пятница, 31 октября 2014 г.

Սիրո ուրվականը



Անխնա թափված տերևներ, իսկ ո՞վ պետք է խնամքով դասավորեր փողոցում տերևներին, չգիտե՜մ…
Աշո՞ւնը,
բայց աշունը դեռ մանուկ է, ընդամենը մի քանի օրական,
անաղա՜րտ, անփո՜րձ ու … չորացած տերևների հետ միասին փողոցում ընկած են նաև դեռ կենդանի շնչող տերևներ…
Մե՜ղք է տրորել տերևները ու փորձում ես քայլել այնպես, որ ցավ չպատճառես դեռ կենդանության նշաններ ցույց տվող տերևներին…
Լույսը նոր է բացվում ու այսքան ոտնահետքե՞ր, հետաքրքիր է որտեղի՞ց այս ժամին:

* * *
- Տղա ջան աչքեր չունես, հասկացա՛, բա խի՞ղճ էլ չունես, ամբողջ միջանցքը ցեխոտ ոտնահետքեր են, ո՞ւր եք շտապում չեմ հասկանում, հիվանդ են էլի՜, իրենց համար պառկած առողջանում են:
- Մայրիկ ջան, կներես, 428-ի հիվանդը…
- Ոտքերդ մաքրիր այս շորի վրա, աջից երրորդը:
- Գիտե՜մ:

Մայրական տագնապալից սպասող աչքերը միանգամից խաղաղվեցին, ասես մի վիճակից անցումը մեկ այլ վիճակի կատարվեց ոչ երկրային արագությամբ:
- Եկա՞ր, բա աշխատանքի չե՞ս, առանց այդ էլ մի կարգին բան չեն տալիս, արդեն մեկ ամիս է գնում գալիս ես, բա որ հանկարծ դո՞ւրս անեն:
- Չէ՜, մամ ջան, ամեն ինչ կարգին է, հասկանում են դրությունը, դու ինչպե՞ս ես, անցնո՞ւմ է, ես ճարել եմ պահանջվող գումարը, այսօր կխոսեմ բժշկի հետ, դու միայն մի անհանգստացիր, լա՞վ:
- Ախր ինչպե՞ս եղավ, չեմ կարողանում հասկանալ, դու որ այդքան զուսպ էիր ինչպե՞ս կարողացար ձեռք բարձրացնել, ի՞սկ քեզ, դե այդ քննիչը…
- Բաց թողեցին, մամ ջան, քաղաքից չբացակայելու ստորագրությամբ, մնում է, որ այսօր Լիանան գնա բողոքը ետ վերցնի:
- Ախր ինչպե՞ս եղավ, չեմ կարողանում հասկանալ…

* * *
Ամեն անգամ տուն բարձրանալիս հաշվում էր աստիճանների քանակը ու միշտ զարմանում, որ վերջնական թիվը կենտ էր լինում, կարծես թե պետք է փոխվեր թիվը:
Զանգի կոճակը սեղմելիս էլ անպայման ժպտում, քանի որ համոզված էր, որ Լիանան նորից անտրամադիր պետք է բացեր դուռը, սառը հայացքով բարևեր ու շրջվելով հեռանար:
Ամեն անգամ ժպիտը մնում էր միջանցքում, շատ կարճ ժամանակահատվածում մենակ մնալուց, ինչ որ օրենքով ցնդո՜ւմ, վերանո՜ւմ:

Այդ օրը չգիտես ինչո՞ւ, աստիճանների քանակը հաշվելիս կանգնեց զույգ թվի վրա:
Բա՞ց էր թողել թե՞ սխալվել, չհասկացա՜վ:
Դուռը սովորականի նման բացեց Լիանան, ժպտալով:
- Այսօր մեզ մոտ տո՛ն է:
- Ի՞նչ տոն, մաման տա՞նն է:
- Ես ասում եմ տոն է, իսկ դու մամայիդ ես հարցնում, ոչ տանը չէ, մի քիչ լավ չէր զգում, բայց շատ հանգիստ գնաց երկրորդ հարևանի տուն, դե ավելի լավ, կմնանք երկուսով, գինի էլ կա:
- Լիան ինչե՞ր ես խոսում, - սենյակի սեղանը սովորականի նման չէր, համեմատած մնացած օրերին կարելի է համարել ճոխ:
- Քանի՞ անգամ եմ ասել, ծնողներիցդ փող չուզես, քանի՞ անգամ եմ խնդրել:
- Մե՛րն է, ի՞նչ ծնող, համ էլ իմ ծնողները քո մորից ինչո՞վ են պակաս, քեզ ինձ նման աղջիկ են տվել:
-  Լա՜վ, մի՛ սկսիր, որտեղի՞ց փող:
-  Օպերայից մարդ էր եկել, պապայիդ ջութակն էին հարցնում…
-  Օպերա չէ, այլ ֆիլհարմոնիկ, ջութակ չէ այլ թավջութակ, դա ի՞նչ կապ ունի:
-  Դե մամադ մի քիչ դեմ էր, բայց ես վաճառեցի, ո՞ւմ էր հարկավոր, պատկերացնո՞ւմ ես երեսուն հազար տվեցին:
- Դու ի՞նչ է ցնդե՞լ ես, դա հայրիկիս միակ հիշատակն էր, ի՞սկ գիտես դրա գինը…
- Հայրիկդ չկա, դու էլ նվագել չգիտես, այդ խլամն էլ պահարանի մեջ…
Ապտակն ուժգին չէր, բայց Լիանան ընկավ հատակին:
Վազելով աստիճաններով ներքև մորը գտավ հարևաններով շրջապատված:
Հարևանի տանից էլ շտապօգնության մեքենայով տարան:
Երբ վերադարձավ տուն, տանը Լիանայի ծնողներն էին ու թաղային միլիցիոները:

* * *
- Ժամերը հաշված են, ես հասկանում եմ, բայց ցավո՜ք, ընդամենը կարող եմ հիսուն տոկոս կանխավճարով, իմանալով ձեր պատմությունը, ի դեպ վերջացրի՞ք, հաշտվեցի՞ք ձեր կնոջ հետ:
- Այո, ամեն ինչ վերջացավ կարծես, բժիշկ ջան, ես գումարը ճարել եմ, վարկով, օգնեցին ընկերներս, տանն է գումարը:
- Հարկավոր է այսօր փոխանցումն անել, ես կտամ հաշվեհամարը, ժամը 18-ից հետո կնստի մեր հաշվին, մի մտածեք, պետք է որ լավ լինի:

* * *
Աստիճանների քանակը այս անգամ էլ զույգ ստացվեց:
« Ցրված եմ, ինչպես երբեք, ե՞րբ պետք է վերջանա այս քաոսը»
Դուռը բացեց Լիանայի ժպիտը:
Անսպասելի ընդառաջ եկավ ու գրկեց ամուսնուն:
- Գիտես, որ սիրում եմ, գիտե՞ս չէ, ինչո՞ւ այդպես ստացվեց, լավ մոռանանք, մայրիկցդ չեմ հարցնում, գիտեմ, որ  լավանում է:
- Դու խիղճ ունե՞ս, ոչ մի անգամ չայցելեցիր նրան:
- Ինքդ ես ասել, որ ես շատ գեղեցիկ եմ խիղճ ունենալու համար, մոռացե՞լ ես:

Հայացքը զգույշ, վախենալով պտտվում էր սենյակում ու կարծես թե որոնում ժպտալու պատճառները:
Հայացքն անկարող էր ու ոչինչ չգտավ:
- Սո՛ւրճ պատրաստիր, ուտել չեմ ցանկանում: Արագ գնանք դիմումդ ետ վերցնենք, դեռ գործեր ունեմ:
Սենյակում ինչ որ բան էր փոխվել, չէր կարողանում հասկանալ ինչ, ինչ որ տեղափոխությո՞ւն, թե ինչ որ թարմացում:
Կարծես ամեն ինչ նորմալանում է:
Ծխախոտը վառելիս աչքին ընկավ ցածր պահարանի վրա դրված իր ծնողների լուսանկարը, որը չգիտես ինչու մոր սենյակից տեղափոխվել էր ընդհանուր սենյակ:
Մի պահ շուրջը կարծես ամեն ինչ կանգ առավ:
Ծխախոտը բերանից ընկավ գորգի վրա:
- Լիանա՜, - բղավոցը նման էր ձագը կորցրած մի վայրի էգի մռնչոցի ու այդ ձայնից էլ տեղից վեր կենալու փորձը ավարտվեց անհաջողությամբ:
Չհասկացավ ինչպես ձեռքում հայտնվեց հաստ շրջանակով, ապակեպատ շրջանակը:
Ներս վազեց Լիանան, վախեցած:
- Ի՞նչ եղավ, սիրելիս, վա՞տ ես:
- Սա՞…- չկարողացավ շարունակել:
- Պատկերացնում ես հայրդ երևի իր խնայած փողերը պահել էր նկարի ետևում, ես եմ գտել, նայի՜ր:
Դուրս վազեց սենյակից ու մի քանի րոպե անց սենյակ մտավ վագրե մորթիով սիրո ուրվականը:
Սկսեց պտտվել սենյակում, երգելով:
- Լա՞վն է չէ, մուշտակ գնեցի, մեր հաշտության կապակցության առթիվ, գիտե՞ս ինչքան եմ քեզ սիրում:
 Նկարը օդում պտտվելով դեռ չէր հասել սիրո ուրվականին, երբ ակամա բղավեց.
 - Մայրս…- ու ընկավ:
  
* * *
- Բժիշկ, 428-ի հիվանդը…
- Գիտե՜մ, պատրաստեք վիրահատման, տղան խո՛սք է տվել, գումարը կլինի:
- Նրա մոտ մի կին էր եկել, եթե չեմ սխալվում, նրա հարսի մայրը:
- Ե՞վ…
- Վիրահատման կարիք չկա, նա արդեն մահացել է:

* * *
… Ոտնահետքերի մեջ պարզ երևում է մի փոքրիկ ոտնահետք, որը կարծես քայլել է տերևները չտրորելով, երեխայի կամ կնոջ ոտնահետք է…
Բայց ինչո՞ւ է տարօրինակ կանոնավոր շրջանագծի նման, ո՜չ, սա այլ ոտնահետք է, որին նայելիս զգում ես մեկ այլ վիճակ, միաժամանակ հաճելի ու կոկորդդ սեղմող…

…Սիրտդ սկսում է ավելի արագ բաբախել, հայացքդ դառնում է հեռավոր-երազկոտ ու առանց պատճառի երջանիկ, քայլվածքդ փոխվում է դառնալով զգույշ ու մոտավոր նմանվում կիսաթռիչքով քայլելուն, ականջներդ այրվում են ավելին լսելու ցանկությունից, աչքերդ չեն բարձրանում ոտնաթաթերի վրայից…քանի որ պարզ հասկանում ես, որ քեզ հետ շատ շուտով՝ընդամենը մի քանի քայլից հետո կհանդիպի նա՝ Սիրո ուրվականը, որը ոչ բիոքիմիական ոչ էլ ֆիզիկական վիճակ է այլ քո կյանքի գոյության Նպատակը, որտեղ ոչ մի մանրուք չպետք է անտեսվի…

Վերջաբան

Ես մա՜րդ եմ, Մա՜րդ…
Մա՜րդ, որի հայացքը սեղմված է ճաղերին:
Կարող եմ նույն կետին նայել երկա՜ր, շա՜տ երկար:
Կարող եմ նայելով կորցնել ժամանակի զգացողությունը,
կարող եմ նայելով տեսնել սեփական մորս առանց որդու ներկայության հողին հանձնելու պահը…
Կարող եմ հայացքով վազել արագ, դանդաղ ինչպես կամենամ ու նայելով տեսնել շուրջն ամենուր պտտվող մանրուքները, մոտենալ նրանց, առավել ճանաչելու համար:
Ես սիրո՜ւմ էի, ես սիրո՜ւմ եմ:
Ո՞ւմ,
իմ սիրո ուրվականի՞ն, թե դա միայն իմ երևակայության արդյունքն է:
Ես չգիտեմ իմ հարցի պատասխանը, բայց հաստատ գիտեմ, որ ունեմ բազմաթիվ հղկված կողեր ու  դեմքեր և այդ բոլորը ես եմ՝ Մարդ, որը գիտի սիրել:
Ո՞ւմ, կարևոր չէ…
Ես եմ՝ տխուր և ուրախ, բարի և կոպիտ, սառը և կրքոտ, համեստ ու անկեղծ…բայց
Մարդ, որը կորցրել է «Ո՞վ եմ ես վերջապես»  հարցի պատասխանը…

Ս.Ումառ




воскресенье, 26 октября 2014 г.

