четверг, 27 августа 2015 г.

Ուղղակի գիշեր


Կուլ չգնացող սև հացը-
Պատուհանիդ թառած սև ագռավ,
Ընդամենը պատկեր է
Ո՛չ թե  կյանքը դառնացած:

Քամու ձեռքով բացված դռանդ
Ճռինչը
Ո՛չ ավետիս է և ո՛չ էլ գուժկան…
Ծառից վայր ընկնող կկվի ճիչը՝
Լռությո՛ւնն է սպասման մեջ,
Ոչ թե սպասումը լռության…

Քայլող ծերունու ձեռքի փայտը
ուղեկցող չէ այլ հենակ,
Գուլպայի միջից թղթադրամ հանող
այրու դողացող ձեռքը
Ցա՛վ չէ, կսկի՜ծ չէ
Այլ ժամանակ…

Կուլ չգնացող սև հացը-
Պատուհանիդ թառած սև ագռավ,
Ուղղակի գիշե՜ր է,
Ուղղակի աչքեր-
Քարացած…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

понедельник, 24 августа 2015 г.

Կապույտ արև


- Դու երբևիցե տեսե՞լ ես երկինք, ի՞նչ գույն ունի:
- Իհարկե տեսե՜լ եմ, կապույտ է, բայց շա՜տ վաղուց էր:
- Ի՞սկ արև:
- Այո՜, արևն էլ է կապույտ:
- Ի՞նչպես, և երկի՞նքն է կապույտ և արև՞ը, այդպես չի լինի: Երկինքը կանա՜չ է, , երկրի կանաչն է արտացոլվում երկնքում, արևը նարնջագո՜ւյն:
- Դու քանի՞ տարեկան ես, ես երեսունութ:
- Ես տասնչորս եմ, բայց դա կապ չունի, երբ մեկ տարեկան եմ եղել տեսել եմ, հիշո՜ւմ եմ:
- Քո վիրակապերը երբ են քանդելո՞ւ, վա՞ղը:
- Այո՛, այդպես ասացին:
- Իմ վիրակապերը երկու օրից, այն ժամանակ էլ կխոսենք: Մենք չենք տեսնում, բայց զգում ենք ավելին քան տեսնողները: Դու զգո՞ւմ ես, որ սենյակում մենակ չենք:
- Այո՛, օծանելիքի հոտ եմ առնում, բուժքո՛ւյրն է: Ես վաղուց գիտեմ, որ այստեղ է:
Բուժքույրը, որն իրոք սենյակում էր անհարմար զգաց, կարմրեց ամոթից, մտածեց որ արևը կարմիր է, հետո ժպտաց իր մտքից.
- Հիմա կեսգիշե՛ր է, արև չկա, դուք էլ չեք քնում, որ ես էլ հանգստանամ:

« Նա երեսունութ տարեկան է, չի՛ հիշի գույները, հաստա՛տ սխալվում է, իսկ ես դեռ տասներեք տարի առաջ տեսել եմ, երկնքում մի մեծ արևածաղիկ էր, տա՜ք ու նարնջի նման կլո՜ր, հյութալի՜:
Վիրահատության ժամանակ լսեցի, որ բժիշկուհին ասած թե շանսը հավասար է զրոյի, նրա մասին էր ասում, իսկ ես ի՞նչպես եմ վաղն ապացուցելու, որ ես ճիշտ եմ…»

«Երեխա է դեռ, ոչի՜նչ չի հասկանում, տասնչորս տարեկան, ե՞րբ պետք է տեսած լիներ բնության գույները, նա մեկ տարեկանում է կորցրել տեսողությունը, իսկ ես ծնված օրից, բայց իմ իմացածն ու զգացածը չեն կարող խաբել ինձ, ես ավելի լավ  եմ զգում գույները, որոնք իրենց ջերմությունն ունեն, իմ փորձը շա՜տ է ու հաստատ գիտեմ, արևը կապո՜ւյտ է…անկախ նրանից թե ինձ ինչ են պատմե՜լ, բացատրե՜լ…»

- Բարի՜ լույս, լավ քնեցի՞ք, հուսանք, որ ամեն ինչ լա՜վ է լինելու:
- Բարի լո՜ւյս, բժշկուհի:
- Բարի լո՜ւյս:
- Դե, Մանե պատրա՞ստ ես, զգուշացնում եմ, ընդամենը երկու-երեք րոպե է բաց լինելու, այսօր այդպես է: Հիմա բուժքրոջ հետ միասին դանդաղ կքանդենք, երբ թեկուզ շատ փոքր լույս տեսնես քանդելիս անպայման ասա, լա՞վ:
- Լա՛վ, բայց երբ տեսնեմ այդ լույսը, ինձ մենակ կթողնե՞ք այդ երեք րոպեն, խնդրո՜ւմ եմ:
- Բուժքույրը կմնա քեզ հետ: Դե ինչ, սկսե՞նք:
Դանդաղ, քանդվում էր աշխարհն իր գեղեցիկ գույներով ընկալելուն խանգարող սպիտակ վիրակապը:
Բժշկուհու ձեռքերը փորձ էին անում կարծես բացելու մի նո՜ր, այլ աշխարհ, կախարդակա՜ն ու հմայիչ գույներով:

Մի պահ և կարծես ինչ-որ սուր բանով ծակեցին Մանեի աչքերը:
Արագ բռնեց վիրակապերը քանդող բժշկուհու ձեռքերը:
- Լո՛ւյս եմ տեսնում, սպիտա՜կ, տեսնո՜ւմ եմ:
- Դա արդեն լավ է, փակի՛ր աչքերդ, ես շարունակում եմ, երբ կասեմ դանդաղ կբացես, լա՞վ:
Մանեի բղավոցից սենյակ լցվող արևի լույսն ավելի փքվեց, ընդարձակվեց ու չարաճճի ձեռքերով սկսեց օգնել վիրակապը քանդելու՝ անհամբեր լցվելու աչքերի մեջ:

…Պարզ երևացին ժպտացող բժշկուհին, արցունքոտ աչքերով բուժքույրը, քիչ հեռու պառկած գեղեցիկ, փարթամ մազերով, վիրակապերով երեկվա զրուցակիցն ու պատուհանից ագահորեն իրենց ներս գցած արևի բազմաթիվ լուսավոր ճառագայթներ…
- Ես տեսնո՜ւմ եմ, տեսնո՜ւմ, թողեք ինձ մենակ, հեռացե՛ք, գոնե մե՜կ րոպե խնդրո՜ւմ եմ, ես ուզում եմ քայլել:
- Այդպես չի՛ կարելի, Մանե, դու ամեն ինչ կփչացնես:
- Մե՜կ րոպե, խնդրո՜ւմ եմ, դո՛ւրս եկեք:
- Լավ, քեզ չի՛ կարելի հուզվել, արտասուքը վնաս կտա: Միայն մեկ րոպե:

Տեսավ թե ինչպես բժշկուհին ու բուժքույրը դուրս եկան հիվանդասենյակից:
Դանդաղ մոտեցավ պատուհանին, նայեց դուրս:
Արևը դեղին էր, կապույտ երկնքում:
Մինչ այդ լուռ մնացած հիվանդը հարցրեց:
- Դե ի՞նչ, տեսնո՞ւմ ես, ի՞նչ ես տեսնում ասա՛, ի՞նչ գույնի են, դե՜…
- Դուք ճի՜շտ էիք, կապույտ երկինք, մաքո՜ւր:
- Իսկ արև՞ը, արևն ի՞նչ գույն ունի:
Հիշեց բժշկուհու խոսքերը. «Շանսերը հավասար են զրոյի»

- Արև՞ը, արևն էլ է կապո՜ւյտ-կապո՜ւյտ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան





суббота, 22 августа 2015 г.

Իմ կշեռքը մի հրա՛շք է-

Իմ կշեռքը մի հրա՛շք  է-
Կշռաքարերն արցունքից                 
Ինչ կշռում եմ ծա՜նր է  գալիս…

* * *
Ծա՜նր են, ծա՜նր են հողին չընկած        
Արցունքները տղամարդու,
Նույնիսկ վերջին փոսը գցած
Մի բուռ հողից անարցունք:

Ծա՜նր է վերջին անգամ տեսնել
Լույսի մեռնող ստվերը,
Ծա՜նր է վերջին անգամ ըզգալ
Քեզ զգույշ շոյող ձեռքերը:

Ծա՜նրէ անխոս բառից ծնված
Ակամա չոր հոգո՜ցը,
Ու քեզ համար նախատեսված
Այրվող մոմի բոցը…

Ծա՜նր է, երբ որ համոզվում ես,
Որ դու երկու հայր ունես-
Մեկը լեզո՛ւդ, մյուսը խի՛ղճդ է
Մեկն ըմբո՜ստ է մեկը՝ հե՜զ:

Ծա՜նր է, երբ որ կառչած օդից
մեկին հենակ ես լինում,
Իսկ երբ արդեն պետք չես գալիս
կոտրվում ես, շպրտվո՜ւմ…

* * *
Գուցե մի օր ես էլ նետեմ
Կշռաքարերն  իմ  արցունք,
Միևնույն  է ի՞նչ էլ չափեմ-
Միայն ծանր է դուրս գալու….


Ս.Ումառ-Հարությունյան

воскресенье, 16 августа 2015 г.

Տղամարդն այդ դյուցազուն…


Ոտաբոբի՜կ էր,
անխնա հագնված,
Կիսակոտրված
Աստիճաններին կանգնած,
Նայում էր հեռուն, այնքան սևեռո՜ւն,
Որ ինձ՝ փոստատարիս
Կարծես չէր տեսնում…

- Տղա՜ս, մեծերից մարդ կա՞,
Հեռագիր ունեք:
- Միգուցե ի՞նձ տաք,
Բայց ասեմ սկզբից, որ ես չգիտեմ
Ստորագրել, կարդալ:
- Քանի՞ տարեկան ես:
- Տասնմեկ չկամ:
- Դպրոց չե՞ս գնում:
- Ո՜չ, հեռո՜ւ է շատ,
Մայրս էլ հիվա՜նդ,
Խնամո՛ղ է պետք, իսկ ես
Տղամարդ…իսկ ի՞նչ է գրված
Հեռագրում այդ:

- Ռուսաստանի՛ց է, մահացել է
Երևի ձեզ ինչ-որ բարեկամ՝
Անդրանիկ  Քառյան:
- Հա՜յրս է,- բղավեց տղան,
Ձեռքով շոշափեց,
Գտավ շուռ տված մի դույլ
Ու նստեց վրան:

Ո՜չ, չէր արտասվում,
Իր բաժին արցունքը
Ես էի թափում, իսկ նա
Նայում էր հեռուն, այնքա՜ն սևեռուն,
Որ ինձ՝ փոստատարիս
Կարծես չէր տեսնում…

- Վաղո՞ւց չես տեսնում…
- Չե՜մ հիշում, մանկո՜ւց,
Բայց լավ հիշում եմ դեմքը հայրիկիս՝
Բարի ու կարծես արդար,
Ձեռքը մայրիկիս,
Որ կերակրում էր ինձ…
… Իսկ չի՞ լինի որ քեռի փոստատար,
Հեռագիրն այդ պատռես,
Մայրս չիմանա՜…
- Կլինի տղա՜ս, ինչպես կամենաս:

Ներսից մի կնոջ ցածր ձայն լսվեց.
- Որտե՞ղ ես Վարդան,
Ո՞ւմ հետ ես խոսում:
- Գալի՜ս եմ, մամ ջան,
Բան են հարցնում…

Պատռեցի դատարկ
մի թուղթ սևագիր,
Կտորտանքը դրեցի
տղայի ափում,
Մատները փակեց,
Ու սեղմեց կրծքին -
Տղամարդն այդ դյուցազուն…


Ս.Ումառ-Հարությունյան