Հիշողություն (բանաստեղծություն)

Սեռդ ոչինչ չասող հայացքդ,

ուղղել ես դեպի երկինք, ուր

պարզից էլ պարզ երևում են անձրևով

հղի ամպերը…

ոչ միայն գլուխ հենելու համար

թափացիկ ուսդ,

այրվող մոմի կրակի նման

դողում է դանդա՜ղ,

անհարմար

ու երկունքի ցավից բղավում են

ամպերը…

Լաց լինելուն պատրաստ աչքերդ

տղամարդ փնտրելուց

հոգնել են,

չորացել

ու քեզ հիմա սարսափելի չէ մենակ լինել,

կին լինել…

…վերջապես ազատվեցին ամպերն

ու կաթիլներ թափվեցին,

հավաքեցիր թափված կաթիլներն

ու բառերի նման

իրար կողք շարեցիր…

Սեռդ ոչինչ չասող հայացքդ կարդաց

«Աստվա՛ծ,

փրկիր ինձ սիրելի մարդու

անտարբերությունից,

շշնջա ականջիս թե ուր փախչեմ

նրա հայացքից…»

Ամպերն ազատվել էին դարձել թափանցիկ

Եվ ստացվեց այնպես ինչպես

կես տողը,

կես բառը,

սեղանին օրվա անտեր մնացած

սուրճի կես բաժակն ու

կես օրը…

կես հույս էր թափառում ուրվականի պես

քո շուրջբոլորը…

կարծես կյանքն էլ էր կես,

կես էր կեսգշերը,

որում լուծեցիր

անցյալի քո հետքերը…

 Ս.Ումառ

՛՛Երևանյան օրեր՛՛ շարք օր ութերորդ

* * * 

Դժվար է տղամարդու գործը:

Միայնակ տղամարդու գործը:

Առավոտյան վերկաց, երբ ոչ ոք չի բղավում «Ուշանում ես, արագացրու:»

Սափրվել, երբ միևնույն է անտրամադիր ես:

Սուրճ պատրաստել, երբ նախորդ օրը մոռացել ես շաքարավազ գնել:

Հիշել, որ անպայման պետք է լվանալ երեկվա թողած ամաններն ու բաժակները:

Հավաքել անկողինը:

Լվացք, արդուկ:

Դժվար է…

Օճառափրփուրը դեմքիս էր, երբ լսվեց դռան զանգը:

Կանգնած է մի հարկ ներքև ապրող հարևանս:

- Բարի լույս, հարևան ջան, ինչ լավ է, որ չես գնացել դեռ:

- Բարի լույս,- ոչ ես գիտեմ նրա անունը ոչ էլ նա իմ:

- Փող ենք հավաքում, Արմենի հայրն է մահացել, ով ինչքան կարող է…

- Արմենն ո՞վ է, հարևան ջան:

- Քո վերևի հարևանը, այ մարդ դու անտեղյա՞կ ես:

- Բայց իմ վերևում տարիքով մարդ չի ապրում, կամ էլ երևի անկողնային է եղել:

- Չէ, այստեղ չէր ապրում, այլ հողամասում, ամառանոցում, բայց այստեղից են թաղելու:

- Ինչքա՞ն եք հավաքում:

- Ով ինչքան կարող է, պետք է պատվով հարգանքով…մեր հարևանների պատիվն է չէ՞:

Մեկնում եմ հինգ հազարանոցը:

- Սա բավակա՞ն է:

Գրպանից հանեց մի ճմրթված թուղթ, ուզում է գրել ու նայում է դեմքիս:

- Ռուբիկ, բայց կարող ես չգրել, ի՞նչի համար, ես անվերադարձ եմ տալիս:

- Կարգ է հարևան ջան, լավ, ապրե՛ս, կես ժամ հետո հավաքվում ենք նրանց դռան մոտ:

Աստիճանավանդակում հարևաններն են, երևի բոլորը:

- Ավո՞, դու կարծեմ «Ստանդարտների վարչությունում» ես աշխատել, մահախոսականը դու կասես գերեզմաններում, կիմանաս կենսագրությունը ու մեր անունից…

- Հասկացա, կանեմ, էնպես խոսեմ որ, Սերոբ ջան:

- Հա չմոռանաք, բակն ավլել տալ, մի երկու հազար որ տանք, կմաքրեն:

- Պետք է ճշտել, որտե՞ղ են հերձելու, մի երկու հոգի ուղարկենք էնտեղ:

- Դա ի՞նչի համար է:

- Ո՞նց թե,- զարմացավ Սերոբը,- կարգին պետք է հերձել, մեր պատիվն է, ամենալավ հերձում են Շտաօգնության հերձարանում՝ Ռուզանի մոտ, Արմենին պետք է ասենք, երիտասարդ է կարող է չիմանա:

- Ես, ես ի՞նչ անեմ, - դիմում է մի չափից ավելի նիհար մարդ, երևի էլի հարևանններից է:

- Դու էլ հոգեհացի ժամանակ կենացները կասես, ամեն ինչ հերթով, կարգ ու կանոնով, ես քեզ կտամ գրած հերթականությունը, ինձ մոտ ստանդարտ կա գրված:

- Դու, - դիմում է ինձ,- կկազմակերպես պսակների տանելը մինչև փողոց, կհաշվես որ գերեզմաններում հանկարծ չպակասի, կնստես այդ մեքենան, քո գործը հեշտ կլինի:

- Սերոբ ջան, մի բան էլ ես ասե՞մ,- հարևաններից մեկն է ու թևատակին մի քրքրված թղթապանակ է:

- Ասա, ասա, մի րոպե, բոլորս լսում ենք մեկ մարդու նման:

- Էս ինչո՞ւ է փակ Արմենենց դուռը, պետք է բաց լինի, կարգն է այդպես:

- Երևի բոլորով այնտեղ են, ի՞նչ իմանամ:

… Աստիճաններով բարձրանում էր Արմենի  մայրը, ցանցատոպրակներով:

- Արևհատ ջան, ցավակցում ենք,- հարևաններով գնացին ընդառաջ:

- Շնորհակալ եմ, այս ի՞նչպես եք իմացել, ես ընդամենը մի կես ժամ առաջ եմ ասել խանութում:

- Բա որ օրվա հարևաններն ենք, Արևհատ ջան, բա Արմենն ո՞ւր է:

- Ի՞նչպես թե, գնաց գյուղ, հորեղբոր թաղմանը…

Զարմացած հայացքների տակ Արմենենց դուռը փակվեց տիկին Արևհատի ետևից:

Դժվար է տղամարդու գործը:

- Սերոբ, այս ո՞նց եղավ:

- Ի՞նչ է եղել, որ, ուրեմն հավաքած փողով մուտքն ենք վերանորոգելու:

- Դու Ստանդարտների վարչությունում ես չէ՞ աշխատել, կգնես գաջն ու ցեմենտն:

- Դու,- դիմում է նիհար հարևանին, -ավազն ու գործիքները:

- Մի բան ասե՞մ, - թևատակի թղթապանակը փոխելով մյուս թևի տակ ասաց մյուսը,- էդ պարկերը որտե՞ղ ենք դնելու, կգողանան:

- Ռուբի՛կ, - դիմում է ինձ Սերոբը, - դու գիշերը մինչև ժամը մեկը կմնաս հերթապահ, քեզ կփոխի առաջին հարկի մեկսենյականոցի Հրաչը…

Դժվար է տղամարդու գործը, իմանալ որտեղ են լավ հերձում, կազմակերպել հոգեհացի կենացները, հերթապահել շքամուտքում հաշվել որ հանկարծ պսակները չգողանան…

Դժվար է տղամարդու գործը:

''Երևանյան օրեր'' շարք օր յոթերորդ

* * * 

Երևանյան Մետրոյի շարժասանդուղքը ինձ տանում է, իջեցնում մի այլ աշխարհ՝ անդրերկրյա աշխարհ, որտեղ գործում են ուրիշ օրենքներ, ուրիշ արագություններ ու ուրիշ կերպարներ:

Այդ կերպարները հաճախ զոլավոր խալաթներով են, մաշված քրքրված շորերով:

Նրանց մազերը գաղափար չունեն սանրի գոյության մասին, հագուստները արդուկի, մատները խնամքի, հոգիները հոգեբուժների…

Երբ վագոնի դուռը փակվեց ես հասկացա որ կտրվեցի աշխարհից:

- Քեզ՛, քե՛զ, քե՛զ, - ձեռքով ցույց է տալիս մի քանի հոգու:

- Գնդակահարել:

- Քե՛զ քե՛զ, կախաղան:

Մարդիկ սեղմվում են իրար, վախեցած հայացքներով փնտրում ինչ որ մեկին որը կարող է պաշտպանել իրենց:

Ասողը, պարզ երևում  է, որ հիվադ մարդ է, կարիք չկա վախենալու:

Վագոնում նստած տղամարդիկ գլուխները կախ իրենց զբաղված են ցույց տալիս:

Կողքս նստած երկու ուսանողուհիները վախից դողում են:

- Նա անվնաս է, աղջիկներ, հիվանդ է, մի վախեցեք, - ասում եմ ու չգիտեմ հետո ինչ անել:

Մարդը ոտքերը լայն դրած, ու կարողանա պահել հավասարակշռությունը փնտրում է էլի զոհ, կախելու կամ գնդակահարելու համար:

Մոտեցավ, բռնում եմ ձեռքը, քաշում նստեցնում կողքս:

- Նստիր, ինչո՞ւ ես վախեցնում մարդկանց:

- Երկու օր մահացած եմ եղել, հասկանո՞ւմ ես, երկու օր:

Այդ երկու օրվա ընթացքում անընդհատ կենդանանում էի բայց ցույց չէի տալիս, չէի բացում աչքերս, ուզում էի անընդհատ լսել,նրա ձայնը խոսքերը, զգալ նրա իմ մազերը շոյելը, նուրբ մատներով վերմակս ուղղելը, էհ ինչ ասեմ…

Հիմա ատում եմ բոլորին, ամենաշատը՝ ինձ:

Ամենաշատը զզվում եմ իմ խղճից, դե իսկ կամքիս ուժը վաղուց հեռացել ու չգիտեմ որտեղ է թափառում:

Եվ դա ասում էր մի հիվադ մարդ, որին համարում են խելապակաս կամ…

Հետո միանգամից ոտքի ելավ, նորից ցույց տվեց վագոնում նստած մի քանի հոգու, հատկապես գլուխները կախած բայց ուշադիր լսողներին:

- Քե՛զ, քե՛զ, քե՛զ, - ձեռքով ցույց է տալիս կոկորդը:

Քաշեցի ձեռքից ու նորից նստեցրի կողքս:

- Հիմա կիջնենք, ես քեզ կհյուրասիրեմ սուրճով, երևի վաղուց չես խմել:

- Չէ, չեմ ուզում, ավելի լավ է տաք թեյ, քաղցր: Ես աշխատել եմ մանկական սրճարանում, երեխաներին էի զվարճացնում, բոլորին թվում էր թե գիժ եմ, ու հեռացրեցին աշխատանքից, ինչո՞ւ, չհասկացա: Դու ինչով ես ատամներդ մաքրում, «կոլգեյթով»: Թեյ կհյուրասիրե՞ս…

Սրճարանում մեզ ընդունեցին ինչպես ընդունում են ստիպողաբար բնակավայրը լքածներին:

Երբ բերել էին իմ սուրճն ու նրա համար թեյը, ես հարցրեցի:

- Քաղցրավենիք ուզո՞ւմ ես:

Չլսե՞ց թե չլսելու տվեց:

- Անջատիր հեռախոսդ, այնպես էլ ցուցադրաբար դրել ես սեղանին: Ես քեզ կպատմեմ ամեն ինչ, միգուցե թեթևանա՞մ:

Աննկատ միացրեցի հեռախոսիս ձայնագրիչը և էկրանով շրջած դրեցի սեղանին:

« Ես չեմ հիշում թե ինչպես էի հայտնվել հիվանդանոցում, հետո իմացա, որ գտնվել եմ կոմայի մեջ: Բայց այդ վիճակում մի պահ լսեցի Նրա ձայնը, աղոթում էր, ես վախեցա աչքերս բացել, վախեցա, որ կարող եմ չլսել նրա խոսքերը, ես չէի ցանկանում նրան վիշտ պատճառել, բայց միաժամանակ այնքան ուշադիր էի լսում, որ կարողանամ հետո բառ առ բառ վերարտադրել: Ես կրկնում եմ նրա բառերը:

« … Աստվա՛ծ իմ, եթե ունես թեկուզ մեկ ազատ վայրկյան- լսիր ինձ: Ես չգիտեմ աղոթել, չեմ աղոթել երբեք, բայց ուզում եմ որ  լսես ինձ:

Աստվա՛ծ իմ, արա այնպես, որ նա միշտ ունենա պահապան: Նա ցերեկներն է իրեն զգում ուժեղ ու խելացի, կարող դիմակայելու ամեն չարի դեմ, իսկ հիմա ես նայում եմ նրան, նրա փակ աչքերին ու զգում եմ թե որքան անօգնական է նա:

Ես զգում եմ, որ նա արտաշնչում է, ու խնդրում եմ Քեզ, այնպես արա որ ամեն արտաշնչելուն հետևի նաև շունչ քաշելը:

Խնդրում եմ, այնպես արա որ ինչ որ մեկի նուրբ մատները շոյեն նրա մազերը, նա դա սիրում է, թեկուզ չլինի իմ ձեռքը, բայց լինի մի ձեռք որ օգնի նրան դիմակայելու…

Աստվա՛ծ իմ, ազատիր նրան տանջահար որոշումներից, որոշումներից, որ կարող են վնասել նրան…

Թող նա միշտ տեսնի լույս, որի տակ էլ կարողանա կողմնորոշվել:

Թող հիմա հանգստանա, բայց անպայման ուշքի գալու պայմանով:

Իմ աղոթքը նման չէ աղոթքի, բայց ներող եղիր, խնդրում եմ երբ նա արթնանա, թող տեսնի աշխարհը իր բոլոր գույներով, զգա սերը իր բոլոր ելևէջներով: Ոչինչ, թեկուզ իմ նկատմամբ չլինի:

Ես հիմա գոհ եմ քեզնից, Տե՛ր իմ, որ կարող եմ նստած շոյել նրա ձեռքը, հույսս դնելով Քո վրա…»:

Թեյը երևի սառել էր:

Սառել էր նաև իմ հայացքը, գամված մոխրամանի մեջ այրվող ծխախոտից բարձրացող ծխին:

- Ես ուշքի էի, լսում էի ամեն ինչ, բայց այդպես էլ չգիտեմ ինչու, չբացեցի աչքերս:

Աչքերս բացեցի միայն այն ժամանակ, երբ նրա հայրը ստիպողաբար, ձեռքից քաշելով դուրս էր հանում հիվանդասենյակից:

Լավ կլիներ երբեք չբացեի աչքերս, քանի որ հենց այդ պահին իմ աչքերը հանդիպեցին նրա հոր կատաղած աչքերին:

Հետո շատ ման եկա նրան, բայց հասկացա, որ հայրը նրան երկրից դուրս է ուղարկել:

Մի պահ կանգնեց, շուռ եկավ դեպի նրա պատմությունը լսող, աչքները թաց քիչ հեռու հավաքված մատուցողուհիների կողմը:

- Քե՛զ, քե՛զ, քե՛զ, - ձեռքով ցույց տվեց կոկորդն ու ծիծաղելով հեռացավ:

Ժամանակը կուլ տված ոզնի է, ծակում է ամբողջ մարմինդ ներսից:

Ժամանակը մի ռումբ էր, որ նա նետեց սեղանին ու պայթյունի հազարավոր բեկորներ օդում բղավում էին…

« Բավական է ընդամենը մեկ րոպե - նկատելու համար:

Ընդամենը մեկ ժամ` գնահատելու համար:

Մեկ օր` սիրահարվելու համար, իսկ հետո մի ամբողջ հավերժություն  մոռանալու համար…:

՛՛Երևանյան օրեր՛՛ շարք օր վեցերորդ

* * * 

Առավոտյան, երբ աչքերս բացեցի զգացի, որ ինչ որ բան փոխվել է:

Դե իմ Երևանն է, նրա ամեն մի շարժը, ամեն մի շունչը ես կարողանում եմ լսել, զգալ ինչպես իմ սեփական օրգանիզմի աշխատանքը:

Ոչ մի երկրում չկան այնպիսի մարդիկ, որ սիրեն իրենց քաղաքը այնպես, ինչպես Երևանն են սիրում Երևանցիները:

Երբ բնակարանից դուրս էի գալիս, բանալիով փակում էի դուռս, բացվեց հարևանի դուռը:

Արդեն երկու տարի է ինչ ընտանիքով ապրում են իմ հարևանությամբ: Ոչ անունները գիտեմ ոչ էլ իրենց տանն եմ եղել:

- Բարի լույս, ինչպես եք,- ժպտում է ու ես տեսնում եմ ներքևի ծնոտի վրա երևացող չորորդ  ոսկե ատամը:

Նրանից հետո դուրս եկավ կինը:

- Բարի օր, հաճելի տրամադրություն ձեզ այսօր:

Այ քեզ անակնկալ:

Մուտքն ամբողջովին վերանորոգված է, ներկված բաց վարդագույն հաճելի գույնով:

Բակում եզդի հավաքարարն է, կապույտ ջինսով ու սպիտակ վերնաշապիկով:

Մազերը լղոզված են լեհական գեյլով:

Ձեռքի ցախավելը վիետնամական է, որը բակն ավլում է մինչև վերջին փշուրը:

Ոչ ոք չի շտապում, բայց շարժվում են դեպի մոտակա կանգառը:

Կանգառում մի կարմիր գույնի, դեղին գծերով, մաքուր լվացած երթուղային տաքսի է կանգնած:

Վարորդը խնամքով արդուկված ամառային կոստյումով է, սափրված ու ժպտերես:

Կանգնել է բացված դռան մոտ ու ձեռքի գեղեցիկ շարժումով հրավիրում է բարձրանալ մեքենա:

Ինչպես կարողացավ մեկ գիշերվա ընթացքում փոխվել Երևանը ես չեմ կարողանում հասկանալ:

- Իսկ ի՞նչ արժե ուղեվարձը, - դիմում եմ վարորդին:

- Վաթսունհինգ դրամ, ինչպես միշտ: Դուք տեղացի՞ չեք:

- Ինձ հարկավոր է Արաբկիրի ոստիկանական բաժանմունք…

- Բարձրացեք խնդրեմ:

Ամեն մի նստատեղին մի գրքույկ է դրված:

Ես վերցրեցի մեկն ու նստեցի փափուկ կաշվե նստատեղին: Կարդում եմ վերնագիրը. «Ինչպես ազատվել ցելյուլիտից»:

- Բոլորին խնդրում եմ կապել ամրագոտիները, շարժվում ենք: Ձեզ սպասարկում է առաջին կարգի վարորդ Սարգսյանը:

Ես չեմ կարող չսիրել իմ Երևանը:

Ճանապարհին անընդհատ հանդիպում են գեղեցիկ ժամանակակից ոճով կառուցված խանութներ, «Անահիտ», «Հռիփսիմե», «Կարապ», «Սայաթ Նովա», «Վան», «Ախթամար» անուններով:

Վերջապես հասա իմ իջնելու կանգառին, որտեղ շատ լավ հիշում եմ պետք է որ «Երևան սիթի» լիներ, բայց չգիտես ինչու «Գայանե» անունով սուպերմարկետ է:

Մտնում են ներս:

Անմիջապես մոտեցան երկու աղջիկներ, կարճ, շրջազգեստի կտորից կարած փողկապներով:

- Համեցեք, Ձեզ բարի առևտուր, եթե դրամը չբականացնի, զանգահարեք 323 համարով, Ձեր համարը կֆիկսվի մեզ մոտ, իսկ գումարը, կամ պակասող գումարը կարող եք վճարել մեկ ամսվա ընթացքում:

Ինչպես չսիրես Երևանին, ես չեմ պատկերացնում:

- Ես ցանկանում եմ ծխախոտ գնել, ո՞ր կողմ գնամ:

- Մեզ մոտ միայն առանց նիկոտինի ծխախոտեր են վաճառվում, կարտոֆիլի կճեպներից, արևածաղկի թերթերից պատրաստված: Խնդրեմ գնացեք աջ , հետո ուղիղ:

…Ոստիկանական բաժանմունքը այնքան մաքուր է որ թվում է թե ինչ որ օլիգարխի բնակարանի սանդղահարթակ լինի:

Ընդունում են բարյացակամ ու ցանկալի հյուրի նման:

- Անձնագիրն եք փոխելո՞ւ, ինչո՞ւ եք նեղություն քաշել, բավական էր զանգահարել, մեր աշխատակիցը կգար, կբերեր: Հիմա մենք ձեզ պետք է վճարենք  130 դրամ, ձեր տրանսպորտային ծախսերը: Ցավոք միայն այդքանը:

Ես սիրում եմ քեզ, իմ Երևան:

… Հանկարծ բարձր շատ բարձր լսվեց ռաբիս երաժշտության, երգի ձայն:

Դիմացի շենքից է, գիտեմ:

Ուրեմն 7,52 րոպե, անցավ մտքովս ու մի կողմ շպրտելով վերմակը վեր կացա անկողնուց:

Վազեցի ու բացեցի դրսի դուռն ու նայում եմ միջանցքին:

Պատերը քանդված են, ինչ ասես որ չի գրված պատերին:

Բացվում է հարևանի դուռն ու դուրս եկող հարևանի կինը արհամարական նայում է իմ սատինե, մինչև ծնկներս հասնող  տրուսիկին:

- Բարի լույս,- ասում եմ:

- Գրողի ծոցը դու էլ քո բարի լուսն էլ…

Ես սիրում եմ քեզ, իմ Երևան:

…Բակում կեղտից ու թափված տերևներից չի երևում ոչ ասֆալտը, ոչ էլ հավաքարարը:

Մարդկանց դեմքերը մի տեսակ թթված են:

Կանգառում մի ճմրթած երթուղային է կանգնած, քիչ այն կողմ պպզած է մի անթրաշ երևույթ ու անընդհատ գետնին թքելով ծխում է:

Բնական է որ վարորդն է

- Ինչ արժե ուղեվարձը,- մոտենալով նրան հարցնում եմ:

- Զզվցրիք էլի, 100 դրամ ա:

Բոլոր նստատեղերն անխտիր, կամ պատռված են կամ կիսակոտրված:

Ամբողջ ճանապարհին երևում են խանութներ կամ «Երևան սիթի», կամ «Սթար» անուններով:

Ես չեմ կարող չսիրել իմ Երևանը:

Խանութում ոչ ոք չմոտեցավ, մի քսան րոպե հերթ կանգնեցի, որ վճարեմ 280 դրամ նիկոտինով սիգարետի համար ու շատ ուրախ դուրս եկա:

Միլիցիայի բաժանմունքում, որ նման էր ֆաշիստների կողմից օկուպացված ու հիմնահատակ արված  մի գյուղակի, ուղղակի երեսիս շպրտեցին:

- Առավոտ շուտ ի՞նչ անձնագիր, պետք է սպասես, տիկին Վարդանյանը կոֆե է խմում ֆինանսական բաժնում:

Ինչպես չսիրես Երևանին, ես չեմ պատկերացնում:

Չէ, Երևանը ոչ մի տեղ էլ չի փախել, կա ու կմնա:

Նա միշտ կլինի իմ կողքին, ես միշտ նրա:

Սիրում եմ քեզ իմ հարազատ քաղաք:

՛՛Երևանյան օրեր՛՛ շարք օր հինգերորդ

* * * 

Շատ եմ սիրում Մաշտոցի պողոտան, սկսած Մատենադարանից մինչև Ձկան խանութ:

Ճիշտ է, նախընտրում եմ միշտ քայլել Աբովյան փողոցով, բայց դե ամեն դեպքում Մաշտոցի անվան պողոտան մնում է Մաշտոցի պողոտա…

Մի փոքրիկ թատրոն կա, այդ պողոտայում, տիկնիկային թատրոն է ու ամեն անգամ միշտ կարդում եմ այն գովազդ- ցուցանակը, որ միշտ փակցված է լինում օրվա կայանալիք ներկայացման մասին:

«Շունն ու կատուն», «Տերն ու ծառան», «Կարմիր գլխարկը»….

Երեկոյան ժամերին էլ մեծերի համար հաճախակի կազմակերպվում են ներկայացումներ:

 

Այսօր ուշադրությունս գրավեց. «Աճպարար» աննախադեպ ներկայացում»

Մտածում եմ, արժե մտնել թե ոչ:

- Կասկածո՞ւմ եք, խորհուրդ կտայի:

Շրջվում եմ մի երիտասարդ կին է նայում ինձ:

- Կներեք, մենք ծանո»թ ենք:

- Մի՞թե դա կարևոր է, կամ պրոբլեմ է:

- Դե ոչ, ինձ թվաց…

- Սխալ թվաց, գնեք տոմս, ես արդեն ունեմ, մտնենք, եթե դուր չգա, դուրս կգանք: Ես վաղուց չեմ եղել Երևանում, «Պապլավոկ»-ը կա՞:

- Կա բայց արդեն չի հիշվում, չի հիշվում նաև «Սկվազնյակ»-ը, հիշո՞ւմ եք:

- Այո իհարկե: Մտնե՞նք: Եթե հանկարծ ներսում կորցնենք իրար, դուրս եկեք կինո Նաիրիի դռների մոտ, կհանդիպենք: 

Ներկայացումն անցավ բավականին հետաքրքիր, աճպարարն իր բարձրության վրա էր:

Կողքս նստած կինն էլ ամեն համարից հետո ծափահարում էր մեծ, շատ մեծ խանդավառությամբ:

Վերջին համարն էր: Աճպարարը հայտարարեց:

- Խնդրում եմ, կանացից ով ցանկանում է՝ բեմ բարձրանա, արկղի մեջ սղոցով ֆոկուսի համար:

Ակտիվ եղե՛ք, խնդրում եմ, չեմ տեսնում բարձրացրած ձեռքեր:

Կողքիս կինը ոտքի կանգնեց:

- Կարելի՞ է ես գամ, ես համաձայն եմ:

Իմ վախեցած  և մնացած ներկաների զարմանքով լի հայացքների տակ նա բարձրացավ բեմ:

Երբ արդեն տեղավորվել էր սև արկղի մեջ, աճպարարը վերցրեց սղոցը:

Դահլիճում այնպիսի մի լռություն էր, որ լսվում էր նույնիսկ կտրվող փայտից գետնին թափվող թեփի ձայնը:

Բոլորս շունչներս պահած նայում էինք թե ինչպես աճպարարը հեռացրեց սղոցված արկղի երկու հավասար կտորները:

Ընդհանրապես նման աճպարարական տրյուկներ ժամանակ «ստատիստը» լինում է աճպարարի «մարդը», ես դա հասկացա, երբ նա բարձրացավ տեղից:

Լավ, ոչինչ հիմա կհայտնվի արկղի միջից, անվնաս:

Աճպարարը սև կտորով փակեց իրար մոտեցրած արկղի կտորները ու հաղթական նայեց դահլիճին:

Մի արագ շարժումով քաշեց ու մի կողմ շպրտեց սև շորը:

- Ա՛փ, - մի շարժումով բացեց արկղը:

Արկղը դատարկ էր, աճպարարը՝ զարմացած:

Նորից փակեց արկղը:

- Ա՛փ:

Արկղը դատարկ էր:

- Փինաչի՜…

- Սապոժնի՜կ…

- Արա՛, դասդ լավ չես սովորե՞լ…

- Տվեք մեր փողերը…

Դուրս եկա թատրոնից ու կինո Նաիրիի դռների մոտ հանդիպեցի նրան:

- Սուրճ եմ ուզում, համ էլ մի քիչ ավելի թունդ բան, կարո՞ղ ենք չէ: Դե, ասենք գազարի հյութ:

* * *

- Այդ սրիկան հոգիս հանել է: Օգտագործում է ինձ ինչպես աշխատանքի մեջ, այնպես էլ որպես կին: Երկու տարի առաջ ստիպեց աբորտի, անձնագիրս միշտ պահում է ինձնից, չեմ կարողանում գտնել: Արդեն զզվել եմ ամեն ինչից…

Ես երեխա չեմ ունենա…դու տղամարդ ես ու չես հասկանա առաքելությունից զրկված կնոջ կարգավիճակը:

- Իսկ հիմա ի՞նչը ստիպեց քեզ, ի՞նչ որ բան փոխվեց:

- Երևանը: Ես հասկացա, որ ոտքերիս տակ զգում եմ ինձ պահող մի այնպիսի ուժ, որը չի թողնի ինձ սայթաքել, ընկել,: Երբեք չեմ մտածել, որ հայրենասեր եմ, բայց այսօր ես զգացի թե ինչ հզոր բան է լինել սեփական հողի վրա, հենվել նրա վրա ու առաջ շարժվել, ու մեկ էլ ամենագլխավորը, տասնութ տարի անց  «Պապլավոկում» սուրճ խմել…