու կողմը, զգացել էր, որ կա, բայց լավ հիշում էր, որ աչքերը փակելիս դեռ չէր եկել:
Վեր կացավ անկողնուց ու գնաց դեպի պատշգամբ, գիտեր որ այդ ժամին փողոցում մարդ չի լինում ու իր     կիսամերկ լինելը հետաքրքիր է միայն դանդաղ բացվող լուսաբացին:
Մատները տարավ շուրթերին ինչ-որ բան շշնջաց ընկերոջը՝ նոր ոտքի կանգնող արեգակին ու վերադարձավ սենյակ:
Հատակից բարձրացրեց վերնաշապիկը, հոտ քաշեց, զգաց թարմ խնձորի բուրմունք.
«Ինձ չէր հետաքրքրի այս հոտը, ես յասամանն եմ նախընտրում» - մտածեց, դառը ժպտաց ու տարավ լվացքի մեքենայի մեջ գցելու:
Ժամը 7.30 րոպե, գիտեր, որ հնչելու է ամուսնու հեռախոսի զարթուցիչը, իր ճղճղան ձայնով արթնացնելու է  ամուսնուն:
Գիտեր, որ խոհանոց կմտնի, ետևից կգրկի կասի.
- Բարի լո՜ւյս, - կամ ոչինչ չի ասի, ինչպես վերջերս է անում, հետո կասի.
- Գիտե՞ս գործուղման էի մոտակա շրջան, ուշացա՜, չցանկացա արթնացնել, այնտեղ էլ բջջային հեռախոսները լավ չեն աշխատում…

Զարթուցի՜չը…
Լսվեց զգույշ մոտենալու ոտքերի ձայնը:
Ետևից գրկեցին պիրկ մարմինը:
- Գիտե՞ս, գործուղման էի…
- Գիտե՛մ, հասկացա՜:
- Աշտարակո՛ւմ էի:
- Ի՞նչու հեռուստատեսային աշտարակի վրա խնձո՞ր է աճում:
- Ի՞նչ խնձոր, ի՞նչ հեռուստատեսային, քաղաք Աշտարակում էի:
- Ա՜, նստիր հիմա պատրաստ  կլինի նախաճաշը:
- Գիտես, որ սիրում եմ քեզ,- տեղավորվելով աթոռի վրա ասաց ամուսինը:
- Գիտե՜մ, դու նախաճաշիր ես պատշգամբում կլինեմ:
- Ի՞նչու:
- Չգիտե՜մ:
Քիչ հետո լսվեց դռան փակվելու տհաճ բայց սպասելի ձայնը:

«Նույնիսկ չհամբուրեց գնալուց առաջ»
«Ի՞նչ անեմ»
«Ուզում եմ նայել նրան վերևից»
«Խոսե՜լ, պահանջել ճշմարտությո՞ւնը, կցավեցնեմ նրան»
«Ինքը մեղավոր չէ, որ ես սիրում եմ»
«Ես մեղավոր չեմ, որ կորցրել եմ հետքրքիր լինելս»

Աչքերը շքամուտքից չկտրելով, խոսում էր խուլ ու համր ապակու հետ, որը դեռ մի տարի առաջ  կիսաբաց լինելով, արտացոլում էր իր մարմինը, որն այնքան դուր էր գալիս ամուսնուն:
Շքամուտքից դուրս գալով ամուսինը չնայեց վեր, ձեռքով չարեց, մոտեցավ իր մեքենային:

Նայում էր մի մարդու ետևից, որին իրոք սիրում էր, վստահում ամեն ինչ:
Մի պահ թվաց, թե նա հնարովի մի կերպար է, որին նա կարող է խաղալիքի նման հավաքե՜լ, քանդե՜լ, բայց դա ընդամենը պահ էր, քանի որ նրա հետ իրեն զգում էր ապահով ու վստահելի ձեռքերում:
Հետո ապակուն ասաց.
- Նա ընդամենը տղամա՛րդ է, սովորակա՛ն, մի քիչ ոչ հավատարիմ, բայց ի՛մ տղամարդը:
Ապակին լուռ էր որպես համաձայնության նշան:
- Երկա՞ր կարող եմ ցույց տալ, որ ամեն ինչ կարգին է, որ ամեն օր պատերազմ է իմ մեջ՝ սիրելի, անփոխարինելի լինելու ու ներքին սառը միայնության միջև…
Այս անգամ ապակին ուղղակի արձագանքեց.
- Նա ընդամենը տղամա՜րդ է, սովորակա՛ն…
- Բայց ես սիրո՜ւմ եմ նրան, - ձեռքով հարվածեց ապակուն, նույն ձեռքով մաքրեց արցունքներն ու պատշգամբից մտավ սենյակ…

Ս.Ումառ-Հարությունյան





пятница, 14 августа 2015 г.

Չգիտեմ, պատգա՞մ, թե՞...

Հեռացող ոտքերը նման են
Խեղանդամի սայլակի՝
Ամենատխո՜ւր պատկերն աշխարհում,
Սխալները ուղղելու ուղին դեպի անցյալն է,
Երբ ըմբոստ հոգին մա՛հ է աղերսում…

Ամենադաժա՜նը բանաստեղծի Խի՜ղճն է,
Նույնիսկ գեղեցիկ ոտքերով  տրորված …
Ամենաարդար Մահը կարիճի՛նն է,
Երբ մահանում է ինքն իրեն խայթած…

Ամենագեղեցիկ երազը Կույրի տեսա՛ծն է՝
Պատկերներ՝ գունավո՜ր ու պայծա՜ռ,
Ամենաչասված բառը Կոկորդում խցանվածն է՝
Ե՜րգ է, սիրե՜րգ երբևե չերգված…

Ամենացավո՛տը Սպասո՜ւմն է,
Ամենաագա՛հը Կի՜րքը չսպասված,
Ամենասպասվա՜ծը Բախտն է անաստված…
Ամենաանխիղճը Սերն է հեռացած…

Ամենակատարյալը Վիշտն է
Իր բոլոր արցունքոտ աչքերը բացած,
Ամենաանկատարը Հանգիստն է
Եվ հիշողությունը բզկտված…

 Ամենաստորը անստորագիրն է՝
Ոտնաթաթերդ լիզող շրթունքն է բացված,
Ամենահիմարը Ճակատագիրն է
Մի ճղճիմ ձեռքով քեզ ամրագրված…

Ամենաբարձրը Լռության ճի՛չն է,
Ամենացածրը Սո՛ւտն է բարձրաձայն ասված,
Քո հրեշտակը՝ քո Մայրը Ամենահմայի՜չն  է՝
Խո՜ւլ,
Հա՜մր,
Կո՜ւյր,
Քո բոլոր գործած մեղքերի առաջ…



Ս.Ումառ-Հարությունյան

Հոգիս խելագա՜ր, բարբարո՜ս ու խե՛նթ…


 Պատիվս է թառել ճակատիս,
Արքայական ձեռքերով
Քաշո՜ւմ է, սանձում օրերը կյանքիս-
Հոգիս թողնելով
Խե՜նթ ու բարբարոս:

Չի՛ լինի անել Պատվիս գահընկեց՝
(Ճանապարհ է անցել շատ երկար)
Լիլիթների հետ բոց ու հրակեզ
Թրծել է Հոգիս
Խե՜նթ ու խելագար:

Հոգիս Դյութանքից, Վայելքից  հարբած
Ջահել կույսերի մոտ պատանդ է եղել      
(Շատ է փորձության ենթարկել Աստված)
Եվ Մահացե՛լ է և
Հարությո՛ւն առել…

Այդպես հոգուս հետ՝ բոցով հրաշքի,
Նա ինձ-բալասան ես նրան-իմաստ,
Կարծես թե ելած հաղթական վազքի
Ելնում էինք վեր-
իրարով հարբած:

…Ինչպես Լիլիթը լքեց Ադամին,
Այդպես էլ Հոգիս մի օր ինձ լքեց,
Գնաց հանձնվեց խև Սատանային
Ու սատանաոտք
Վերադարձավ ետ:

Հենց այդ օրվանից Մարդակեր հողի
Եվայածնունդ հետնորդների հետ,
Կռիվն է սկսել իր բի՛րտ, կատաղի՛
Հոգիս՝ բարբարո՜ս,
Խելագա՜ր ու խե՛նթ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

четверг, 13 августа 2015 г.

Հոգիս ու Խիղճս (բանաստեղծություն)


 Հոգիս ու Խիղճս
Վիճեցին մի օր,
Բախտին կարգելով որպես դատավոր,
Հետո էլ կարծես ձայն-ձայնի տված
Կո՜ւշտ ծիծաղեցին՝
Բախտից դատավո՞ր…

Պարզվում է Հոգիս
Շատ է լեզվանի
(Ուր էր թե Հոգիս հումոր ունենար …)
Խիղճս էլ կուշտ փորով
ծիծաղել գիտի
(Լավ կլիներ, որ ներքինի դառնար)

Հասկացանք իրար՝ քիչ է պատահում
Համահունչ լինեն Խիղճը ու Հոգին,
Օրինակ Խիղճս խնձոր է սիրում,
Հոգիս նախընտրում է
Որթը խաղողի…

Բաղե՛ղն է սիրում,
Ոտքերից մինչ վեր
Գինու վերածվող ավի՜շը արյան,
Սիրուց արբել է անընդհատ սիրում,
Խո՛րքեր է սիրում՝
Խո՜ւլ կառափնարան…

Սիրում է դեմքը թաղած կորերում
Մեկ ուրիշ հոգու մեջ
մեռնելու պա՜հը,  
(Խիղճս այդ պահին աչքերն է փակում)
Հոգիս այդպես է
Հասկանում մահը:

Խի՜ղճ, որ դու վերջ չունես,
Այդպես արդար չէ,
(Օվկիանը չի կարող երբեք վերջ լինել)
Իսկ Հոգուս վերջն ահա բարդու կատարն է՝
Միշտ գլխիկոր է
Քեզնից հեռացել …

Ո՜վ Խիղճ արարած,
Դո՞ւ ես կատարյալ
Թե՞ Հոգիս՝ հնազանդ բայց կրքոտ մի այր,
Հարի՛ր չէ հոգուս և քե՛զ անընդհատ
Կամակոր Բախտի առջև կռանալ…

Ս.Ումառ-Հարությունյան




среда, 12 августа 2015 г.

Վարդափշի հետքը


Կարծո՜ւմ էի թե
Թփից վաղուց պոկված վարդի նման
Էլ չես բուրում,
Սխալվո՜ւմ էի -
Վա՜րդը միշտ էլ Վա՛րդ է մնում…

Հո՛ւշն էլ վարդի փշի նման սո՛ւր է լինում
Եվ թվում է թե սերն արդեն էլ չի բուրում՝
Սրտի վրա թաց վերքի պես
Էլ չի բուժվում…

Թվո՜ւմ է թե
Մարդն էլ վաղուց հույսը կորցրած
Չի՛ արարում,
Էլ չի՛ ապրում,
Սխա՜լ է թվում-
Մա՜րդը միշտ էլ Մա՛րդ է մնում…

Մարդու խիղճն էլ վարդի նման սուր է բուրում,
Երբ որ սերը սրտում կքած
Լա՜ց է լինում…

… Համոզվա՛ծ եմ
Որ սրտումս ինչ-որ բա՜ն է փշրվել,
Ու փշրանքներն ըմբոստացե՜լ,
Վայրենացե՜լ
Քաոսային շարժման նման
Դո՛ւրս են թռել,
Ասես սիրտս կոտրատել են որձաքարով,
Որ էլ երբե՜ք չնվագի ոչ մի լարով…

Ես չգիտե՜մ,
Փշրվե՞լ  է հույսը իմ մեջ,
Սփռվել սրտիս պատերո՞վ,
բայց ըզգում եմ՝
Վարդի փշի թողած հետքի նման
Տարածվում է ավելի խոր…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

понедельник, 10 августа 2015 г.

Վերջին սերը (բանաստեղծություն)


 Երբ ամեն անգամ ես սիրահարվում եմ
(Անկեղծանամ մի քիչ 
Ու ասեմ, որ)
Համոզված եմ լինում,
Որ դա է իմ Սերը վերջին…

Գիտե՜մ, որ կանայք
Չեն սիրում բառն այդ
«Վերջին» ՝
Մահվան պես ձանձրալի՜,
Կյանքի պես դաժա՜ն,
Մեկնման նման չնչի՜ն…

Մի քիչ էլ անկեղծանամ
ու ասեմ որ
Երբ ամեն անգամ ես սիրահարվում եմ՝
Սիրահարվում եմ մեկին՝
Հենց նույն կնոջը, որը միշտ լինում է
«Վերջին»
… Ձանձրալի՜,
… Դաժա՜ն,
… Չնչի՜ն,
Որ դա է իմ Սերը՝
Ի՞նչ նշանակություն ունի
Առաջի՞ն,  թե՞
Վերջին …



Ս.Ումառ-Հարությունյան

воскресенье, 9 августа 2015 г.

Լավագույն օրը (բանաստեղծություն)


Ես կտամ քեզ ա՛յն ինչ ունեմ,
Կարող եմ նաև խոստանալ,
Որ կտամ նույնիսկ ա՛յն
Ինչ երազե՜լ եմ, բայց չե՛մ ունեցել,
Ու ի՞նչ կփոխվի,
Ոչի՜նչ…

Ես ընդամենը կխաբեմ թե քե՛զ և թե ին՛ձ,
Կնմանվեմ ես այն խենթ սիրահարին,
որն իր խոսքերին հաշիվ չի տալիս՝
Նվիրում է աստղե՜ր, արև՜, լուսի՜ն
Խոստման կատարելը թողնելով
Ճակատագրի հույսին…

Ես կտամ քեզ ա՛յն ինչ ունեմ,
Ա՛յն, ինչ կարող եմ տալ հիմա-
Ինչ կա՛ իմ սրտում,
Կներե՜ս, սակայն
Չեմ կարող քեզ տալ
Օրն  իմ լավագույն …

Ո՜չ, դա այն օրը չէ,
երբ ծանոթացանք,
Ո՛չ էլ այն օրը երբ,
համբուրվում  էինք և անձրև եկավ,
Դա այն օրն է,
երբ դու հեռացա՜ր
Ու ես հասկացա…



Ս.Ումառ-Հարությունյան

среда, 5 августа 2015 г.


Քամին խաղում է կարմիր գինու մեջ -
Ասես արյունս է իմ մեջ պղտորվում,
Այս աշխա՜րհն աշխա՛րհ չէ առանց քեզ…
Դեղի՜ն մի ամիս է արտասվում…

Լացին ձայնակցում է մեղմիկ մի տեմբր,
(Հիշողությունս ձայնն է կորցրել )
Ամառն այրել է իր տաք փեշերը
Ինձ էլ է մնում միայն  լաց լինել…

Դարձել եմ ուրի՜շ՝  ցա՛վ կա կրծքումս,
Ցավո՛վ քայլում եմ անհայտ մի ճամփով,
Անձրև՜ է անընդհատ մտքումս,
Որն ինձ խեղդում է անունդ տալով…

Դեղի՜ն մի ամիս է արտասվում…
Մի նո՛ր ջրհեղեղ է պատում երկիրը,
Իրոք մենակ եմ ամբո՜ղջ աշխարհում,
Լռել է նույնիսկ ամռան բամբիռը:

Ամռան այս շոգին ձյո՛ւն է ծնկներիս,
Չե՛մ կարողանում քայլել դեպի քեզ,
Ներսից մի ձեռք է հարվածում սրտիս,
Ասա՛, առանց քեզ, ի՞նչպես ապրեմ ես…





вторник, 4 августа 2015 г.

Ձեռքս կպավ կրծքիդ…

* * *
Ձեռքս կպավ կրծքիդ…
(Կրակի հետ չեն խաղում գիտեի ես վաղուց)
Ու մատներս այրեցի՝
Ափերումս գարուն…

Սրտումս ամառ՝ մի հիմար բառարան,
Տո՜թ,
Կիզի՜չ,
Եռացող արև՜…
Լցվում է իմ մեջ օգոստոսն առանց անձնագիր
Ու բղավում է
- Բա՜րև…

Բո՞ց ես բերել ինձ, բոցը ի՞նչ անեմ,
Երբ հրդեհվել է մարմինս,
Բոցը հո սե՞պ չէ, որ սեպով հանեմ:

Կրակի հետ չեն խաղում գիտեի ես վաղուց
Ու մնացել եմ այսպես
Ափերումս գարուն…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

суббота, 1 августа 2015 г.

Ուղեկցողը





Մուգ դարչնագույն կաշեփոկը ձգվեց:
Հասկացավ, որ պետք է կանգնել, հասկացավ, որ լուսակիրի կարմիր գույն է վառված:
Երբեք չէր տեսել կարմիր գույն, շատ անգամ էր լսել, բայց տեսնե՜լ…
Կարմիր գլխա՜րկ…
Կարմիր արև՜…
Կարմիր երազնե՜ր…
Կարմիր կայծա՛կ…սրա մասին ինքն էր հորինել՝ դա այն կայծակն է որ հարվածում է ճակատագրով նախատեսված կայծակից կուրացած մարդկանց մասին:
Անցնող մեքենաների հռնդյունից  որոշեց, որ արագությունները մոտ 65-70 կմ-ժամ են:
Փողոցի անցումը բազմամարդ էր ու ոչ ոք ոչ մի ձայն չհանեց:
Ո՛չ մեկը չմոտեցավ նույնիսկ այն ժամանակ, երբ լուսակիրը անցավ կանաչ գույնի:

Չարացե՜լ է մարդկությունը, ինչի՞ց, ինչո՞ւ համար, բայց դա կարևոր չէ, կարևորը որ այդ պահին ձախ սրունքին զգաց փափուկ մի հպում:
Հասկանալի՜ էր, պետք է  քայլ անել ձախ ոտքով:
Քայլ արեց, զգաց մուգ դարչնագույն կաշեփոկի դեպի աջ ձգվելը, հետո ուղի՜ղ, հետո դանդա՜ղ…
Շունն անվրեպ նրան անցկացրեց, նույնիսկ հասկացնելով շրջանցել փողոցի ջրափոսերը:
Երկու ոտքերին միաժամանակ զգաց փափուկ հպում, հասկացավ, որ հասել է մայթ ու պետք է ոտքը բարձրացնի…

Մարդիկ չարացե՞լ են, անտարբե՞ր են դարձել, ո՜չ, անսպասելի լսվեցին այդ տեսարանին հետևող մարդկանց ծափահարությունները…
Ո՞ւմ էին ծափահարում, անհասկանալի էր.
Իրենց փոխարեն գործը կատարող շա՞նը թե՞ հենց իրենց, որ չխանգարեցին տղային անցնելու անցումը…

Ծափահարե՛ք մարդիկ, որ այսօր լուռ մնացիք, հեռու կանգնած:
Ծափահարե՛ք մարդիկ, որ լուռ կմնաք վաղը՝ անտարբեր շրջապատին:
Ծափահարե՛ք մարդիկ, որ վաղը չէ մյուս օրը կկարդաք էլեկտրական սյուներին փակցված հայտարարությունը՝
«Գողացել են ուղեկցող շանս, Խնդրում եմ օգնեք գտնելու…»
Ծափահարե՜ք…

Լո՛ւռ մնացեք մարդիկ –
Գողացե՛լ են աչքե՜րս,
Գողացե՛լ են կյա՜նքս
Գողացե՛լ են տեղաշարժվելու հնարավորությո՜ւնս…
Գողացել են Ձե՜զ – ծափահարե՛ք…լո՜ւռ…հոտնկա՜յս…


Ս.Ումառ-Հարությունյան