Հոգո՜ցս… բանաստեղծություն




Քեզ հիշելիս խոր հոգոցս
մի տարերք է ինձ թվում,
ու ջրախեղդ պատրանքներս
ինձ լքո՜ւմ են, հեռանում…

Մնում է լոկ հույսի մի շող
անդունդի մութ երախում,
ու այդ շողի շուրջը կարծես
այդ հոգոցն է  թափառում:

Բողոքում եմ, ո՞ւմ և ինչո՞ւ,
ո՞վ է ձայնս լսելու,
ու սեղան եմ նստում տխուր
հոգոցիս հետ հարբելու:

Իմ սեղանին կարծես մահն է՝
մշտապատրաստ թամադան,
ու զարկվում են  բաժակները
իմ, հոգոցի և մահվան:

Բողոքում եմ կյանքից դառը,
հոգոցիս լուռ  խոսքերով,
քմծիծաղ է տալիս մահը
կիսահարբած աչքերով:

Դեղին, կարմիր բաժակների
մաղձն եմ ըմպում կում առ կում,
աչքս ուղղված հույսի շողին -               
կյանքը դժոխք է թվում:

…Քեզ հիշելը  խոր հոգոց է՝
միտքս լքող պատրանքներ,
ինքս ինձնից նեղանում եմ՝
համբուրվում եմ մահվան հետ…

Ս.Ումառ



воскресенье, 19 октября 2014 г.

Ինձ ոչինչ պետք չէ ապրելու համար...

* * *
Ինձ ոչինչ պետք չէ ապրելու համար,
Միայն թե կողքս լինի՜
Գոնե ստվե՛րդ…
Ու ես ձեռքերով աղոթքի պատրաստ -
Գրկեմ կոնքե՜րդ…
Ինձ ոչինչ պետք չէ ապրելու համար,
Միայն ծնկներդ լինեն գե՛թ մի պահ,
Հոգնած մարմնիս վրա տատանվող
Գլխիս հանգրվան,
ուրի՞շ,
Որիշ ո՛չ մի բան…

Ապրելու համար
ներկայությունդ լինի իմ սրտում՝
Թեկուզ նեղացա՜ծ,
քաշված մի անկյուն ,
քեզանից թեկուզ մի փոքրիկ հյուլե՜,
որին սրտումս թաքուն գուրգուրեմ…
որի հետ խոսե՜մ,  
որին համոզե՜մ, որ
սիրելու համար դեռ պետք է ապրե՛լ, իսկ
ապրել առանց քեզ - դա նույնն է  ինչ որ
ապրել անանո՜ւն,
անհացե՛, անտո՛ւն…
ապրել մոմի պես մարմրող սրտով,
ապրել սպասելով՝
ասես մի դատա՜րկ, խավար աշխարհում
դու լույս ես փնտրում սպասման հայացքում,
ասես սպասումը հոգնե՛լ է կյանքից…
ասես սպասումը կոպերն իջեցրե՜լ
ու ամաչում է իր ծերությունից

… ապրելու համար ուզածս շա՜տ է,
Սիրելու համար չնչին մի բա՛ն է…


Ս.Ումառ

суббота, 18 октября 2014 г.

Նորից չեն սիրո՞ւմ, սիրում են կրկի՞ն…


Նորից չեն սիրո՞ւմ, սիրում են կրկի՞ն…
Ո՜չ,
Ու միլիոն անգամ
Ես «ո՛չ» եմ ասում…

Սիրո՛ւմ են անվե՜րջ,
Հավե՜րժ են սիրում…

Եվ այգաբացին,
և մթնշաղին,
և նույնիսկ այն մութ ու սև պահերին երբ թվում է քեզ,
թե  տիեզերքը խաղեր է տալիս,
Մեկ շո՛ւռ է գալիս,
Հակառակ կողմով պտույտ է տալիս,
Իր ավանդական ձեռքերով վայրի
Ճզմո՜ւմ, քամո՛ւմ է քեզ -
լիմոնի պես,
Ու թվում է թե անհոգի դարձած
Կհրաժարվե՜ս…
Միջմոլորակային այն սուրբ զգացմունքից,
Որը ոչ միայն թևեր է տալիս,
Այլ նույնիսկ
Կամա,
Նույնիսկ ակամա,
Տանո՜ւմ է քեզ
իր իսկ սեփական թևերի վրա…

Ու տիեզերքում ագահ մոծակի կարգավիճակով,
Սիրո արյունը կոկորդում պահած ,
Արձագանքի պես դու դեգերում ես,
Մեկ աստղից - մեկ այլ,
Մի մոլորակից - մեկ այլ մոլորակ՝
Սերն ու կիրքը սեղմած գրկիդ,
Աչքդ ուղղված արեգակին
Բղավո՜ւմ ես.
- Նորից չեն սիրո՞ւմ, սիրում են կրկի՞ն…
Ինքդ կխեղդվում ես պատասխանիդ մեջ՝
Սիրում են հավե՜րժ,
Սիրում են անվե՜րջ…

… Սիրում են անվե՜րջ…

Ու բերանիցդ թափված արյունը
Լուծվում է հեռու անհունների մեջ…

Ու տարածումը կարմիր շղարշի
ձեռնոցի նման ձեռքիդ է հագնում…

Ու սիրտդ նորից իր տեղն է  ընկնում,
Այն խելապակաս բութ ճակատագրի
կամքին հակառակ,
որին վստահել, հավատացել ես…
Ու ընդունել ես որպես հրեշտակ…          

Նորից չեն սիրո՞ւմ, սիրում են կրկի՞ն…
…Նորից շոյում ես վարսերն այն սպիտակ,
որ մի ժամանակ
Ալեկոծել են հոգիդ ու ներկադ,
Նետել են սիրո ձեռքերի վրա ճոճվող նավակին,
Դե՛մքդ են ծածկել,
սարդոստայնի պես քեզ ե՛տ են պահել
փորձառու ու  նենգ քամուց ալեհեր…
Վարագուրել են բարիքից չարը՝
Լուսավորելով քո ճանապարհը…

Նորից չեն սիրո՞ւմ, կրկի՞ն են սիրում …
…նորից հպվում ես քեզ համար անվերջ աղոթք մրմնջող
շուրթերին այն նուրբ,
որնոց վրա միշտ անունդ է խաղում,
որոնք քո և փորձանքի միջև
եղե՜լ,
մնացել են մի՛շտ
ամուր մի  պատնեշ…

…Կրկին չե՛ն սիրում,
Սիրում են հավե՜րժ….


Ս.Ումառ

четверг, 16 октября 2014 г.

Կամուրջի վրա




* * *
Թվաց թե ինչ որ մեկը խաղում է իր աչքերի հետ:
Հաճելի էր, բայց ընդամենը մեկ պահ ու պահի վերջում հասկացավ, որ դա ընդամենը արևն է, որ իր ամենակարող մատներով արթնացնում է, կարծես ստիպելով անցնել սովորական կյանքի ռիթմին:
« Կյանքի սովորական ռիթմին, մի՞թե կարելի է սովորել ապրել առանց Նրա…»
Դեռ քառասուն օրը չի լրացել ու այսքան տանջանք, այսքան մտորումներ, որ համատեղ տասներկու տարվա ընթացքում երբեք չեն եղել:
Այս վերջին երեսուն օրվա ընթացքում կարողացավ միայն սովորել իր համար առավոտյան սուրճ պատրաստել և ընդամենը…
Իսկ պատրաստելու ընթացքում անընդհատ խոսում էր ինքն իր հետ…

«… Երբ սկսում ես խոսել ու ես չեմ հասկանում քեզ, լացս գալիս է:
Գիտեմ, որ քեզ համար կարևոր է խոսելը, բայց ես վախենում եմ, վախենում այն պահերից, երբ սկսում ես խոսել երկնքի ու այնտեղ գտնվող ինչ որ ոսկու մասին…
Դու խոսում ես թիթեռնիկների մասին, հեռավոր աստղերից քեզ վրա ընկած լույսի շողերի մասին, սկսում ես երգել ինչ որ երգ անհասկանալի ու հուզիչ մեղեդիով…
Հաճախ ընդհատում ես երգն ու դիմում ինձ.
- Եթե ցանկանո՞ւմ ես, կարող ես ծխել:
Երբ սկսում եմ ծխել դու անցնում ես մի պատմության՝ մի ինչ որ բարձր կամրջի գոյության մասին… »

Այդպես էլ երեխա չունեցան, իսկ ինչքա՜ն էին ցանկանում:
Որոշեց վերցնել երեխա այն մանկատնից, որտեղ ամեն առավոտ հաց էր առաքում, բայց չգիտես ինչու Աստղիկը չէր համաձայնվում:
- Ի՞նչպես կարելի է վերցնել երեխա մի մանկատնից որտեղ, անմեղ այդ բոլոր արարածներին ոչ թե անունով այլ թվերով են դիմում, դու հասկանո՞ւմ ես ինչ ես խոսում…
- Աստղի՛կ, այնտեղ ինը Արման կա, տասնմե՛կ Կարեն, ո՛ւթ Անահիտ, վե՛ց Տաթևիկ և…
- Ո՛չ, չեմ կարող, խնդրո՜ւմ եմ, փակի՛ր այդ թեման:

«…Դու ասում ես, որ այդ կամուրջը ոչ թե ճանապարհներ կամ մարդկանց է կապում, ոչ թե քաղաքներ կամ գյուղեր, ոչ թե երկու ափ է իրար կապում այլ  կապում է տարբեր աշխարհներ…
Այդ կամուրջով են անցնում բոլոր մարդիկ, ժամանակի՜ն, անժամանա՜կ, պատահմա՜մբ կամ…
Կամրջի վերջին ծայրը հենվում է մահվան վրա:
Կան նաև այլ կամուրջներ, բայց մարդիկ նրանց տեղը չգիտեն ու անպայման պայքարում են անցնել այդ կամրջով…
Իսկ դու՞:
Իսկ դու երազում ես գտնել մեկ այլ կամուրջ, որը տանում է մեկ այլ աշխարհ այլ ոչ թե մահվան աշխարհ…»

* * *
Երբ մտավ մանկատան տարածք, այնտեղ արդեն եռուզեռ էր:
Խոհանոցին չհասած լսեց հաստամարմին Մելանիայի անվերջ բողոքող ձայնը:
- Թաղեմ գլուխդ, նորից կոտլետ է թռցրել, վերջը ես դրա գլուխը շերեփով կոտրելու եմ, մի ձեռքս ընկնես:
- Մելա՛ն, էլի բողոքում ես, հիմա ի՞նչ է եղել:
- Ի՞նչ պետք է լինի, էլի կոտլետ է պակասում, այդ Կարեն չեղածի կործերն են, գիտեմ:
- Ո՞ր մեկի:
- Ութերորդի, էլ ո՞ր, թռցնում, տանում է շան համար, հազար անգամ Ավետիսին ասացի վերջացրու այդ շանը, համ պառավ է, համ հիվանդ, ես ասո՜ւմ եմ, ես էլ լսո՜ւմ:

Հիշեց, որ դեռ Աստղիկի կենդանության օրոք տասամյա Կարենի խնդրանքով մանկատան բակում ապրող շանը տարան անասնաբուժի մոտ:
Հիշեց և Կարենի և Աստղիկի աչքերից գլորվող արցունքները, երբ անասբուժն ասաց, որ քաղցկեղ է:
- Կարող եմ սրսկել, որ չտանջվի, համաձա՞յն եք:
Կարենը շանը գրկեց ու լաց լինելով դուրս փախավ:
Աստղիկն արցունքների միջից մի կերպ հարց տվեց.
- Ի՞սկ քաղցկեղով տառապող մարդկանց համար, որևե բան…
- Չկա նման բան, մարդկանց չի կարելի, - անասնաբուժի հայացքը տխուր էր:

«… Դու չգիտես, որ սխալվում ես, դու չես եղել ոչ մի այլ աշխարհում ու բացարձակապես անտեղյակ ես, որ իրոք գոյություն ունեն տարբեր կամուրջներ՝ ատելությամբ լցված կամուրջ, մարդկային վախի կամուրջ, սիրո կամուրջ, բարության կամուրջ, նախանձի կամուրջ, հիվանդության կամուրջ և այլն, բայց այդ բոլորը վերջնամասում միանում են իրար ու դառնում մեկ՝ մահվան աշխարհ տանող կամուրջ….
Ճանապարհը մեկն է և դա անառարկելի է, ուղղակի կա տարբերություն թե ինչպես ես անցնում այդ կամուրջով…»

* * *
Դուրս եկավ խոհանոցից ու ուղղվեց դեպի շենքի ետևում գտնվող շան բունը:
Կարենը կերակրում էր արդեն համարյա չքայլող շանը:
- Բարի լույս, դե ի՞նչ, առողջանո՞ւմ է:
Կարենը ուժով էր կոտլետի կտորները մտցնում շան բերանը:
Գլուխը բարձրացրեց, նայեց մի այնպիսի հայացքով, կարծես հվանդը ինքը լիներ:
- Կարե՛ն, երբ, դե ասենք վերջը գա, քեզ շատ դժվար կլինի, հասկանո՞ւմ ես, հիշո՞ւմ ես Աստղիկին, ինձ համար հիմա շատ դժվար է, միգուցե լսես ինձ, տանենք, թո՛ղ սրսկեն, չտանջվի, մե՜ղք է: Հավատա ինձ, այդպես ճի՛շտ է:
Ծխախոտ կպցրեց, սպասում էր:

«…- Կարող ես ծխել, ինձ չես հավատում, գիտեմ, որ չես հավատում, բայց հասկացիր կա այդ կամուրջը, ես տեսել եմ, ճիշտ է երազում, բայց տեսել եմ…
Այդ կամուրջով անցնում էին մարդիկ, որոնց համարում են խելակորույսներ, նրանք քայլում էին երգելով ու պարելով, գիտակցում էին որ իրենք են տերը Ժամանակի, այլ ոչ թե հակառակը, նրանք վստահ էին, որ մարդը ինքը Ժամանակն է, մարդը ինքը Դարն է և տիրակալի քայլերով է անցնում դեպի այլ անհասկանալի աշխարհ, որին դու անվանում ես մահվան աշխարհ…»

* * *
Անասնաբուժն ընդունեց հին ծանոթի նման, լուռ, առանց խոսքի շոյեց Կարենի գլուխը, հետո կռացավ համբուրեց այդ փոքրիկի գլուխն ու շանը գրկած անցավ կողքի սենյակը:
- Ցավ չի զգա, չէ՞, միայն չխաբես:
- Ո՛չ, չի զգա, բժիշկը լավ մարդ է: Դու մի՛ տխրիր, վաղ թե ուշ դա բոլորիս ճանապարհն է:
- Ի՞սկ Աստղիկը, ինչո՞ւ նրան էլ չտարար սրսկվելու, դու չա՛ր ես, դու չես սիրել նրան:
- Սիրե՜լ եմ, հիմա էլ եմ սիրում, բայց…մարդկանց չի կարելի, հասկանո՞ւմ ես, մարդը և շունը…
- Ես չե՛մ հավատում քեզ, ես ոչ մեկին չեմ հավատում, մայրս էլ ասաց ես կգամ, բայց արդեն քանի՜ տարի է չի գալիս, մի՞գուցե նրան էլ են սրսկել կամ…

«…Մենք ապրում ենք հավերժ, այլ ոչ թե այս խղճուկ ժամանակի հատվածում, ինչպես որ սովորեցրել են մեզ մեր բոլոր Աստվածները…
Եթե դու բարի չես ապա  քո ոտքերի տակ կայրվի այդ կամուրջը, կկոտրվեն կամուրջը պահող հենասյուներն ու կընկնես կամրջի տակով անցնող երազանքների գետն ու կխեղդվես…»

* * *
Կողքի սենյակից մատները ռետինե ձեռնոցներից ազատելով դուրս եկավ բժիշկը:
- Չտխրես, Կարեն, հիգ րոպեից ամեն ինչ կվերջանա: Դու քանի՞ տարեկան ես:
- Տա՜սը, ինչպես նա՝ իմ Դրուժոկը:
- Ուրեմն անունը Դրուժո՞կ էր:
- Ե՞ս էլ պետք է մեռնեմ բժիշկ, տաս տարեկան եմ:
- Ո՛չ, մարդիկ երկար են ապրում:
- Ինչո՞ւ:
- Չգիտե՜մ:
- Իսկ ես գիտեմ, ինձ Աստղիկն է ասել:Մարդիկ ծնվում են ու ամբողջ կյանքում սովորում սիրել, իսկ շները ծնվում են արդեն սիրել իմանալով, նրանց երկար ժամանակ հարկավոր չէ: Ես գիտեմ սիրել, ուրեմն…

«…Դու հիմա նայում ես ինձ՝ քո արտացոլանքին ու մտքումդ ծիծաղում ես ինձ վրա, դու հիմա այդ կամուրջի վրա ես ու հաստատ չգիտես այն անցնելու ձևը, իսկ ձևը շատ պարզ է, ուղղակի եղիր բարի ու համբերատար, ուրիշի ցավը ընդունիր ինչպես սեփական ցավդ, հասկացիր ուրիշի աչքերի խորությունը, փորձիր դառնալ այդ կամուրջի հենասյուներից մեկը, փորձիր մատներով օդը բռնող ձեռը վերցնել մատներիդ մեջ, տաքացնել քո շնչով…»

Սերն ապրում է այնտեղ, որտեղ ապրում ես դու, իսկ դու ապրում ես այնտեղ, որտեղ շատ մոտ է սերը, բավական է ձեռքերդ պարզես ու…

Ս.Ումառ


Հոկտեմբեր 2014
Ք.Երևան


четверг, 2 октября 2014 г.

Առանց քեզ



Կյանքում գործած սխալների կեսից ավելին կայանում են նրանում, որ մենք սկսում ենք զգալ այն պահին, երբ պետք է մտածել և մտածում ենք այն պահերին երբ պետք է զգալ:

Արևը նորածին է ու թափանցիկ:
Թարմ, առավոտյան օդը դեռ չի տաքացել ու հաճելի սողոսկում է թոքերդ, իսկ արևը փռել է իր դեղնավուն, հասկագույն վարսերը քո վրա ու շոյում է այնքան նուրբ ու զգուշերեն ինչպես մի մի փոքրիկ աղջնակ է շոյում իր ամենասիրած տիկնիկի գլուխը:
Արևը՝այդ հսկա հրաշքը, որին շատ հաճախ անվանում են փոքրիկ, կարող է քո հետ զրուցել ժամերով, հակառակել քեզ, համաձայնվել, համոզել, ժպտալ չարաճճի փոքրիկ տղայի նման, որը պատրաստվում է մի անսպասելի քայլ կատարել, բայց մնում է բարի ու պահանջկոտ՝ ստիպելով հենց իր ցանկացած պահին վեր կենալ անկողնուց: Դա նրան համարյա միշտ հաջողվում է:
Օրվա հենց այդ պահին է գլխովդ անցնում այն վայրկյանները, երբ քեզ եղել է հաճելի, երբ արածներդ թվացել են անմեղ արկածներ, երբ ցավ ես զգացել ու տխրել, որ չես կարող պատասխանել նույն կերպ…

Դու սիրում ես խոհանոցի նախնադարյան բազմոցին նստել ծալապատիկ, ճոճվել ու նայել թե ինչպես եմ սուրճ պատրաստում:
- Սիրում եմ, երբ տղամարդն է սուրճ մատուցում, չմոռանամ ասել, որ միայն քո մտքով կանցներ խոհանոցում դնել ճոճվող բազկաթոռ, մտքովս չէր անցնի:
Քո չարաճճի աչքերը հետաքրքրությամբ ուղեկցում են շաքարավազով լցված գդալի ճանապարհը մինչև սրճեփի շուրթը:
- Ինչո՞ւ հողաթափեր չես հագնում, տանը գուլպաներով ես ման գալիս, սալահատակը սառն է:
Քո աչքերը լցվում են մի այլ արտահայտությամբ, երբ ես սուրճի բաժակից սալահատակին կաթած սուրճի կաթիլը ոտքով եմ մաքրում:
Դու սիրում ես կծկվել կծիկի նման, մեջքով շուռ գալ դեպի ինձ ու այդպես քնել:
Այդ պահերին ես երկար չեմ կարողանում քնել ու կարծես թե պահպանում եմ քո քունը չգիտեմ ումից, չգիտեմ ինչից…
- Ինչպե՞ս ես կարողանում այդքան քիչ քնել և միաժամանակ արթնանալ այդքան առույգ:
Ուղղակի ես գիտեի, որ դա երկար չի տևի, երջանկությունը կարճ է լինում ու վախենում էի միշտ բաց թողնել այն պահը եր արթնանում ես, կատվի ձագուկի նման ձգվում գրկումս, բանտարկում հայացքս շուրթերիդ մեջ ու կրծքիս շշնջում.
- Ի՞նչ…:
Ես զգում էի, որ դա երկար չի տևի ու փորձում էի բավարարվել այն քչով, որն ինձ տրված էր քո կողմից:
Փորձում էի օգնել քեզ, հատուկ շեշտելով այն պահը, երբ բարկանում էիր անհասկանալի բաներից, փորձում էի քո հեռանալն ինձնից, դարձնել ավելի հիմնավորված:
Միակ բանը, որին ես պատրաստ չէի, դա այն դատարկությունն էր, որն առաջանալու էր քո հեռանալուց հետո:
Դրան ես պատրաստ չէի, չնայած սպասում էի:

… արևն իր դեղնավուն վարսերը փռած քո վրա ու շոյում է այնքան նուրբ ու .…
Դու՝ մեկնած ձեռքերով վազում ես վայրի կակաչների միջով դեպի ինձ:
Շուրջն ամեն ինչ կապույտ է, բացի կարմիր կակաչներից:
Մազերդ քամու ամբարոյական ձեռքերի մեջ ձգվել են զուգահեռ երկրին ու ես գիտեմ, որ չես հասնի ինձ…
- Մի՞թե սա կյանք է, այստեղ ապրել չի լինի, հեռու իմ ճանապարհից, ես քսանհինգ տարի չեմ սպասել, որ ապրեմ սովորական կյանքով, առջևում տարիներս են, որ կանցնեն առանց քեզ… առանց քեզ… առանց քեզ…
Իսկական տղամարդը ընդամենը երկու անգամ պետք է ցավեցնի կնոջը, առաջինը երբ զրկում է կուսությունից, երկրորդը երբ նրա համար երեխա ես ծնում, իսկ դու անընդհատ ինձ ցավեցնում ես քո կենցաղով, քո հագուստով, քո աշխատավարձով, քո պարտքեր մասին հիշելով…
Բացեցի աչքերս ու ձեռքս մեկնեցի ծխախոտի տուփին:
Գիտեմ, որ հիմա մոտ մեկ ժամվա ընթացքում կծխեմ տուփում մնացած սիգարետներն ու…մի նոր օր էլ կանցնի առանց քեզ…առանց քեզ… առանց քեզ…

* * *
« Տեսնես ո՞վ է հնարել հայելին, հաստատ կին կլինի հնարողը:
Ո՞ր մի տղամարդու մտքով կանցնի այսպես կիսամերկ կանգնել ու նայել ինքն իրեն:
Ի՞նչ հաճույք կստանան:
Այսպիսի կոնքեր, սրունքներ, մազեր, պարանոց, աչքեր, այսպիսի նազանք:
Իսկ արդյոք ճի՞շտ է արտացոլում հայելին, ո՞վ կարող է դրան պատասխանել:»
Ձեռքերը սկսեցին շոյել մարմինը:
- Լիլիթ հայելին արդեն մաշվեց, բավակա'ն է, հագնվի'ր: Հիմա հայրդ էլ կարթնանա:
- Մա'մ, մտքովս մի բան անցավ, տեսնես ո՞ւմ է բաժին հասնելու իմ այս գեղեցկությունը:
Լիլիթի ձեռքը շոյում էր սեփական մարմինը:
- Թող Աստված նրան ուժ, առողջություն ու համբերություն տա, բավական է,- մայրն անցավ կողքից ու գնաց խոհանոց:
- Ինչո՞ւ ես բարկանում, մա'մ, այ կտեսնես, որ լավ մարդ է, ինչ անենք, որ մի քիչ տարիքով է:
Դա ինձ համար բացարձակ միևնույն է:
- Մի քի՞չ, երկու անգամ, եթե ոչ ավել:
- Մամ դու լավ հաշվել չգիտե՞ս, ես քսանհինգ եմ, նա՝ քառասուներկու:
- Դու Ռուբենի հետ ճիշտ չվարվեցիր, նա քեզ սիրում էր:
- Ի՞նչ է, ամբողջ կյանքս պետք է անցկացնեմ կոպեկներ հաշվելով, ես ուզում եմ ունենալ իմ վարսահարդարը, մատնահարդարը, իմ մեքենան, ես ուզում եմ վայելել կյանքը, մա՛մ, դու պատկերացնո՞ւմ ես Մարսել քաղաքը, ծովափ, անհոգ կյանք, կրթված դաստիարակչուհի ու քո թոռնիկը ֆրանսերեն խոսող: Իսկ քո Ռուբենն ի՞նչ կտար ինձ, տատիկի ճոճվող բազկաթոռ ու…նույնիսկ դռան զանգի կոճակից նախնադարի հոտ է գալիս:
- Ապուշ – ապուշ դուրս ես տալիս,- ննջարանից դուրս եկավ հայրը: Դու չես պատկերացնում ինչ ասել է արտասահմանում ապրել, ծնողներից հեռու:
- Պա՛պ, մի՞թե այս տրամադրությամբ պետք է ընդունենք Անդրանիկին, նա շատ զգայուն է, կնեղանա, ուրիշ բան կմտածի: Իսկ ձեր Ռուբեն կոչվածը, որ այդքան սիրում էր ինձ, արդեն մեկ ամիս է ո՛չ զանգում է, ո՛չ էլ…
- Նա զանգում էր, ինձ հետ խոսում, հետո, երբ իմացավ որ դու կապվել ես այդ,- մայրը հարմար բառ չգտավ ասելու:
- Ինչքան ինձ ցավ պատճառեց, հասկանո՞ւմ ես, մամ, երբ իմացա, որ մանր առևտրով է զբաղվում, ծխում է ժանագին ծխախոտ, հարսանիքի էլ փող չուներ, իսկ իմ պահանջները, դուք հին մարդիկ եք, հին մտածողությամբ: Ձեզ հետ անկեղծ խոսել չի լինում:
- Փակի՛ր բերանդ, - հայրը բարկացած էր նայում,- դու կորցրեցիր մի մարդու, որը քեզ նվիրված էր:
- Ես գտել եմ մեկին, որն իմ կյանքը կապահովի, բարեկեցիկ կյանքը:

Անդրանիկը հաստամարմին ու բարձրահասակ տղամարդ էր, ճաղատ գլխով:
Ձեռքին մեկ հատ կարմիր վարդ էր, որ անմիջապես մեկնեց տանտիրուհուն՝ Շողիկին:
Հայրն ընդունեց նրան զուսպ ու պաշտոնական:
Ճաշն անցավ լուռ, լարված մթնոլորտում:
Երբ տիկին Շողիկը սուրճի մատուցարանը ձեռքին մտավ ներս՝ Անդրանիկը խոսում էր:
- Մարսել կապրիմ…կարգված եմ եղել երկու անգամ, …ունեմ երկու  բենզոլցակայաններր, …մեկ անասնապահական ֆերմա՝ քաղաքեն դուրս, երկու սպասավոր…
- Լսո՞ւմ ես պապ ջան, որ ասո՞ւմ էի,- Լիլիթն իր տարերքի մեջ էր:
Անդրանիկը շարունակում էր.
…- մեկնելու ենք հինգ օրեն, սակայն փոքր մը հարց ունիմ, կցանկանայի ճշտել Լիլիթի ծնողներուն հետ:
Հայրը լուռ լսում էր:
- Խնդրեմ, Անդրանիկ ջան, իհարկե պետք է մեր միջև չլուծված հարցեր չլինեն, ես և ամուսինս կողմ ենք անկեղծությանը, - տիկին Շողիկը արտաքուստ էր հանգիստ, ինչը զարմացնում էր ամուսնուն:
- Ես գիտեմ, որ դուք ապրում եք մեղմ ասած ոտքերի վերմակի չափով, ես Լիլիթեն օժիտ չեմ ուզեր, դա էական չէ, բայց… 
- Ազատ խոսիր Անդրանիկ ջան, մենք բարեկամի կարգավիճակում ենք, այնպե՞ս չէ, - Լիլիթի մայրը նարիջ դրեց նրա ափսեի մեջ:
- Ճանապարհի գումարի Լիլիթի չափը պետք է նրա ծնողները վճարեն, այդպես հարգի է, մեզ մոտ ընդունված:
- Դե իհարկե Անդրանիկ ջան, մենք հասկանում ենք, - մայրը նայեց Լիլիթին:
- Սպասիր, Շողիկ, մի շտապիր: Անդրանիկ ի՞նչ գումարի մասին է խոսքը և եթե մենք ի վիճակի չլինենք դա ի՞նչ կնշանակի:
- Հինգ հազար երեսուն ևրո, եթե ի վիճակի չե՞ք, հոգ չէ, ես մենակ կգնամ, թող Լիլիթը ամիս մը հետո աճապարե, իմ աչքի վրա տեղ ունի…
«…Իսկական տղամարդը ընդամենը երկու անգամ պետք է ցավեցնի կնոջը…»

* * *
Ինչ որ բան էր կանգնել կոկորդում, սեղմում էր ու չէր թողնում շնչել:
Փորձեց վեր կենալ, բայց չստացվեց:
Գլուխն անտանելի պտտվեց:
Ձեռքով սկսեց հարվածել պատին, հարևանի պատին:
Լսվեց դռան զանգը:
Ի՞նչպես մոտենալ – չէր մտածել:
Լսվեց հարևանի ձայնը:
- Ռուբեն ի՞նչ է եղել, Աստղիկը տանը չէ, խանութ է իջել, բանալուդ տեղը չգիտեմ, Ռուբե՛ն…
- Հրա՛նտ, - բղավեց, չճանաչելով սեփական ձայնը, - խոհանոցի սեղանի դարակում..- ու կորցրեց գիտակցությունը:

… Աչքերը բացեց, Հրանտն էր, Աստղիկը և սպիտակ խալաթով մի կին:
- Այ տղա, վախեցրիր, ի՞նչ է եղել, հիմա ինչպե՞ս ես:
- Հիմա սրտխառնոց չունեմ, բայց գլուխս, գլուխս պտտվում է: Աստղիկ ջան, սառնարանում մածուն կա, մի հատ թան, խնդրում եմ:
- Մի րոպե, ճնշումը չափեմ նոր, մի՞գուցե ցածր է, - բժշկուհին բռնեց Ռուբենի ձեռքը:
- Ռուբեն ջան, մենակ դժվար է, որ անընդհատ ասում ենք ամուսնացիր, քեզ համար ենք ասում, մենք ի՞նչ, հարևան ենք, բա որ տանը չլինեինք:
 Բժշկուհին ուշադիր նայում էր ճնշումը չափող գործիքի սլաքի շարժմանը:
- Լիլիթն ի՞նչ եղավ, լավ էլ աղջիկ էր, այդ ի՞նչ արեցիր, որ քեզնից հեռացավ, ախ Ռուբեն, Ռուբեն:
- Լիլիթը մեկնել է արտասահման, երևի, չգիտեմ:
- Ճնշումը ցածր է, մի՞գուցե սրսկեմ, կամ էլ պետք է տեղափոխենք հիվանդանոց:
- Չէ, հիվանդանոց պետք չէ, սրսկիր կդիմանա՛մ:
Բժշկուհին ծիծաղեց:
- Բոլոր տղամարդիկ վախկոտներ են, դուք էլ բացառություն չեք: Թևքը բարձրացրեք:
- Բժշկուհի ջան, ի՞սկ դուք, -Հրանտը հարցրեց, հայացքն ուղղելով Ռուբենին:
- Ես ի՞նչ:
- Ամուսնացա՞ծ եք, ձեր ամուսինն էլ է վախենո՞ւմ:
- Ոչ փառք Աստծո, ամուսնացած չեմ, դա ի՞նչ կապ ունի:
- Մեր Ռուբենը…,- չհասցրեց ավարտել խոսքը:
- Չեմ կասկածում, մի կես ժամից ամեն ինչ լավ կլինի, երևի ներվային սթրեսս է եղել, պատահում է:
Ռուբենը բռնեց բժշկուհու ձեռքը:
- Շնորհակալություն:
Ետ չքաշեց, ուշադիր նայում էր Ռուբենին:
- Կարծես հոտառությունս կորել է, հոտ չեմ զգում: Մոտեցիր խնդրում եմ:
Բժշկուհին զարմացած նայեց հարևան ամուսինների կողմն ու գլուխը մոտեցրեց Ռուբենին:
Ռուբենի երեսին կախվեցին նրա մազերը:
«Յասամանի հոտ է, իսկ մի քանի ժամ առաջ զգում էի անտանելի վատ հոտեր, սա ինչ նոր հիվանդությո՞ւն է:»
Բժշկուհին ետ քաշվեց ու ձեռքն էլ ազատեց նրա մատներից:
Հրանտն աչքով Աստղիկին ցույց տվեց դուռը:
Հասկացան իրար:
- Նորից կգա՞ս, երբ վատանամ:
- Ոչ, կգամ երբ լավանաս, ես ի՞նչ է միշտ պետք է կարեկցող լինեմ, ըստ իմ աշխատանքի, իսկ ինձ ո՞վ պետք է…կատակում եմ, Ռուբեն: Բայց աշխատանքից հետո տուն գնալիս կանցնեմ, ինձ թվում է ոտքի կլինես:
- Սպասե՞մ:
- Լավ հարևաններ ունես, Ռուբեն:

« Ինչ նման էր Լիլիթին, մի՞թե այդպես լինում է, թե արդեն իմ աչքին է երևում: Իսկ բույրն ուրիշ էր, մի տեսակ ձգող ու կանչող, մի՞թե այդպես լինում է, այդ բույրը միշտ զգում էի Լիլիթի մազերից, երբ քնած էր լինում: Երբ ժպտում էր ուրիշ բույր էր, երբ սուրճ էր խմում՝ ուրիշ, երբ ամուր փաթաթվում էր, լրիվ ուրիշ բույր…
Ի՞նչ եմ անընդհատ Լիլիթ, հա Լիլիթ…Վերջացավ հեքիաթն ու այդպես պետք է լիներ, ի՞նչ արած, ամեն մեկն ունի իր սեփական ճանապարհը, ի՞սկ ես…»

- Ի՞նչ ես անընդհատ բժշկուհի, բժշկուհի, ես ի միջի այլոց ունեմ իմ սեփական անունը, որը շատ եմ սիրում, Եվա, - տեղավորվելով խոհանոցի ճոճվող աթոռին առանց հայացքը փախցնելու ժպտաց:
- Եվա…այո գեղեցիկ է, չեմ վիճի: Հիմա սուրճ կպատրաստեմ: Եվա:
- Մի՞գուցե ես, - փորձեց տեղից բարձրանալ:
- Չէ, նստիր, ես սիրում եմ նայել ճոճվող…քեզ ծանո՞թ է վարդի բույրը:
- Իհարկե, ի՞նչ տարօրինակ հարց, վարդ ես ուզում նվիրե՞լ: Հաճելի հոտ ունի:
- Ոչ, տանից դուրս չեմ եկել: Ի՞սկ մեխակի հոտը: Դուր գալի՞ս է:
- Այո:
- Շուշանի՞, թրաշուշանի՞:
- Այո, շատ:
- Յասամանի՞, դուր գալի՞ս է:
- Այո, ի՞նչ հարցեր ես տալիս, չեմ հասկանում:
- Մի վերջին հարց, ինչո՞ւ երբ բոլոր ծաղիկները լինում են մեկտեղ, դե ասենք պսակի մեջ, ապա հոտը դառնում է անտանելի ու կարծես մահվան տհաճ հոտ:
Եվան տեղից վեր կացավ ու մոտեցավ Ռուբենին:
- Շնչիր, ինչպես ցերեկը շնչեցիր, - մազերի փունջը բռնած մոտեցրեց Ռուբենի քթին:
Ռուբենը գրկեց:
Համբույրը տևեց այնքան երկար, որ Ռուբենի համար յասամանի բույրը դառավ ծխաբույր ու տարածվեց խոհանոցավ մեկ:
- Սուրճը թափվեց, բայց այս բույրը չի մոռացվի չէ՞ - մեղավոր հայացքով նայեց Ռուբենին:
Ռուբենը նրան վերցրեց ձեռքեր վրա:
Եվան ամուր փաթաթվեց նրա պարանոցին ու ծիծաղում էր:
- Թող, կգցես, հիմարություն մի արա:
Հազարավոր համբույրներ լցվեցին Եվայի մազերի մեջ:
Մազերը փաթաթվեցին Ռուբենի երեսով մեկ, իսկ ականջներում ծիծաղ էր, բարձր, հաճելի, այնքան վարակիչ, որ Ռուբենը վախեցավ ձեռքից ցած գցել:
- Ռուբեն, հարևաններդ կլսեն, ամո՛թ է, բա՛ց թող:
- Թո՛ղ լսեն, թո՛ղ լսեն:
- Ռուբ, խնդրում եմ, թո՛ղ,  գազօջախը մաքրեմ, խնդրում եմ լսիր, խոստանում եմ:

Գազօջախը դժվար տեղի տվեց:
Լոգասենյակից գալիս էր թափվող ջրի հաճելի ձայնը, որը խառնվեց հեռախոսի զանգին:
Վերցնե՞լ, չվերցնե՞լ:
Հեռախոսը որոշել էր համառորեն ստիպել, որ անպայման միանան իրեն:
Մոտեցավ լոգասենյակին:
- Ռուբ, լա՞վ ես:
- Այո՛, շա՛տ:
- Հեռախոսն է, բաց արա դուռը տամ քեզ, միգուցե կարևոր,  շտապ զանգ է:
- Քեզնից կարևոր, ոչինչ չկա՛, ինքդ պատասխանիր, ինձ միայն մայրս է զանգում:
Դողացող, նուրբ ձեռքը սեղմեց միացման կոճակը:
- Ալլո՞:
- Ո՞վ է:
- Ո՞ւմ եք ուզում:
- Ռուբենին: Սխա՞լ եմ զանգել:
- Ո՞վ է, չլսեցի:
- Լիլիթն է, ընկերուհին:
- Ռուբենը դուրս է եկել, տանը չէ, - ձայնը դողաց ձեռքերի նման:
- Ո՞ւր է դուրս եկել, ինչքա՞ն ժամանակով: Դո՞ւք ով եք:
- Դուրս է եկել հանրապետությունից, անորոշ ժամանակով, ես կի՛նն եմ…

* * *
Կյանքում գործած սխալների կեսից ավելին կայանում են նրանում, որ մենք սկսում ենք զգալ այն պահին, երբ պետք է մտածել և մտածում ենք այն պահերին երբ պետք է զգալ:


Ս.Ումառ