Սովորական պատմություն

Հարկը նկուղային էր:

Պատուհանը գտնվում էր ասֆալտից ընդամենը երեսուն սանտիմետր բարձրության վրա:

Այնտեղ ապրում էին սուգը, թախիծը, սև շղարշը ու մեկ էլ` ուստա Գևորը:

Ամբողջ քաղաքն էր ճանաչում այդ միջահասակից քիչ բարձր, ձախ ոտքից կաղ մարդուն`քաղաքի ամենալավ դագաղագործին:

Իմ տարիքի շատ տղաներ վախվխելով էին անցնում այդ արհեստանոցի (արվեստանոցի`ինչպես անվանում էր ուստա Գևորը) կողքով, իսկ, ես չգիտես ինչու, միշտ մեծ հաճույքով էի մտնում նկուղ:

Ամեն անգամ, երբ նայում էի նկուղի պատուհանից ներս, ուստա Գևորը ձայն էր տալիս.

- Ախպո´ր թոռ, նե´րս արի:

Մտնում էի ու ամեն անգամ զարմացած նայում այդ դատարկ, սև արկղերին, որոնցով շատ մոտ ապագայում այս աշխարհից դեպի այն աշխարհ ուղևորվում էր ինչ-որ մեկը: Նրա աշխատանքին նայելիս ինձ թվում էր, թե ինչ որ բան պակաս է, այնպես չէ, ինչպես պետք է լիներ:

Թվում էր, թե ուստա Գևորը սխալ է չափում,սոսինձը քիչ կամ վատ է քսում և մանր այլ գործողություններ, որոնք ես կանեի ավելի լավ, քանի որ մեր դպրոցի ամենալավ մաթեմատիկա և ֆիզիկա իմացողն էի ( դրա համար էլ քիթս քիչ բարձր էի պահում):

Ուստա Գևորը միայնակ էր, չուներ ընտանիք:

Իմ տատն էր ամեն օր իմ միջոցով նրան ճաշ ուղարկում փոքրիկ կաթսայի մեջ:

Նա ամեն անգամ խնամքով շարում էր ուտելիքները կիսապատրաստ դագաղի կափարիչին, հանում միշտ կիսատ օզու շիշը, ինձ ստիպում էր ուտել,ինքը միայն խմում էր:

Ես մտքումս լրիվ տիրապետում էի նրա արհեստին:

Ամեն անգամ, երբ գալիս էին պատրաստի ապրանքը տանելու, ուստա Գևորի աչքերը փայլում էին հպարտությունից ու կիսաձայն շշնջում էր.

- Այս մեկը բոլորից գեղեցիկ ստացվեց:

Ու ճռճռան թղթադրամները սահեցնում  էր գրպանը:

Ձմռան մի ցուրտ օր էր`փետրվարի 18-ը, երբ դպրոց լուր հասավ, թե ուստա Գևորը մահացել է:

Թողեցի դասերս ու վազեցի արհեստանոց: Ամբողջ թաղն այնտեղ էր:

Ուստա Գևորը չկար:

Ամեն բան պարզ էր:

Հարևանները քննարկում էին, թե ինչպես են թաղելու թաղի ամենահայտնի մարդուն:

- Իսկ դագաղն ո՞վ է սարքելու,- հիշեց Մարուս տատը,- խեղճը տեսնես իր համար սարքե՞լ է, թե՞ ոչ:

Արհեստանոցում նույնիսկ կիսապատրաստ դագաղ չկար:

- Լևոնի թոռը նրա աշակերտն է, թող սարքի,կարո՞ղ ես ,-Ստալինի բեղերի նման բեղեր ունեցող Արիստակ պապն էր, որ շրջվեց իմ կողմը:

Բոլորը ինձ էին նայում, իսկ ես հայացքով արդեն ընտրում էի պատի տակ շարված տախտակները:

Հարևանները կամաց կամաց ցրվեցին` ինձ թողնելով մենակ սգի այդ սենյակում:

Հաջորդ օրը ինձ դասերից ազատեց տատս ու ասաց.

- Տե´ս, հա´, Լևո´ն ջան ,խայտառակ չանես:

Երկու օր չարչարվում էի ու մտքումս  կրկնում,որ սա իրոք պետք է լինի ամենագեղեցիկ դագաղը քաղաքում:

Երբ այն պատրաստ էր, իմ աչքին մի հրաշալիք էր: Չեմ կարող նկարագրել գծագրական բոլոր չափերը խստորեն պահպանած, սև թավշյա կտորի անառարկելիորեն ճիշտ սոսնձված և ոչ մի ակոս կամ դուրս ցցված մաս չունեցող իմ աշխատանքը:

Դա իմ գլուխգործոցն էր:

Առավոտյան հարևաններից երեք հոգի եկան դագաղի հետևից:

Զարմացած մեկ ինձ էին նայում, մեկ` դագաղին:

- Շատ գեղեցիկ է,-ասաց մեր քսանհինգամյա  հարևան, ավտոբուսի վարորդ Մանվելը:

Ներս մտավ տատս, նայեց երկար, փլվեց աթոռին, հետո ձեռքները ծնկների խփելով` ասաց.

- Լևո´ն ջան, այս ո՞նց եղավ,-աչքերը շատ տխուր էին հպարտ լինելու համար:

- Շատ լավ է սարքել, Մարթա´  տատ, ի՞նչ է եղել որ, մեջը ես էլ կպառկեի:

Ես ոչինչ չէի հասկանում:

Սկսեցի մտքումս կատարել պատրաստման ընթացքի քայլերը`այս տախտակները տակի համար են, սրանք` կողքերի, սրանք` գլխավերևի ու ոտքերի տակի:

Հիշում էի ուստա Գևորի խոսքերը. <Վերցնում ես տակի տախտակները, չափում ես միչև գլուխդ ու ավելացնում մեկ թիզ>:

Ես այդպես էլ արել էի:

Ես չափել էի իմ հասակով:

Ես հասկացա իմ սխալը ու տխուր նստեցի աթոռակին:

Շատ գեղեցիկ էր ստացվել,բայց…

Մի քանի ժամ հետո ուստա Գևորին գերեզման իջեցրին ֆաներայի կտորներից հապճեպ պատրաստված, սև կտորը անխնամ սոսնձված մի ուղղանկյուն արկղով, որը պատրաստել էր հարևան Մուկուչը իր կնոջ հետ:

Իմ գլուխգործոցը`գեղեցիկ ու պատանեկության դառը հուշերով առլեցուն, տատիս կնճիռ ձեռքերով ու կացնի միջոցով կտոր կտոր եղավ, վառվեց մեր վառարանում:

Փետրվարյան այդ ցուրտ օրը  բակում նստած ես նայում էի  տանիքներից քուլա- քուլա դուրս եկող ծխի ամպերին:

Ամենագեղեցիկ ու ամենատխուր ծուխն ամբողջ քաղաքում բարձրանում էր մեր տան տանիքից: