"Երևանյան օրեր" շարք օր չորորդ

* * * 

Աղքատները դեմք չունեն:

Դեմքերը մաշվել գնացել են, թողնելով հետքեր:

Բայց դեռ հայացքները մնում են և եթե չես ուզում ինքդ քեզ նվաստացնել քո աչքերում, ապա պետք է բաց չթողնես այն հայացքները, որոնք քեզ շատ բան կասեն:

… - Պապ, ես լավ հիշում եմ, դրել եմ այստեղ, «Գարուն» ամսագրի մեջ, գիտե՞ս որ արդեն երրորդ ամիսն է հավաքում եմ, կոշիկ չունեմ, անհարմար եմ զգում մի տեղ գնամ:

- Անի ջան, լա՛վ նայիր, ես մորդ գերեզմանով եմ երդվում, չեմ վերցրել, համ էլ գիտես որ արդեն չեմ խմում, ինչքան ժամանակ է:

- Պապ, գոնե գերեզմանով չերդվեիր,- լաց է լինում:

- Վաղը, մյուս օրն էլ մամայի մատանին կանհայտանա, իմ մի քանի մելքեորի զարդերը, հետո էլ տունը կդնես գրավի… բա դու հա՞յր ես, ոչ աշխատում ես, ոչ…

Ապտակը շառաչես դստեր երեսին:

Ուշ հասկացավ, որ սխալվեց, բայց դե արդեն ետ չես վերադարձնի ժամանակը:

Առավոտյան մի թղթի կտոր տեսավ սեղանին.

«Ինձ չփնտրես, ապրիր ինչպես հարմար ես գտնում»:

Երկար փնտրեց հեռու, մոտ հարազատների մոտ, բայց անարդյունք:

Հետո պատահաբար իմացավ, որ մեկնել է Դոնի-Ռոստով՝ քեռու մոտ:

Փորձեց կապ հաստատել հեռախոսով, բայց աներձագը վիրավորեց ու արգելեց զանգել:

Կոնսերվատորիայի դիմացի այգու նստարանին գրքեր են շարված:

Վաճառողը քիչ այն կողմ, ծառին հենված ծխում է:

Էժանագին ծխախոտի ծուխն անտանելի է:

Հագին մաշված բաճկոն է, ճմրթված, որի վերևի գրպանի մոտ երևում է դեռ նախնադարից կպցրած ու այդպես էլ չպոկած մի կրծքանշան:

Մոտեցա ավելի շատ կրծքանշանին քան նրան նայելու համար:

- Լուցկի ունես չէ՞, կամ էլ կպցնեմ:

Անխոս մեկնում է լուցկու տուփը:

Կրծքանշանի վրա գրված է "Участник ВДНХ":

Ինժեներ է եղել երևի:

Այն ժամանակ դժվար էր նման տեղերում մասնակցելը:

- Մի բան վաճառվո՞ւմ է, - մի բան աելու համար եմ ասում:

- Քիչ-միչ, հիմա ո՞վ է գիրք առնում:

Կարդում եմ գրքերի վերնագրերը:

Մոտ երեսուն-քառասուն տարվա գրքեր են, շատերի վերնագրերը ծանոթ:

- Ի՞նչ գիրք գնեմ, ի՞նչ խորհուրդ կտաս:

Աչքերի մեջ վիրավորանք եմ նկատում ու շարունակում:

- Գիշերները քունս չի տանում, մեկ-մեկ կարդում եմ, օգնում է:

- Այ սա՛ վերցրու,- ցույց է տալիս «Առաջին մարդը տիեզերքում» վերնագրով գիրքն ու շարունակում:

- Մի հինգ էջ կկարդաս ու կքնես, ցանկացած քնաբերից լավ է, անվնաս օրգանիզմին:

- Իսկ ինչ արժե,- մոտս ընդամենը 1000 դրամ է ու հաստատ կզրկվեմ ճաշելու հաճույքից:

- Երեք հարյուրով կտամ:

Հրաժարվելն անհարմար էր, բարձրացրեցի գիրքը ու տեսա որ տակն էլ գիրք կա՝ Վ.Պետրոսյանի «Անի Դեղատուն»-ը: «Մի տես է ինչքան եմ ման եկել, հարցրել:»

- Իսկ սա ի՞նչ արժե:

- Դա թանկ է, աղջկաս սիրած գիրքն է, յոթ հարյուր դրամ, վերցնո՞ւմ եք, իսկ քնաբերը չեք ցանկանո՞ւմ:

Մեկնում են հազար դրամանոցը, երթուղայինի փող կմնա, տուն կհասնեմ:

Լուռ, խմող մարդուն հատուկ դողացող մատներով մեկնեց մանրը՝ երեք հարյուր դրամը ու երբ ձեռքիցս ուզում էր վերցնել «Առաջին մարդը տիեզերքում» գիրքը, գիրքը ձեռքից վայր ընկավ:

Գրքի միջից գետնին թափվեցին չորս հատ հիսուն դոլարանոց թղթադրամներ:

* * *

- Երևում է ինձ նման բախտ չունես, վերցնեիր էլի քնաբերը,- հավաքում է թղթադրամները:

- Համ ինձ լավ կլիներ, համ քեզ: Վերջին հազարանո՞ցն էր որ տվեցիր: Մի նեղսրտիր, վերցրո՛ւ:

Պարզում է գտնված հիսուն դոլարանոցներից մեկը:

- Անկեղծ, մաքուր սրտով եմ առաջարկում:

Դեմքը դատարկ է, թափանցիկ:

Թափանցիկ դեմքում պարզ երևում են մահացած հայ մտավորականներ խավի կերպարները, իսկ հայացքո՞ւմ… հայացքում մոլեգնում է ցավի ու վիրավորանքի կատաղած փոթորիկը:

Աղքատները դեմք չունեն:

Դեմքերը մաշվել գնացել են, թողնելով հետքեր:

"Երևանյան օրեր" շարք օր երրորդ

* * * 

Ժամանակը չի սպասում մարդուն:

Ժամանակը իր ահռելի մեծ քայլերով մոտենում է ու կուլ տալիս քեզ:

Այն ինչ եղել է երեկ, դա արդեն անցնում  է պատմության գիրկը:

Ի՞նչ կլինի վաղը, պետք չէ իմանալ

Գնահատի՛ր, փայփայի՛ր ժամանակդ, հատկապես ժամանակի այն հատվածը, որն անցնում է քեզ սիրելի մարդու հետ:

Այսօր կիրակի է ինչպես միշտ գնումներ կատարելու օր:

- Մեքենան հանիր մինչև իջնեմ, լա՞վ, ես հիմա սանրվեմ ու… պատրաստ եմ:

- Գիտեմ քո սանրվելը, մի կես ժամ կտևի:

- Ե՞րբ է այդպես եղել, որ…

Բնակարանիցս մինչև ավտոտնակ մի 10-12 րոպեի ճանապարհ է:

Ճանապարհն ասֆալտապատ չէ: 

Մեքենայի շարժիչը  տաքացրեցի, անցավ ևս 5-7 րոպե:

Երբ կանգնեցրեցի շենքի մոտ, կինս վերևից բղավեց:

- Նոր եմ մանիկյուր քսել, բարձրացիր, որ պայուսակներն իջեցնես:

Բարձրանում եմ 5-րդ հարկ:

Իջնում ենք միասին:

Անցավ 10 րոպե:

- Վայ, Գագ ջան, հեռախոսս մոռացա, կբարձրանա՞ս, ես բարձրակրունկներով եմ:

- Հեռախոսն ի՞նչիդ է պետք, մի կես ժամից երևի տանը կլինենք:

- Բա ՞որ մամաս զանգի, խնդրում եմ, ցավդ տանեմ:

Նորից բարձրանում եմ…իջնում… ևս 10 րոպե:

Ճանապարհը տևեց 35 րոպե, ամեն փողոցում փոքր, բայց ամեն դեպքում խցանումներ են:

… «Բիրիքնոց» կոչվող շուկայում կանգնեցնելու տեղ եմ փնտրում, մի կերպ տեղավորում եմ մեքենան սյան մոտ, առանց հաշվի առնելու որ իմ կողմի դուռը չեմ կարող բացել:

Մեքենայից իջա կողքի դռնով:

Առևտուրը տևեց 30 րոպե, խոսքը իմ կողմից կատարված առևտրի մասին է:

Կինս մոտեցավ 20 րոպե հետո:

Վերադարձանք:

Մինչև բարձրացրեցինք պայուսակները, ավելի ճիշտ ես երկու անգամ բարձրացա իջա, տևեց 20 րոպե:

Մեքենան նորից տարա ավտոտնակ:

Աստված իմ, ե՞րբ պետք է վերջապես հանգիստ պառկեմ հանգստանամ:

Հեռվից տեսա  շենքի մուտք մտնող հարևանիս՝ Համոյին, պայուսակները ձեռքին, երևի նա էլ է շուկայից գալիս:

- Համո, լիֆտը պահի մինչև գամ:

Վերելակում օղու անտանելի հոտ եմ առնում:

- Համո, ե՞րբ ես հասցրել, քո տունը շինվի:

- Խմածս 100 գրամ է, շուկայից եմ գալիս, Գագ ջան, բա դո՞ւ:

- Ոտքո՞վ ես գնացել շուկա:

- Հա, բա ինչ, ոտքով ընդամենը 15 րոպեի ճանապարհ է:

"Երևանյան օրեր" շարք օր երկրորդ

* * *

Անձրևից հետո քաղաքի ասֆալտը նմանվել է մոխրագույն վարդի:

Տեղ-տեղ հավաքված անձրևաջրերը փայլում են ամպերի տակից զգույշ ծիկրակող արևի թույլ ճառագայթներից:

Բնության հետ համահունչ ժպտում են նաև կանգառում հավաքված մարդիկ:

Կարծես միայն թերթի կրպակի աշխատողի դեմքն է, որ մտախոհ է:

Միգուցե նրանից, որ գնորդ չկա, թե արդեն նորությունները չեն հետաքրքրում մարդկանց:

Օպերայի վրա տեղադրված ժամացույցը շարժվում է չափից արագ, ժամը 19.40 րոպե:

Այդպես է թվում այն աղջկան, որը երևի ժամադրված է ու սպասում է անհանգիստ, քանի որ ժամադրության հավանական ժամը երևի եղել է 19.30 կամ 19.00:

Հետաքրքրության և ալարկոտ հետաքրքրության վեճը միշտ ավարտվել է առաջինի հաղթանակով:

Մի քայլ մոտեցա աղջկան ու ավելի ուշադիր նայեցի:

Անկախ ինձնից ես էլ եմ նայում ժամացույցին:

Իրոք որ շատ արագ է գնում ժամանակը:

- Ժամը քանի՞սն է,- թոռան ձեռքը բռնած մի պապիկ է հարցնում ինձ:

Աչքերով ցույց եմ տալիս օպերայի վրայի ժամացույցը:

- Սրանց ժամն էլ է սխալ, տղա ջան, բջջայինով նայիր:

- Սրանց, ո՞ւմ…

Երբ ձեռքս տարա հեռախոսս հանելու, բարձր լսվեց հեռախոսի զանգ:

Աղջիկն անհամբեր միացրեց հեռախոսն ու մոտեցրեց ականջին:

Անցավ ուղիղ երկու րոպե ու պարզ երևում են աղջկա աչքերից գլորվող արցունքները:

- Արժե՞ այսքանից հետո ապրել, երբ արդեն ապրել եմ կյանքիս լավագույն օրը:

Նա նույնիսկ այդ վիճակում այնքան գեղեցիկ էր, որ նրա հարցը կարծես մի ապտակ լիներ կենդանի կյանքին:

Արժե՞ ապրել: Կարծես թե մարդն ունի ընտրություն:

Մոտեցած երթուղային տաքսուն աղջիկը ինձնից առաջ մոտեցավ, կարծես առանց համարը նայելու:

Անտարբեր բարձրացավ:

Կողքն ազատ էր:

Նստեցի:

Մեքենայում, մագնիտոֆոնից լսվում էր իրեն երգիչ համարող մեկի բղավոցով ձայնը:

Կարծես մեկի բացված վերքին Թուրքիայում արտադրված աղ էին լցնում:

Աղջիկն ականջակալները հագցրեց ականջներին:

Երևի չի օգնում, որովհետև մի քանի վայրկյան անց հանկարծ հանեց ականջակալներն ու դիմեց վարորդին:

- Անջատեք, հա՞, այնքան էլ բարձր է…

- Ինչո՞ւ, քույրիկ ջան, քո այդ անճաշակ սիմֆոնիաներից լա՞վ չի, ուզո՞ւմ ես Թաթուլ դնեմ:

- Թո'ղ երգի, եթե քեզ խանգարում է կարող ես իջնել, - տարիքով մարդ է ասողը, հին մարդկանցից, որոնք ամբողջ կյանքում ջուր են լցրել ուրիշի ջրաղացին:

Վարորդն անջատեց երաժշտությունը:

- Լավ, լավ, ուզում էի կուլտուրական սպասարկել, չեղավ: Անցած տարի խոպան էի գնացել,- դիմում է կողքը նստած երիտասարդին,- եկա տեսա հարսս թոռանս տվել է թագջութագի (երևի խոսքը թավջութակի մասին է), կատաղեցի, հանեցի տարա դհոլի բաժին:

Շարունակությունը չի լսվում:

Աղջիկը ցածր ձայնով խոսում է ինքն իր հետ:

« Նա էլ է երաժիշտ, թավջութակ է նվագում, ֆիլհարմոնիկի նվագախմբում: Վաղը հյուրախաղերով մեկնում են Հունաստան: Միայն ինձ է ասել, որ էլ չի վերադառնալու: Վերջին անգամ էլ չեկավ ժամադրության: Ատում եմ կյանքը:»

Վեր կացավ անսպասելի, ափերով փակեց բերանը, սրտխառնոց ուներ:

- Կանգնի'ր, այստեղ կանգնի'ր, - չգիտես ինչու անսպասելի գոռացի վարորդի վրա:

Օգնեցի աղջկան իջնելու:

Երթուղային տաքսին շարունակեց իր վազքուղին:

Մեքենայում շարունակում էին երգել Թաթուլը, Արմենչիկը կամ  չգիտեմ թե էլ ով: 

"Երևանյան օրեր" շարք օր առաջին

* * * 

Եղանակը բանի նման չի:

Կապույտ երկինքը ծածկվել է մոխրագույն կարկատաններով, հոնքերը կիտել ու կարծես սպասում է ինչ որ բանի` միանգամից իր ասելիքն ասելու:

Դե երկնքի ասելիքը անձրևը պետք է որ լինի ու թույլ փչող քամին դա հասկանալով աշխատում է արագացնել ընթացքը:

Կանգառում հավաքված մարդիկ աչքերով փնտրում են սպասվող անձրևից թաքնվելու տեղ:

Որտեղի՞ց կամ ինչպե՞ս կանգառում հայտնվեց այդ կինը, ոչ ոք չհասկացավ:

Երևի գյուղից է, կամ տանից  քաղաք է դուրս եկել բավականին ուշացած ժամանակով:

Ամեն մոտեցող ավտոբուսի կամ «Գազելի» մոտենում է, փորձում կարդալ թե որ երթուղով է գնում ու նորից վերադառնում ծառի տակ, սպասելով հերթական տրանսպորտին:

Կանգառում բոլորի դեմքին ժպիտ է:

Կանգառին մոտեցավ հերթական ավտոբուսը:

Նրանք ովքեր պետք է որ նստեին մի պահ կանգ առան, երևի սպասելով հին մատներով կապոց-տոպրակն ամուր սեղմած կնոջ մոտենալուն, մտածելով, որ կօգնեն:

Այս անգամ մոտեցավ առջևի բացած դռանը:

Դռնից իջնում էր կանաչ շրջազգեստով ու վարդագույն կոշիկներով մի հաստամարմին կին:

- Այ պառավ, տե՞ղ ես գտել կանգնելու, ճանապարհ  տուր իջնենք: Օ~ֆ, էս գեղացիք ամեն տեղ պետք ա խանգարեն:

Կինը քիչ կողմ քաշվեց առանց պատասխանելու:

Երբ դռնից էլ իջնող չկար գլուխը ներս մտցրեց ու դիմելով վարորդին հարցրեց:

- Տղա ջան, հիվանդանոց հասնո՞ւմ ես:

- Ո՞ր հիվանդանոց, մայրիկ:

- Էն որ գլխավորի անունը Ռազմիկ է:

- Չգիտեմ, հիվանդանոցի անունն ասա:

- Չեմ հիշում բալա ջան, գիտեմ, որ մեր նախագահի պարտիայի հիվանդանոցն ա:

- Բոլորն էլ իրանն են էլի, թե նստում ես, արագացրու:

Մի ուսանողուհի ներսից մոտեցավ դռանը:

- Գնում է տատի ջան, նստի'ր,- ձեռքը պարզեց, որ օգնի բարձրանալու:

- Ապրի արևդ աղջիկ ջան, հաստատ գնում ա, չէ՞, Գարեգինս երևի մեռավ ինձ սպասելով:

- Գնում է տատի ջան, քեզ Հանրապետական հիվանդանոցն է պետք, կհիշե՞ս:

- Էդ նախագահինն ա, չէ՞:

Նստեց, կապոցը դրեց գոգը ու նայեց շուրջը:

Հետո իրեն նստելու տեղ տված, կանգնած աղջկան դիմելով հարցրեց:

- Բա տոմսավաճառն ո՞ւր ա:

- Չկա', մայրիկ ջան,

- Ֆրանսիա է տեղափոխվել, - սրամտեց  աջ կողմում նստած ծաղկավոր փողկապով մարդը:

Աղջիկը նայեց նրա կողմն ու նորից դեմքով դարձավ դեպի կինը:

- Իջնելուց փողը կտաս վարորդին, ինքը քեզ կասի որտեղ իջնես:

- Ինչքա՞ն եմ տալու,- աչքերը տագնապալից են:

- Հարյուր դրամ:

- Որ գաթա տամ կլինի՞, մաքուր տնական, խորիզով սարքած, Գարեգինս շատ է սիրում:

- Չգիտեմ մայրիկ ջան, իրեն հարցրու, Գարեգինն ո՞վ է:

- Ի~, մեղա քեզ..,- խաչակնքեց ու նայեց կողքերը:

- Մարդս է, բա ուրիշ ո՞ւմ անունը պետք է տամ: Շտապօգնությունով են տարել, տանեմ հասցնեմ կարող ա վերջին անգամ ա, ձեռքիս թխածը թող ուտի, նոր ինչ լինում է, Աստծո կամքն է:

- Լավ տատի ջան, քեզ հաջողություն, քո  ամուսնուն էլ առողջություն, ես պետք է իջնեմ:

Մոտեցավ վարորդին ցածր ձայնով ասաց:

- Երկու հատ, տատիկից փող չվերցնեք, այ այստեղ կպահեք:

Կինն աչքերով փնտրում էր մեկին երևի խոսելու համար:

Ավտոբուսում լսվեց վարորդի ձայնը:

- Մայրիկ ջան, տուր տեսնենք էդ ի՞նչ գաթա ա, քո սարքածը համով կլինի:

Կինն արագ բացեց գոգի կապոցը:

… Ավտոբուսում  անտարբեր, դավաճան լռությունն էր ու մի ձեռքով ղեկը բռնած, մյուս ձեռքով գաթան բերանը տանող վարորդը:

Հանդիպում

* * *

Բոլորի Պահապան Հրեշտակները կարգին Հրեշտակներ են: Իմ Պահապան Հրեշտակը մի հաստավիզ անկյալ է, որ ոչինչ չի անում:

Ոչ մի անգամ չի երևացել աչքիս, բայց իր գոյությունը միշտ ցույց է տալիս:

Հաճախ էլ առանց ինձ տեղյակ պահելու գնում է արձակուրդ:

Գլուխը` քարը: Գնում է, թո´ղ գնա: Բայց իմ հույսերից ու գաղափարներից անպայման վերցնում է ինչ որ բան, խցկում իր հնամաշ, քրքրված պայուսակը ու տանում:

Վերադառնում է անսպասելիորեն՝ հանգստացած, կազդուրված, հիվանդագին երևակայություններով ու անցնում է գործի:

Սկզբից փորձում է պարզել, թե ինչեր եմ արել առանց իրեն: Հետո իր կոպիտ ձեռքը թափ է տալիս օդում ու նորից, առանց իմ համաձայնության սկսում իր` ինձ հավասար` ներկայությունն իմ կյանքում:

* * *

Ձյուն է գալիս:

Արդեն երկրորդ օրն է:

Ինչպե՞ս եմ հասնելու այս սառած ճանապարհներով:

Մի՞գուցե զանգեմ…

- Կարե´ն, ողջո´ւյն: Կարո՞ղ ես ինքդ գալ, ճանապարհներն ամբողջովին սառած են: Իհարկե´, կարոտել եմ: Կսպասես հարևան շենքի մոտ, բակ չմտնես: Համբուրում եմ:

Խոհանոցում էր ու չլսեց, թե ինչպես բացվեց դուռը:

- Լիլի՞թ, տա՞նն ես: Սոված եմ, արագացրո´ւ:

Արդեն երեք տարի է` նույն սցենարն է` <Սոված եմ, արագացրո´ւ>, <Ֆուտբոլ եմ նայելու, չխանգարե´ս>, <Ինչպես ուզում ես, այնպես էլ արա´>, <Երեխա՞, դեռ շուտ է, ինչպե՞ս ենք պահելու>, <Հիվանդ ես, գնա´ մորդ տուն>…

- Լվացվի´ր, հիմա բերում եմ: Կամ գուցե խոհանոցո՞ւմ Ճաշենք:

- Ինչպես ուզում ես, միևնույնն է:

Ճաշից հետո` ափսեները լվանալիս, երբ ամուսինը վառեց ծխախոտը , Լիլիթը  սկսեց խոսակցությունը.

- Մայրս վատառողջ է: Պետք է մի երկու օրով գնամ: Ճաշ կա սառնարանում: Կդիմանա՞ս առանց ինձ:

- Գնա´, ինչպես կուզես: Բայց ճանապարհները…

- Ոչի´նչ, մի կերպ կհասնեմ: Կարևորը դու ես:

Քմծիծաղն ամուսնուն ոչինչ չասաց:

* * *

Շենքի մուտքից դուրս թռավ գլխաբաց: Մազերը սառը քամուն ու ձյանը հանձնած` վազեց դեպի հարևան շենքը:

Կարենը դուրս թռավ մեքենայից ու ձեռքերը պարզած` վազեց ընդառաջ:

Գրկախառնվեցին: Մի քանի րոպե անշարժ նայում էին իրար, հետո ժպտացին ներկա անհավանականությունից:

Միաժամանակ գլուխները թափ տվեցին ձյունից ազատվելու համար ու նստեցին մեքենան:

* * *

Քանի դեռ Կարենը խոհանոցում սուրճ էր պատրաստում`  քթի տակ ինչ-որ մեղեդի երգելով, Լիլիթը սկսեց ուշադիր նայել միջանցքի պատերին կախված նկարները:

Քանի-քանի անգամ էր տեսել, բայց էլի հետաքրքիր էր:

Խոհանոցից լսվեց Կարենի ձայնը.

- Ամուսնուդ ի՞նչ ասացիր, որ կարողացար դուրս գալ տանից:

- Ասացի մի երկու օրով գնում եմ գյուղ` մորս մոտ: Ասացի` վատառողջ է: Կինդ էլ այդպես քեզ է ասել, չէ՞,  որ գնացել է Նոր տարվա այս օրերին:

- Դե, նրա մայրն իրոք հիվանդ է, այնպես որ….

- Դե, լա´վ, վերջացրո´ւ, ինչպես իմն է հիվանդ, այնպես էլ` նրանը,- քթի տակ ասաց Լիլիթն ու մտավ հյուրասենյակ:

Հյուրասենյակում` բազկաթոռին նստած էր մի կին ու նայում էր պատուհանից դուրս:

Լիլիթին  թվաց, որ տասը-տասնհիգ րոպե անցավ, մինչև ուշքի եկավ:

Կինը շարունակում էր նստած մնալ ու գլուխը չշրջեց նրա քայլերի ձայնից:

Հազիվ էր ուշքի եկել, երբ հասկացավ, որ կինը շատ-շատ` ինչպես ջրի երկու  կաթիլ նման է իրեն:

Լիլիթին թվաց, թե ուղիղ կանգնած է հայելու դիմաց, բայց չգիտես ինչու` տեսնում է միայն սեփական կիսադեմը:

Երևի զգալով Լիլիթի հարցական ու վախեցած հայացքը` անծանոթուհին շրջվեց դեպի Լիլիթը:

Նրանց աչքերը հանդիպեցին:

Լիլիթի դեմքը սկսեց այրվել բարկությունից:

Անծանոթուհին զարմանքով հոնքերը բարձրացրեց, ու հայացքն արտահայտում էր տեսիլք տեսնելու վախ:

* * *

Ներս մտավ Կարենը` սկուտեղը ձեռքին:

- Ի՞նչ եղավ, Լիլի´թ, առաջին անգա՞մ ես իմ տանը:

- Միգուցե ծանոթացնե՞ս մեզ, - ձեռքով ցույց տվեց բազկաթոռը:

- Լավն է, չէ՞: Ասես քո կրկնօրինակը լինի: Ամանորի` քո նվերն է: Կարենը մոտեցավ, բազկաթոռից բարձրացրեց գեղեցիկ տիկնիկին ու մեկնեց Լիլիթին.

- Երբ խանութում տեսա, հասկացա, որ շատ լավ նվեր կլինի քեզ համար: Իսկ վարդակակաչները խոհանոցում են… Պատկերացնո՞ւմ ես, ձմռանը` վարդակակաչներ…

- Ես ննջարանում եմ միշտ դնում:

Տիկնիկը սեղմած կրծքին` Լիլիթը նայում էր դատարկ բազկաթոռին:

* * *

Սուրճ խմելիս Լիլիթն անընդհատ նայում էր բազկաթոռի կողմը, որտեղ տիկնիկն էր:

Կարենն ինչ- որ բան էր պատմում, տալիս հարցեր, որոնց գլխով պատասխանում էր` առանց հասկանալու:

Հետո զգաց Կարենի ձեռքը շրջազգեստի տակ, զգաց շուրթերին նրբորեն հպվող` նրա բեղերը:

Պե´տք է, որ մոռանար ամենն, ինչ աչքին երևացել էր, բայց չէր ստացվում:

- Երկու օր մերն է, չէ՞, Լիլիթ: Քնելու ժամանակն է….

-Այո, ցնցուղ ընդունեմ….

* * *

Երբ դուրս եկավ լողասենյակից`սպիտակ խալաթը հագին, Կարենն արդեն պառկել էր:

Զգույշ մոտեցավ հյուրասենյակի դռանն ու ներս նայեց:

Տիկնիկը, բազկաթոռի մեջ էր, դեմքով` դեպի պատուհանը::

Մտավ ննջարան:

- Ի~նչ գեղեցիկն ես խալաթով, Լիլի´թ: Գիտե՞ս ինչու եմ քեզ սիրում:

Լիլիթը մտավ անկողին:

- Ինչո՞ւ, որովհետև կնոջդ չես սիրում: Քանի որ քեզնից ութ տարով մեծ է, մեծահարուստի քույր  է …

Կարենը համբույրով լռեցրեց նրան:

Անշտապ ճանապարհորդության դուրս եկած Կարենի ձեռքերը սկսեցին շարժվել` ամեն մի շարժման հետ մի ջերմ ալիք ներարկելով մարմնին:

Մոռացած ամեն ինչ` Լիլիթը զգաց, որ իր մեջ բարձրանում է ցանկությունների հավերժական հոսքը` պարուրելով գիտակցությունն ու ապագայի հույսերը:

Այսօր ոչինչ սովորականի նման չէր` ո´չ ձեռքերի հպվելը, ո´չ գրկախառնություննները, ո´չ մարմինների անհավանական ձգտումն իրար:  Կարծես ամեն մեկն առանձին-առանձին դարձել էր հակառակ սեռի ցանկությունների տերն ու տիրուհին:

Իրար ընդառաջ էին գնում Նա և Նա` ունենալով ԱՅՍՕՐ: Իսկ եթե ունես ԱՅՍՕՐ, կունենաս Վաղը, բայց, ա´յ ,ԱՊԱԳԱ … Ո՞վ գիտե` կունենա՞ս, թե ոչ:

Հանդիպումն ընդամենը քառասունութ ժամ էր ու կանցներ, ինչպես  քառասունութ վայրկյան:

Ապագան կարող էր լինել վաթսուն, ութսուն կամ չգիտես, թե քանի ժամ հետո:

Կար ԱՅՍՕՐԸ,  կար զգացմունքը, կար կիրքը, ու այդ ամենը, լցվելով մարմինների մեջ, վերացնում էր ամեն ինչ:

Անկողնուն ասես լիալուսնի ամբողջական արտացոլումն էր` փոքրիկ պարզ լճի վրա:Նրանց շուրթերին առավոտյան ցողի թարմ կաթիլներ  էին: Երջանիկ էին` դառնալով բնության անքակտելի մի մասնիկը:

Երջանի՞կ:

* * *

Մի անգամ մի Իմաստուն աշակերտների ներկայությամբ ապակյա անոթում լցրեց քարի կտորներ: Երբ անոթը լցվեց բերնեբերան, նա հարցրեց աշակերտներին.

- Լցվե՞ց, էլ տեղ չկա՞:

- Չկա´,- պատասխանեցին աշակերտները:

Իմաստունը վերցրեց ավելի մանր քարի կտորներ ու նորից լցրեց անոթի մեջ:

Մանր քարի կտորները լրացրեցին ավելի մեծ կտորներից առաջացած ազատ տարածքները:

Իմաստունը նորից հարցրեց.

- Լցվե՞ց, էլ տեղ չկա՞:

- Չկա´,- պատասխանեցին աշակերտները:

Այնժամ Իմաստունը վերցրեց ու անոթը լրացրեց ավազով:

Ավազահատիկները լցվեցին բոլոր մնացած ազատ տարածությունները:

Իմաստունը շարունակեց.

- Հիմա այս անոթի օրինակով ճանաչեք Ձեր կյանքը: Կարո՞ղ եք:

Աշակերտները չգիտեին ինչ պատասխանել….

 …- Քարի մեծ կտորները խորհրդանշում են Ձեր կյանքի կարևոր մասը՝ ընտանիք, սիրելի կողակից, երեխաներ…

Մանր քարերը` աշխատանք, տուն, արտաքին տեսք…

Ավազը`ամենօրյա ունայնությունն է:

Եթե անոթը սկզբից լցնեք ավազով ապա տեղ չի մնա խոշոր և մանր քարերի համար:

Այդպես էլ կյանքն է:

* * *

Կարենը նորածնի պես քնած էր:

Երևի գոհ կյանքից:

Բախտից:

Ունեցածից:

Լիլիթը մերկ մարմնի վրա գցեց խալաթն ու գնաց խոհանոց` ծխելու:

Միջանցքով անցնելիս մի վախվորած հայացք նետեց հյուրասենյակ ու տեսավ բազկաթոռի մեջ նստած տիկնիկին:

Մտավ խոհանոց, բացեց օդանցքը:

Վառեց ծխախոտն  ու թիկունքով զգաց ինչ-որ մեկի ներկայությունը:

Վստահ էր, որ Կարենը չէ: Ու չգիտես ինչու` չվախեցավ այս անգամ:

Առանց շրջվելու հարցրեց.

- Դե՞, ի՞նչ կասես:

- Թե ինչո՞ւ եմ քեզ նման:

- Նաև այդ:

- Ես` Դու ես:

- Չհասկացա:

- Ի՞նչ կա չհասկանալո՞ւ: Ես` Դու ես: Հիմա պա՞րզ է:

- Իսկապե՞ս, Դու` Ե՞ս եմ, Ե՞ս` Դու ես: Ծխի´ր,- մեկնեց տուփը:

- Ես չեմ ծխում,- ժպտաց:

- Իսկ ես ծխում եմ, վաղուց: Հիմա ի՞նչ կասես, Դու` Ե՞ս եմ:

- Ես չասացի, որ քո կրկնօրինակն եմ, ասացի, որ Ես` Դու ես: Այն Դու-ն, որին սիրում է Նա:

- Ո՞վ, - Լիլիթը ձեռքը մեկնեց դեպի ննջարանը:

- Ո´չ, մեր ամուսինը, որը քեզ պատկերացնում է ԻՆՁ նման: Ինձ սիրում է, քեզ տանել չի կարողանում:

Լիլիթի ձեռքից ծխախոտն ընկավ:

- Ինչպե՞ս թե, ինչո՞ւ, ինչե՞ր ես դուրս տալիս:

- Ես նրա հետ կարող եմ լինել օրական քսանչորս ժամ: Ընկերացել եմ նույնիսկ նրա Պահապան Հրեշտակի հետ: Մենք երեքով ենք ՄԻՇՏ, իսկ դո՞ւ, խնդրե´մ,- ձեռքով ցույց տվեց դեպի ննջարանը:

- Բայց ես  Կարենին սիրում եմ:

- Նա ի´նձ  էլ է սիրում, ապացուցե՞մ, -  չսպասելով պատասխանի` անձայն վազեց  դեպի ննջարանն, ու մինչև Լիլիթը կհասներ իր հետևից, մտավ անկողին:

Կարենը քնի մեջ գրկեց անկողին մտածին:

-  Ո~նց եմ սիրում եմ: Ծխելու ժամանա՞կ էիր գտել ,- համբուրեց շուրթերը, հետո գլուխը զգույշ դրեց կրծքին:

- Սիրում եմ համբուրել ուսիդ զույգ խալը, գժվո~ւմ եմ: Ինչո՞ւ ես հագնված, ե՞րբ հասցրեցիր:

Շրջազգեստից մերկացրեց աջ ուսն ու համբուրեց երկու`կողք-կողքի փոքրիկ խալերը:

Նորից քնեց:

- Ի՞նչ արեցիր, - Լիլիթը երկու ձեռքով բռնած երեսը` ծնկած հատակին` արտասվում էր:

Երևույթը վեր կացավ անկողնուց, ուղղեց շրջազգեստը, արհամարական նայեց Լիլիթին:

- Գիտես ինչո՞ւ քեզ չեն սիրում ո´չ սա, ո´չ էլ ամուսինդ: Չգիտեմ, հասկանա՞ս արդյոք:

Դու չես կարողանում նրանց տալ իրենց ցանկացածը: Որովհետև Դու գաղափար  իսկ չունես, թե նրանց ինչ է պետք:

Լիլիթը լուռ վեր կացավ, սկսեց հագնվել ու հավաքել իրերը:

* * *

Ցուրտը կարծես ականջներում ինչ -որ բան էր շշնջում:

Լիլիթի քայլերը հաստատուն էին ու վստահ:

<Բոլորի Պահապան Հրեշտակները կարգին Հրեշտակներ են, իմ Պահապան Հրեշտակը մի հաստավիզ անկյալ է, սրիկայի մեկը:

Ոչ մի անգամ չէր երևացել աչքիս: Ինչո՞ւ այսօր ցույց տվեց իր գոյությունը, չհասկացա: Չնայած շատ բան պարզվեց>:

* * *

Մոտ երկու ժամ հետո` գիշերվա երկուսին կանգնած էր իր դռան առաջ:

Բանալիով զգույշ բացեց դուռը:

<Քնած կլինի, չարթնացնեմ: Կոնյակ ու շոկոլադ եմ գնել: Առավոտյան այլ կերպ կվերաբերոեմ քեզ: Ես հասկացա քեզ, սիրելի´ս, կներես ինձ: Գիտեմ, որ սիրում ես>:

Ննջարանի դուռը կիսաբաց էր:

Ականջին շշնջոցներ հասան, խուլ ծիծաղ, ցածր հազ…

Նայեց ներս:

Մահճակալի կողքը դրված պահարանիկի վրա՝ ծաղկամանի մեջ վարդակակաչների մի փունջ էր:

Իր անկողնում՝ ամուսնու գրկում տեսավ  արդեն ծանոթ կնոջը`աջ ուսին երկու փոքրիկ խալերով:

Հետո լսեց ամուսնու ցածր ձայնը.

- Սիրում եմ համբուրել  ուսիդ զույգ խալը, գժվո~ւմ եմ:

Անկարող զսպելու արցունքները` գլխիկոր դուրս եկավ տանից:

Երբ բանալիով փակում էր դուռը, պայուսակում սկսեց զնգալ բջջայինը:

Անհամբեր նայեց զանգող համարին:

Եղբայրն էր:

- Ալո´, այս ժամին ի՞նչ է եղել, Վահա´գ, ինչո՞ւ ես զանգում:

- Լի´լ, լա՞ց ես լինում: Երևի զգացե՞լ ես, հա՞: Կարո՞ղ ես տաքսիով գալ: Մաման շատ վատ է, քեզ է ուզում:

Մի կերպ բռնվեց աստիճանաձողերից:

Հետո կարծես մի ձեռք իր ձեռքը պոկեց աստիճանաձողերից ու ինքը գլորվեց աստիճաններով ներքև:

Երբ բացեց աչքերը  աստիճանավանդակում մենակ էր:

Նայեց միջանցքի առաստաղին, փորձեց շարժվել, չկարողացավ:

<Բոլորի Պահապան Հրեշտակները կարգին Հրեշտակներ են, իմ Պահապան Հրեշտակը Պահապան Սատանա է` հաստավիզ մի անկյալ, որ ոչինչ չի անում>:

Ս.Ումառ