Թիթեռը

Անտանելի ցուրտն ստիպում էր քայլերս արագացնել և րոպե առաջ հասնել սառը անկողնուս: Բայց անտանելի մութն էլ գրկել էր ոտքերս և կարծես հետ էր քաշում` զգուշացնելով հանդիպակած փոսերի մասին:
Լա´վ, քիչ մնաց` մի կանգառ:
Անցնող երթուղային տաքսիների վարորդներն ասես հասկանում էին, որ մոտս փող չկա, ու չէին կանգ առնում:
Չէր հերիքում 80 դրամ:
-Լուցկի չունե՞ ս, - կանացի ձայն է:
Չէի նկատել: Ծառի մութ ստվերում չէր երևում:
-Ունեմ,- չրխկացնում եմ` վառելով ծխախոտը և նկատում, որ բավականին հաճելի դիմագծեր ունի:

- Տրանսպորտի՞ ես սպասում,- իմ տափակությունը սահման չունի:
-Չէ´, քեզ,- ծիծաղում է: - Ինչո՞ւ  ուշացար:
Հա~, սրանց են ասում <գիշերային թիթեռներ>: Բախտ չի վիճակվել սրանց հետ գործ ունենալու:
-500 դրամ տուր ա´յ այստեղի պահակին, - ու ձեռքով ցույց է տալիս <Արյան ախտորոշման կենտրոն>-ի լուսավորված ցուցափեղկի դուռը, - կմտնենք ներս: Ես էլ եմ մրսում: Համ էլ քեզ ամուր-ամուր կտաքացնեմ: Մնացածը` ըստ գնացուցակի:

Աչքերս երևի սովորեցին մթությանը, որովհետև արդեն պարզ երևում են մի քանի ծառ այն կողմ կանգնած ևս երկու հոգի:
Նրանցից մեկի մոտ ավտոմեքենա է կանգնում ու ինչ-որ բան են խոսում:
-Ի՞ նչ են խոսում, - իմ հերթական տափակությունն իրոք սահման չունի:
-Հեչ, հայ-թուրքական հարաբերություններից: Լսի´ր, դու փող ունե՞ ս:
-Հա, 120 դրամ, տա՞ մ :
-Չէ, ավելի լավ է հետս արի: Դու կսպասես, իսկ ես մտնեմ: Այստեղի զուգարանն էլ է փողով, իսկ պահակը` մի վավաշոտ ծերուկ, որը իր հերթափոխի ժամանակ զուգարանի դուռը ծխնիներից հանում է ու թաքուն նայում, թե մենք ոնց ենք ...
Դու, որ լինես, կքաշվի իր խուցը:
-Բա, ես ի՞ նչ պետք է անեմ:
-Ոչինչ, կանգնի´ր ու սպասի´ր: Թե չէ նա կանգնում ու իր թաց աչքերով նայում է ...ինքն անկարող, ձեռքերը` կարող:
-Դե, լա´վ,- համաձայնվում եմ ես:- Այսօր զուգարանից սկսել զուգարանից էլ ավարտեմ:
Մտնում ենք ներս, լուռ մեկնում եմ 100 դրամանոցը և մտքումս անիծում վաղվա առավոտը, թե ինչպես եմ հասնելու աշխատավայր` առանց փողի:
Իրոք զուգարանը դուռ չունի, ավելի ճիշտ ունի` մի քիչ այն կողմ միայնակ հենվել է պատին :
-Էս խեղճերն էլ գործ չունեն,- մրթմրթում է անլվա պահակը ու քաշվում իր խուցը:

Ուսանողական ընկերոջս` Հրաչենց տանից եմ գալիս, ծնունդն էր այսօր: Ասացի քիչ ուշ գնամ, հյուրերը գնացած կլինեն: Իր սիրած գիրքն էի տարել Բուլգակովի <Վարպետն ու Մարգարիտան>`հայերեն տարբերակը :
Մինչ նստած սպասում էի, թե երբ է կինը հյուրասիրելու, որոշեցի լվացվել: Երբ դուրս էի գալիս զուգարանից, խոհանոցից լսեցի կնոջ զուսպ ձայնը.
-Դե´, Հրա´չ, իր բերած գիրքն էլ դիր թող ուտի, ես ի՞նչ անեմ:
Քանի նրանք ցածր վիճում էին, ես կամաց դուրս եկա ու հիմա էլ այստեղի զուգարանի կողքն եմ անօգնական կանգնել...
-Անունդ ի՞ նչ է, - դուրս եկավ թիթեռը, ու իսկույն երևում է ինչ-որ ծանր բանից ազատված երջանիկ դեմքը:
- Սամվել,- ստում եմ ես, և զգում, որ ինչ-որ տեղ` շատ մոտիկ վառվող խարույկն այտերս այրում է:
-Իսկ ես Մարգարիտան եմ:
Ա~յ քեզ օր:
-Իսկ դու անկախության կապակցությա՞ մբ ես անունդ փոխել, դարձրել հայկական:
Չեմ հավատում ականջներիս, իսկ աչքերս հղի գորտերի նման փքվել ու նայում են արդեն չգիտեմ ինչու ծանոթ թվացող դեմքին:
-Չէ, իրոք Սամվելն եմ, - շարունակում եմ ստել, և չեմ հասկանում ինչու:
-Բայց նման ես ուրվականներ սանձողի:

Ուսանողական տարիներին մի տղա կար, քեզ շատ նման, նա էր ասում. <Գնա´, հա´յր, գալիս եմ...ի՞ նչ...հորեղբա՞ յրս, ... թույն ականջի՞ դ>:
Աչքերս ազատվում են ինձանից ու թուլացած կախվում կարմրին տվող այտերիս վրա:
Իրոք իմ անունը Համլետ է, և ես էի սիրում իմ ամենալավ` ուսանողական տարիներին նման խոսքեր ասել:
-Չեմ կարողանում հիշել, կներես, Մարգարիտա´: Գուցե հիշեցնե՞ս` ով ես:
-Առաջավոր կթվորուհի, - ծիծաղում է, -նկարս էլ <Հայաստանի Աշխատավորուհի> ամսագրի շապիկին են տպել:
Հիշեցի~, ճիշտ է աղոտ, բայց...
Ուսանողական տարիներին մի նամակ էի ստացել` սիրային, շատ ինտիմ, շատ ռոմանտիկ բովանդակությամբ, ստորագրված` Մ.Մ.: Եվ նամակի հեղինակը խնդրում էր իմ անձնական իրերից որևէ թաշկինակ, փողկապ, կրակվառիչ կամ ինչ ուզում է լինի, թողնել ինստիտուտի հարևանությամբ գտնվող բաղնիքի հերթապահի մոտ (մեր ուսանողական փոստն էր):
Տղաներով մի լավ ծիծաղեցինք ու որոշեցինք մի փաթեթ սարքել: Փաթեթում դրեցինք <Հայաստանի Աշխատավորուհու> ձեռքներս ընկած պատահական մի համար, որի շապիկին մի կթվորուհու նկար էր:
Այդ մտահղացումն այսօրվա ծնունդը նշող Հրաչինն էր:
Ինչ սարսափելի օր է: Հետո էլ ասում են երկրում մարդ չի խաչվել, ճանապարհներ չեն խաչվում, իսկ այսօր ի՞նչ է, բացառությո՞ւն:

Մարգարիտան, <Վարպետն ու Մարգարիտան>, երկու անգամ անօգնական զուգարանի կողքը կանգնելը, Հրաչը և ամենագլխավորը`այդ խաչմերուկում Համլետից Սամվել ձևափոխված ու հիմարի պես աչքերը ճպճպացնողը` ես:
-Լսիր, Ս -ա - մ – վ -ե - լ , իրո՞ ք փող չունես,- լրջանում է նա:
Ես աչքերս կիսափակ` տարածում եմ ձեռքերս, այսինքն` դե, տեսնում ես, էլի:
Այո, տեսնում է: Ես էլ եմ տեսնում ինձ մեկնած 20 դոլարանոց թղթադրամը...
-Կներես, այսօր գործերս լավ չեն: Եթե ուզում ես,վաղն էլ արի, մի բան կստացվի, էլի:
Ու հեռանում է:
Իմ ձեռքում ակամա հայտնված 20 դոլարանոցը ձեռքս չի այրում, ու ժպտացող կթվորուհու փոխարեն ինձ խիստ նայում է ամերիկյան նախագահներից մեկը`Ջեկսոնը, ու կարծես ասում.
-Ախ, դո´ւ:

Ս.Ումառ

Ավարտ

Ծաղիկներ են շուրջբոլորը, Թիթեռնիկներ գույնզգույն,
Հեքիաթները ամեն օր Սկսվում ու չեն ավարտվում:

Շողերի տակ արևի, Մի թիթեռ է ու տղա,
Փսփսում են գողունի, Գետակի մոտ մեղմ ու տաք:

- Նայի´ր, գետում ձի է կարմիր, Ահա կրիա դանդաղկոտ,
- Ձին կարոտ է, դե´ ,համբուրի´ր, Ախ, ինչքան ես ամաչկոտ:

Այսպես իրար համբուրելով` Գետակի մոտ մերձափնյա,
Ապրում էին երազներով, Մի թիթեռ ու մի տղա:

Բայց մի օր էլ շատ հոգնած, Տղան քնեց գետափին,
Իսկ թիթեռը նեղացած` Գնաց տրվեց արևին:

Երբ ավարտվեց հեքիաթը, Տղան զարթնեց զարմացած,
Փրփրել էր գետակը, Ափին թիթեռն էր ընկած:

- Արև, առար հոգին դու, Իմ թիթեռի լուսընկա,
Իսկ մարմինը այսպես լուռ Ինձ ես թողնում որ սգամ:

Շատ բարկացավ արևը, Դեմքը թեքեց տղայից,
Ու մայր մտավ ցերեկը` Նեղանալով աշխարհից:

Տղան գրկեց թիթեռի Նուրբ թևերը գույնզգույն,
Նա չգիտեր երևի Հետո ինչ է լինելու:

Լուսնի լույսով անտառում, Շշնջոցով ծառերի,
Տղան խոնավ աչքերով Հողին հանձնեց թիթեռին:

Լուսնի լույսը ընկավ փոքրիկ Գերեզմանին թիթեռի,
Գերեզմանից ծլեց ծաղիկ, Որ կոչվում է Լուսաստղիկ:

Թիթեռներն ու ծաղիկները, Սրտերում են մեր ապրում,
Սրտերում էլ հեքիթները`Սկսվում և.. չեն ավարտվում: