ԱՐԵՎԱՀԱՄ

Ես չե՛մ կարող գրել այնպե՜ս,

Որ դու հասկանաս,

Չգրե՜լ էլ չեմ կարող,

Դու ձև արա՝ իբր հասկացա՜ր,

Ես էլ թող հարբեմ

Քո չհասկացածով:

Հարբած ժամանակ

կգրեմ տողե՜ր,

որ դյուրի՜ն լինի հետո կարդալը,

Մ իգուցե՞ այնժամ ես քեզ հասկանա՜մ,

Թե ի՞նքան ծանր է ինձ չհասկանալը

Քեզ հասկանալը դժվա՜ր է,

Գիտե՜մ,

Ինձ հասկանալը - առավել դժվար,

Հարբա՜ծ, կիսարբա՜ծ կամ էլ սթա՜փ լինեմ

Նո՛ւյնն եմ գրելու,

Իսկ դու ձև՜ արա՝ ի՜բր հասկացար:

Թե որ հե՜շտ լիներ

իրար հասկանալը,

Կարո՜տը կոկորդ չէր սեղմի,

Օղու հերթական բաժակ կո՜ւլ տալը

Այսքա՜ն դառնահամ չէր լինի…

Կաթի՜լ առ կաթի՜լ քաղցր հուշերը

Ծորո՜ւմ են՝ կո՜ւլ գնում հողին,

Հողից բարձրանում են հասկերը-          

Կառչած արևի շողերից:              

«Հասկանալ»  բառը խո՜ր իմաստ ունի՝

Արմատը հա՜սկն է՝

Արևով լցված,

… Սրանից ավել էլ ի՞նչպես գրեմ,

Որ դու հասկանաս:

Մենություն...

Իսկ դուք ծանո՞թ եք Մենությանը,

Եթե ո՜չ,

ցավո՜ւմ եմ Ձեզ համար,

Նշանակում է ծանո՜թ չեք ձեր բնությանը

Եվ գաղտնիքներին անհամար:

Նշանակում է

Խոսե՜լ  չգիտեք, լսե՜լ  չգիտեք ինքներդ Ձեզ,

Նշանակում է

Գիշե՜ր ու ցերե՜կ անծանոթ մի ձայն է

զրուցում ձեզ հետ:

Նշանակում է

տեսնե՜լ  չգիտեք

Ի՞նչպես են ուռենու կախված վարսերը

համբուրում վազող գետակին,

Ի՞նչպես է բացված ծաղիկն իր շուրթե՜րը

Հպում հեռացող թիթեռին:

Չգիտեք ի՞նչպես է լռում ջութակը,

Ի՞նչպես է Լուսինը փա՜յլն իր կորցնում,

Երբ միլիո՜ն տարեկան իմաստուն արեգակը

Մենության առաջ գլո՜ւխն է կախում…

Չգիտեք գիշերվա անթափանց գո՜ւյնը

Ի՞նչպես է քսվում աչքերին,

Ի՞նչպես է մո՜ւթը գտնում իր բո՜ւյնը

Սև կոչված սրտի պատերին:

Չգիտեք ի՞նչպես է ընկնում զարկերակը՝

Ուղղվո՜ւմ, դառնում ճառագայթ…

Ի՞նչպես է մահվան դատարկ պատգարակը

Դանդա՜ղ օրորվում աչքերի առաջ:

Մենությունը դարձել է խարա՜ն-

Եվ հոգո՜ւ և մարմնի՜ կառափնարանը,

Ի՜նքս էլ չգիտեմ,  ցավե՞մ ձեզ համար

Թե՞ նախանձեմ,  որ ծանո՜թ չեք

Մենությանը…

Մտորումներ (շարք)

* * *

Շատ է տանջում  սի՛րտն իմ խելառ,

Մեկ ասում է «Հեռացի՛ր»,

Մեկ ասում է  «Մնա՜, տանջվի՜ր»,

Մեկ ասում է  «Մոռացի՛ր»:

Սի՛րտ,  միակն ես,

որ ինձ հանգիստ չես տալիս,

Մեկ խնդո՛ւմ ես,

Մեկ հիմարի պես լալիս:

Սի՛րտ իմ, եթե մի օր  ձե՛ռքս ընկնես,

Շարունակես քո վե՛ճը,

Վստա՛հ եղիր,  քեզ կպատռե՜մ

Տեսնեմ թե ի՞նչ կա մեջդ:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Մտորումներ (շարք)

* * *

Ուզում եմ գրե՜լ,

Բայց գրել այնպե՜ս - ինչպես սիրո՜ւմ եմ,

Ու բարկանում եմ, որ չի ստացվում այնպես-

Ինչպես ուզում եմ…

Բարկանալը հե՜չ –

Անցնո՜ւմ, գնում է…

Զավեշտը` զարմանալն է,

Ու…զարմանո՜ւմ եմ –

Սիրում են ինձ այնպես –

Ինչպես գրո՜ւմ եմ…

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Մտորումներ (շարք)

* * *

Չե՛մ հասկանում

Թե ի՞նչու ես ինձ ատում…

Ուրիշի հետ ուրախանո՜ւմ,

Ուրիշի հետ սեղա՜ն նստում,

Ուրի՛շ ձեռք է մազդ խառնում,

Ուրի՛շ աչք է առագաստդ

Բացո՜ւմ-փակում,

Ուրիշ ծովի ալիքին ես նստած թևում…

Բայց վշտե՜րդ,

Ա՜խ, վշտերդ

Միա՜յն-միա՜յն

Ինձ հետ կիսում…

Ս. Ումառ-Հարությունյան

N-ին (բանաստեղծություն)

«Մոնա Լիզայի» նկարի առաջ

Հավաքված  գաճաճներ խղճի՜ ու մտքի՜,

Դուք գեղեցիկ եք համարում նրան,

Երբ  դեռ չե՜ք տեսել պատկերն իմ N-ի:

Դուք դեռ չե՛ք տեսել ժպի՜տը նրա,

Մատնե՜րը սեղմած իր կրծքին,

Ազդրե՜րը, ողորկ ալիքի նման

Քեզ ձգող դեպի խորքերը կրքի:

Գաճաճնե՜ր խղճի,

Գաճաճնե՜ր մտքի,

Դուք համարում եք նրան խորհդավո՞ր,

Նաև գրավի՜չ, գեղեցի՜կ այնքան,

Չէ՞ որ չեք զգացել շուրթերն իմ N-ի,

Գի՜րկն իր ձգելու ո՜ւժը կատարյալ:

Չէ՜, իմ N-ի աչքերը ա՜յլ են,

Ավելի խորո՜ւնկ պատկերով,

Իսկ այս  նկարում նկարչի մա՜յրն է

Նկարչի «Էդիպի բարդույթ»  զգացումով:

Հիացե՜ք խնդրեմ

Դել Ջակոնդոյի կնոջ ժպիտով,

Կամ Բելլա  դ՛Էստենի  պարանոցով հաստ,

Նկարում գուցե՞ հենց նկարիչն է

Կամ երիտասա՜րդ մի տղա:

Հիացե՛ք ինչքա՜ն որ կամենում եք,

Դրանից «Լիզան» չի դառնա ձե՜րը,

Մտքի գաճաճներ դուք ձե՜րն ունեցեք-

Ինչպես ես ունեմ  իմ  N-ը:

Միգուցե՞ լավ է, որ դուք չե՜ք տեսել

Իմ   N-ի մարմինը այնքա՜ն կատարյալ,

Միգուցե՞ լավ է, որ

Չե՜ք խենթացել՝

Ինձ նման  դարձել խելագար…

Իմ տիրակալը հիշողությո՜ւնն է

Իմ տիրակալը հիշողությո՜ւնն է՝

Փոքրի՜կ մի ոզնի կծկված,

Անընդհատ ծակո՜ւմ, ցավեցնո՜ւմ է

Տիրակալների նման դաժա՜ն,

Անաստված:

Իրեն թվո՜ւմ է թե արդեն ծե՜ր է՝

Տարիքը առա՜ծ, իմաստո՜ւն,

Թվո՜ւմ է թե կյա՜նքը խաղաղ լինելն է՝

Փոթորիկների՜ց, հողմերի՜ց

Հեռո՜ւ…

Չի՛ թողնում սի՜րտս մեկ ժամով ննջի՜-

Կոպիտ ձեռքերով սեղմո՜ւմ է նրան,

Չի՛ թողնում սիրտս դե՜մքը իր շրջի

Ու հանգիստ առնի գոնե՜ մեկ

Վայրկյան…

Խոսո՜ւմ է, տալի՜ս անհարկի հարցեր,

Ակա՜նջ սղոցում տերտերի նման,

- Հիշո՞ւմ ես, ամա՜ռ էր,

…փորձեցի՜ր կանգնել,

- Հիշո՞ւմ ես, որ քեզ պառկեցրի հարմար:

Սիրտս ընկում է գի՜րկը հուշերի,

Ու պրծո՜ւմ չկա սրանից,

Ո՜ւր եք ծվեններ մանկության օրերի

Ծեր հիշողությո՜ւնը

… ինձ դո՛ւր չի գալիս:

Անձրի նման լցվո՜ւմ է գլխիս,

Հրավիրո՜ւմ է

Թրջվելո՜ւ,

Մրսելո՜ւ,

Գժվելո՜ւ,

Տե՜ղ չկա փախչե՜մ, փրկվե՜մ նրանից

Ու առա՜նց նրա ապրեմ աշխարհում:

Իմ տիրակա՜լը հիշողությո՛ւնն է՝

Բառապաշարով հարո՜ւստ,

Հոգով իր անխի՜ղճ,

Ու ես էլ նրա հլո՜ւ ստրուկն եմ,

Որ մի կերպ դիմանո՜ւմ եմ-

մե՜ղք գալիս սրտիս…

Բարի լո՜ւյսս վերցրե՜ք տարե՜ք

Բարի լո՜ւյսս վերցրե՜ք տարե՜ք 

Հեռո՜ւ-հեռո՜ւ  ափերին,

Որտեղ լույսը դեռ  չի՜ բացվել,

Որտեղ քնա՜ծ է դեռ բարին:

Որտեղ կոպերն իրար գրկե՜լ

Ու հոգնե՜լ են սպասումից,

Հեքիաթվել են հազա՜ր գիշեր

Չա՜ր ու մռայլ երազից:

                

Որտեղ Գիշերն հագուստն հանե՜լ

Քրքջո՜ւմ է  խենթի պես,

Որտեղ մեղսոտ քամին գժվե՜լ      

Կենակցում է ինքն իր հետ:

Բարի լո՜ւյսս վերցրե՜ք տարե՜ք

Հեռո՜ւ-հեռո՜ւ  ափերին

Որտեղ լույսը դեռ  չի՜ բացվել

Որտեղ քնա՜ծ է դեռ բարին:

բանաստեղծություն

Իմաստուն աչքերով

Հարբեցողնե՜ր եմ տեսել,

Պայծառ դեմքերով «ցա՛ծ ընկած» կանանց,

Արտասվո՜ղ ուժե՛ղ մարդկանց եմ տեսել,

Նաև խա՜չ տանող թո՜ւյլ մարդկանց:

Անհի՜մն  դատապարտող

Մարդկանց եմ տեսել,

Խոստումնե՜ր տվող ստախոսների,

Տեսել եմ ինչպե՜ս են մարդկանց վստահել

Ու հետո ստուգել անվստահ:

Ապրել եմ վայրկյաննե՜ր

ու նրանց համար զոհաբերել եմ

Օրե՜ր,

Ամիսնե՜ր,

Աշխարհ եմ եկել ու  չե՛մ հասկացել՝

Նվե՞ր եմ եղել աշխարհի համար

Թե՞ աշխարհն են ինձ նվե՜ր պարգևել: