ԺԱՄԱՆԱԿԻ ՄԵՂԵԴԻՆ

Քրիստինա

Դու ինձ սովորեցրել ես արտասվել:

Դու ինձ սովորեցրել ես սպասել (դաժանության ամենավայրենի տեսակն է):

Դու սովորեցրել ես  պատից պատ խփել ինձ:

Սովորեցրել ես կանգ առնել, արագ վազել, նեղանալ ու մի քիչ ուրախանալ:

Դու իմ հարազատն ես, Սի´րտ իմ, բայց քո մեջ ե´ս չեմ,այլ Նա:

Այսինքն` Նա է ինձ սովորեցրել:

Եվ այս ամենն ընդամենը երեք օրվա ընթացքում:

72 ժամ կամ 4320 րոպե կամ 259200 վայրկյան:

Գժվել կարելի է:

Պատկերացնո՞ւմ ես, որ քեզ ես համբուրեի 259200 անգամ` վայրկյանը մեկ:

Ա´յ, հենց այդ ժամանակ էլ կասեի, որ դու ինձ սովորեցրիր մահանալ, որովհետև հաստատ հաճույքից կմահանայի:

Դո՞ւ:

Միգուցե ` դո՞ւ էլ:

Չգիտեմ…

Միայն հիշում եմ վերջին բառերդ.

- Քո սիրտը երթուղային տաքսի է, ով ասես, որ չի մտնում, դուրս գալիս:

Իսկ հիմա արի´ ու տե´ս սրտիս վիճակը:

Դու քո արական հոգով մտել ես իմ իգական սիրտը ու…դե պատկերացրու…

Պատուհանին իմ բերանի գոլորշիով, մատով գրել եմ  <Կարեն>: Անընդհատ վազում,  նայում եմ, թե չի՞ հալվել, ջնջվել արդյոք:

Բակ նայելու  ևս մի առիթ է, տեսնելու` դու սպասո՞ւմ ես ինձ, թե՞ ոչ:

Կարեն

Ինչ տարօրինակ է: Ընդամենը երեք օր առաջ էր, որ նստած էինք այգում:

Դու ձեռքով տրորում էիր չոր, գունավոր տերևներն ու ավազի նման լցնում ափերիս մեջ:

Հետո երևի զգացիր, որ ձեռքերս սառն են, մաքրեցիր ափերս, բռնեցիր ու սկսեցիր քո շնչով տաքացնել: Զգացիր, որ քիչ է:

Ձեռքերս դրեցիր թևերիդ տակ: Հաճելի էր, տաք ու գրգռիչ:

Չէ, չէի կարող, հաստատ ձեռքերիս տեղը կփոխի: Այգում անհարմար էր:

Հետ քաշեցի:

Տաքացրու իմ սի´րտը:

Տաքացրո´ւ աշնանային ամպի պես մոխրագույն  քո աչքերով:

Քո շնչո´վ տաքացրու ինձ, ամբողջ մարմինս,  այնքան, որ տաքանա նաև ստվերս ու սևից փոխակերպվի կարմիրի:

Տարօրինակ է, որ չեմ ասում` ես քեզ սիրում եմ : Ես սիրում եմ քո աչքերը:

Քո աչքերն ապրում են մի այլ կյանքով, որտեղ ամեն ինչ խորն է ու իմաստալից:

Ամեն ինչ ավարտվում է խաղաղ լուսաբացների նման՝ բազմաճառագայթների տեսքով, որտեղ ամեն ճառագայթի վերջում մի ճանապարհ է ու ամեն ճանապարհի վերջում դու ես` ձեռքերդ պարզած` ինձ գիրկդ առնելու համար:

Վերցրո´ւ գիրկդ ինձ, թող քո մարմի´նը ինձ տաքացնի:

Ասում են` ժամանակը բուժում է ամեն ինչ: Մի´ հավատա, սիրելի´ս: Ինչպե՞ս կբուժի, երբ արդեն  72 ժամ կամ 4320 րոպե կամ 259200 վայրկյան ճնշում եմ զգում   մարմնիս ամեն մի քառակուսի սանտիմետրի վրա… ու դիմանալն անտանելի է:

Պատուհաններիս տակ խշխշում են տերևները:

Անհամբեր  վազում եմ նայելու դո՞ւ ես, թե՞ ոչ…

 Ո´չ, քամին էր, որ քշեց ու տարավ քո  մասին հուշերիս չորացած տերևները…

Քրիստինա

Ննջարանից դուրս եկավ եկվորյակ քույրը` Միլենան:

- Քի´ս, ի՞նչ է, չե՞ս  քնել: Տեսքդ ասես ճմրթած թերթ լինի: Էլի վիճե՞լ եք, - անտարբեր ասաց ու նստեց բազմոցին:

Միլենան կիսահագնված էր, ու Քրիստինայի աչքից չվրիպեց թանկարժեք ներքնազգեստը:

- Որտեղի՞ց քեզ, գեղեցիկ է:

- Դավիթն է նվիրել, այսինքն` դրամն ինքն է տվել:

- Դավի՞թը, իսկ Արմանն ի՞նչ եղավ:

- Արմանն ի՞նչ, ո՞ւմ է պետք, ո´չ մեքենա ունի, ո´չ էլ կարգին փող: Ա´յ,Դավիթն ուրիշ է: Երեկ ենք ծանոթացել:

- Միլե´ն,  ի՞նչ ես ասում, ո՞նց թե, երեկ դու Արմանի հետ չէի՞ր հավաքույթի:

- Այո´, այնտեղ էլ ծանոթացա: Հետո զգացինք, որ տխուր է, իր մեքենայով ինձ տարավ…

- Դու դավաճանե՞լ ես Արմանին, - Քրիստինայի աչքերը զարմանքից մեծացան:

- Հիմար բաներ ես ասում: Ես միայն մարմնով, հոգով չեմ դավաճանել: Իսկ դա նույնը չէ, այո՞: Համ էլ Արմանն արդեն  ինձ դուր չի գալիս: Աղքատի մեկն է, ինչի՞ս է պետք: Ինչպե՞ս սիրեմ մի մարդու, որը ոչինչ չունի, ո´չ մեքենա, ո´չ…

- Դու գժվե՞լ ես, բա, որ հանկարծ մաման իմանա՞, բա ձեր սե՞րը…

Միլենան ծիծաղեց:

- Սե՞րը: Սերն այնտեղ է, որտեղ փող կա: Մի՞թե չհասկացար այսքան ժամանակ:  Այդ դու ես գժվել: Մի տե´ս, թե ինչի ես նման: Նույնիսկ չեմ կարողանում նայել քո հագածին :Քո այդ Կարենը ինչի՞դ պետք է նայի, մի քո ներքնազգեստները տե´ս, հագնվում ես ինչպես մեր տատը:

Ապտակը շառաչեց Միլենայի դեմքին:

Քրիստինան երկու ափով փակեց դեմքն ու լաց լինելով` չգիտես ինչու`  մոտեցավ պատուհանին:

Ապակուն արտաշնչած գոլորշին հալվել էր ու ջնջել սիրած տղայի անունը:

Կարեն

- Կարե´ն, նախաճաշը պատրաստ է, արի´:

Մայրը մտավ սենյակ:

- Ի՞նչ է եղել, նորից չե՞ս քնել: Ի՞նչ է ուզում քեզնից այդ աղջիկը:

- Մա´մ, ի՞նչ կապ ունի նա: Մեղավորը ես եմ, բայց չեմ զանգի: Եթե սիրում է, թո´ղ ինքը զանգի:

- Տղամարդը դո´ւ ես:  Իսկ դու կախվել ես ժամացույցի վայրկյանաչափից և ուզում ես քո ծանրությամբ կանգնեցնել: Չի ստացվի:

Միթե՞ չես հասկանում, որ ժամանակը, որի վրա հույս ես դրել, արգելակներ չունի, կանցնի, քեզ հաջողություն մաղթելով, կգնա ու հետ չես բերի:

Ճիշտ է, տղամարդ ես, բայց կմնաս արտասվելով, եթե սիրում ես:

Արտասվել կարող են լինել բոլորը, ովքեր սիրում են:

Զանգիր, եթե մեղավոր ես:

- Լավ էլի´,մա´մ: Ինքը կզանգի, վստա´հ եմ:

Մայրը, գլուխն օրօրելով, հեռացավ:

Կարենի մտքում պտտվում էին Քրիստինայի խոսքերը.

- Թախիծի  մեջ ուրախություն չկա: Իսկ ուրախության մեջ թախիծ կարող է լինել, երբ գիտակցում ես, որ ժամանկը քո իշխանության տակ չէ:

Մենք չենք կարող կառավարել նրան: Ու  այդ պատճառով երես առած ժամանակը մերթ ծիծաղում է մեզ վրա, մերթ լաց լինում, մերթ ծաղրում է, մերթ… Հարկավոր է հարգել ժամանակը:

Միլենա

Երբ դուրս եկավ շենքի մուտքից, անմիջապես նկատեց Դավիթի արծաթագույն <Մերսեդեսը>:

<Ա´յ, միայն այսպես>,- մտածեց ու նայեց, թե շենքի պատուհաններից տեսնող կա՞, թե՞ ոչ:

Հպարտ քայլերով մոտեցավ ու բացելով մեքենայի դուռը` նստեց:

- Կյա´նք, եկա՞ր, - Դավիթը ձգվեց ու համբուրեց Միլենային:

- Ո՞ւր ենք գնում այսօր: Էլի ընկերոջդ տո՞ւն:

- Այո´, ի՞նչ է, լավ չի՞, չե՞ս ուզում:

Դավիթի ձեռքը Միլենայի ծնկից սկսեց սահել ազդրով (սրունք-ծնկից մինչև թաթը-Մ.Գ.) դեպի վեր այնքան, որքան թույլ էր տալիս նեղ շրջազգեստը:

Միլենային հաճելի էր:

- Տե´ս, քո տված փողով եմ գնել, գեղեցիկ է, չէ՞,- Միլենան բարձրացրեց շրջազգեստը:

Մեքենան դանադեցրեց ընթացքը: Դավիթն ուշադիր նայեց բաց ոտքերի արանքում ձգված  գեղեցիկ փերթիկին:

- Այսօր էլ կստանաս հարյուր դոլար, ինչպես երեկ: Գո՞հ ես:

- Իհա´րկե, Դա´վ, ես գժվում եմ քեզ համար:

- Չէ´, այսօր քեզ փող կտա ընկերս: Քեզ համար ի՞նչ տարբերություն, չէ՞:

- Ո՞նց թե: Կատա՞կ ես անում…

- Չէ´,  ի՞նչ կատակ, այդպես է պետք:Նրան դուր ես եկել: Ի՞նչ կլինի որ,  մի անգամ է, էլի…

- Կանգնեցրո´ւ մեքենան: Դու հիմա´ր ես, ու ես էլ քեզ համար փողոցային չեմ, կանգնեցրո´ւ, - բղավեց Միլենան ու փորձ արեց բացել մեքենայի դուռը:

Գլխին իջած հարվածից կծկվեց նստատեղին:

Փորձ արեց պայուսակից հանել բջջային հեռախոսը ….

<Ո՞ւմ, Արմանի՞ն>,- մտածեց ու մի նոր հարված ստացավ երեսին:

- Հանգի´ստ նստիր տեղդ, լա´վ կլինի: Ի՞նչ է, փողի կարիք չունե՞ս: Ես իսկույն հասկացա, երբ տեսա, որ աղջիկ չես, ի՞նչ ես ձևեր թափում, փողոցում թափա՞ծ է փողը:

***

<Ի~նչ հոգատարությամբ ու զգուշությամբ Արմանի կողմից զրկվեց կուսությունից: Ինչպե~ս էր Արմանն իր հետ միաժամանակ աչքերը լցրել:

Ի~նչ հայացքով էր նայում իրեն:

Հիմա արդեն ուշ է:

Աչքերի առաջ քույրն էր` Քրիստինան` հնաոճ ներքնազգեստով, Արմանն էր` իր հին, բայց խնամքով պահված կոստյումով, Դավիթն էր` հարուստ, լպիրշ դեմքով ու արդեն ոչինչ չարտահայտող աչքերով, նրա ընկեր Էդոն` իր գորտնուկներով պատված ձեռքերով ու հաստ վզով:

Կխելագարվեմ: Բայց ինչպե՞ս Արմանն ասաց. <Գնացքը գնաց, էլ չի կանգնի>:

Արցունքները խեղդում էին:

Դավիթի ձեռքը նորից սկսեց իր ճանապարհը ոտքերի արանքում, բայց Միլենան արդեն ոչինչ չէր զգում:

- Ճանապարհի´դ նայիր, հիմա´ր, ժամանա՞կ ես գտել:

Նորից հարված` գլխին:

Գլուխը ուժգին կպավ կողապակուն, ու աչքերի առաջ ամեն ինչ մթնեց:

Ժամանակը խելակորույս արագությամբ առաջ էր ընթանում` փաստելով իր մեղեդու ոչ միայն ուրախ, այլև մելամաղձոտ ու տխուր հանգամանքը: Ամեն ինչ ժամանակի ձեռքում է: Եթե կարողանում ես լսել նրա մեղեդին այնպես, որ շոյի ականջդ, համահունչ լինի սրտիդ, ապա հոգուդ հետ  կհանգստանա նաև մարմինդ :

… Միլենան շենքի երկրորդ հարկի աղբատար խողովակի կողքը կծկվել ու չգիտես ամոթից, թե երեկոյան սառնությունից դողում էր:

Կիսամերկ մարմինը ծածկված է կապտուկներով:

Օգտագործեցին ու անպետք լաթի նման մորեմերկ դուրս շպրտեցին:

Ո´չ պայուսակ ունի, ո´չ հեռախոս:

Արդեն չի կարողանում լաց լինել, սպառվել են արցունքները:

Մի՞գուցե,  երբ ավելի մթնի, դուրս գա ու մի մեքենա….Բայց ինչպե՞ս, ո՞վ կկանգնի...

Հարկի դռներից մեկը բացվեց, ու աղբի դույլը ձեռքին աղբատար խողովակին մի տարիքով կին մոտեցավ:

Բղավեց ու ձեռքից գցեց դույլը:

- Մա´մ, ի՞նչ եղավ,- բնակարանից դուրս վազեցին երևի տղան ու հարսը:

Կինը խոսելու ընդունակությունը ասես կորցրել էր: Մատով ցույց տվեց դեպի Միլենան:

 - Մի շո´ր բեր, - տղամարդը դիմեց կնոջը:

- Ի՞նչ գործ ունես, զանգենք ոստիկանություն,- կինը զզվանքով նայեց Միլենային:

- Հարկավոր չէ, շո´ր բեր, արա´գ:

- Դրա հագածը նայիր, ինչ էլ թանկանոց…

Մայր ու տղա զարմացած  ու շփոթված էին:

- Խնդրում եմ, զանգե´ք քրոջս, ես համարը կասեմ: Ոստիկանություն պետք չէ....

Քրիստինա

Չզանգեց: Մի՞թե այդքան հպարտ է:

Արդեն երեկո է, ու դանդաղ իջնող մութն անում է իր գործը:

Միլենան էլ չկա: Տեսնես ո՞ր գրողի ծոցում է քարշ գալիս:

Իսկ առավոտյան ի՞նչ ասաց: Միթե՞ նա ճիշտ է, պետք է ինչ-որ բան փոխել արտաքինիս մեջ:

Իսկ ի՞նչ են իմ շորերը, սովորական: Մի՞թե այդքան կարևոր է, թե ինչ ես հագնում: Կարևորը, թե ինչպես ես հագնում:

Ես այդպես եմ սովորել:

Երկվորյակներ ենք, բայց այդքան տարբեր:

Ասում են`      երկվորյակներն իրար զգում են հազարավոր կիլոմետրերից:

Մի՞թե:

Նա չի կորչի կյանքում: Ինձ նման չէ:

 Նորից մոտեցավ պատուհանին:

Քիթը սեղմեց ապակուն ու նայեց բակ:

Ոչինչ չէր երևում: Մի անեևույթ ձեռք գրկել էր ամբողջ բակն ու սեղմել կրծքին այնպես, որ անգամ  լույս թափանցելու տեղ չէր մնացել:

<Կմեռնեմ սպասելով, բայց չեմ զանգի: Եթե մինչև ժամը 10 չզանգի, վերջ, ոչ մի քայլ  իմ կողմից չի լինի >:

Զանգ:

Քրիստինան շրջվեց ու վազեց դեպի հեռախոսը` չնայելով ոտքերի տակ:

Հողաթափերից մեկը ոտքից դուրս եկավ, ու Քրիստինան ընկավ  հատակին:

Առանց ուշադրություն դարձնելու ոտքի ցավին` հասավ հեռախոսին:

Նայեց համարին: Անծանոթ էր:

< Գրողի´ ծոցը, ով ուզում է լինի, չե´մ վերցնի: Իսկ ես կարծում էի…>:

Կարեն

Արածս մի բան չէր, ընդամենը պարի ժամանակ ընկերուհիդ գլուխը դրեց ուսիս:

Այնքան հաճելի էր մազերի բույրը, որ չդիմացա: Ուղղակի ցանկացա հոտ քաշել ավելի մոտիկից, ու ստացվեց, որ համբուրեցի մազերը:

Դե, նա էլ երևի սխալ հասկացավ, ավելի ամուր գրկեց ինձ:

Մի՞թե ես մեղավոր եմ, որ չցանկացար պարել:

Ի՞նչ պատճառ է` <պարել չգիտեմ>: Պարել ո՞վ գիտի որ այստեղ գտնվողներից:

Ա´յ, եթե քույրդ` Միլենան լիներ, ցույց կտար, թե պարելն ինչպես է լինում:

Չհասկացա, թե ինչպես ստացվեց, որ համբուրվեցի ընկերուհուդ հետ ու այդ պահին տեսա, որ նայում ես: Դե, ստացվեց, էլի:

Քանի անգամ ներողություն խնդրեցի:

Իսկ դու մի՞թե քարե սիրտ ունես, ի՞նչ դժվար է զանգել ու ասել, որ ներում ես…

Զանգ:

Ո´չ, նրա համարը չէ: Մի՞գուցե ուրիշ հեռախոսով է զանգում:

Տղամարդու ձայն էր:

- Կարե՞ն, Դո՞ւք եք, մի րոպե´, հիմա տամ ձեր ընկերուհուն:

 - Քրիստինայի՞ն, ի՞նչ է պատահել: Ո՞վ է:

- Մի րոպե´,- ասաց տղամարդը:

- Կա´ր, ես եմ` Միլենա´ն, կարո՞ղ ես գալ, ես լավ չեմ, խնդրում եմ…

Բակում լռություն էր…

…  Միայն պատուհանների տակ խշխշում էին տերևները, որոնք

պտտեցնելով` քամին պատրաստվում էր քշել-տանել…

Ժամանակը չի սպասում, անհամբեր հեռանում է քամուն համընթաց` իր հետ տանելով  դեռ մեկ վայրկյան առաջ գոյություն ունեցող ներկան:

- Ալո, Քի՞ս, ես եմ` Կարենը:

- Հասկացա, հետո՞:

- Կարո՞ղ ես գալ իմ տուն:

- Ուրիշ բան չե՞ս ուզում, էլ ի՞նչ կարող ես ասել:

- Մի րոպե´, սպասի´ր, հեռախոսը տամ քրոջդ:

- Քի´ս, ես եմ, ինձ շոր բեր, հա՞, լրիվ մերկ եմ մնացել…Քի´ս, խնդրո´ւմ եմ:

- Երկուսով էլ կորե´ք գրողի ծոցը,- Քրիստինան հեռախոսը կատաղությունից հարվածեց պատին:

Ժամանակի մեղեդին պարզ է ու խաղաղ:

Բայց այդ խաղաղության մեջ  կան նաև փոթորիկներ, արցունքներ, թախիծ:

Պետք չէ վազել ժամանակի հետևից: Նա միշտ` ամեն վայրկյան անցյալ է:

Նա չի կարող իր հետ տանել ապագան:

Հարկավոր է նստել ժամանակի գնացքի` քեզ հատկացված վագոնը և չափսոսալ ծախսածդ  ժամերի, րոպեների, վայրկանների համար:

Եթե կարողանաս լսել ժամանակի մեղեդին…

Ս.Ումառ