Դահիճները

Արդեն երկար ժամանակ էր, որ նայում էր պատուհանի ապակուն:

Աչքերն անթարթ էին ու ամեն ինչ ասող:

Ամեն ինչ՝ այսինքն ոչինչ, քանի որ պատուհանից ոչինչ չէր երևում, ոչ ծառեր, ոչ մեքենաներ, ոչ փողոցներ, ոչ երկինք, ոչ էլ…

Պատուհանից երևում էր մի երևակայական փոս, որտեղ չգիտես ինչու հայտնվել էր ու մրսում էր, ինչպես երբեք չէր մրսել իր կյանքի ընթացքում:

Պատուհանագոգին հարմար չէր, բայց չէր կարողանում տեղը փոխել, մեկ քայլ և նորից կարող էր զգալ նրա ներկայությունը՝ սևը կանաչի հետ լղոզված…

* * *

Մատները խաղում են սավանի մի փոքրիկ ծայրի հետ, մազերն իր ամբողջ կրծքով մեկ փռված:

Հրավիրող շուրթերը կարծես այս անգամ այլ բան էին ցանկանում ասել ու ձայն դուրս չի գալիս:

- Մի՛ ծխիր խնդրեմ, անկողնում չեն ծխում, սիրո՜ւմ են:

Կինն արդեն որերորդ անգամ փաթաթվեց նրան այնքան ամուր կարծես կարող էր մի ակնթարթում կորցնել այն, ինչ երկար ժամանակ փնտրել ու վերջապես գտել էր:

- Զգո՜ւյշ, մազերդ կխանձվեն ծխախոտից, - ժպտաց, ծխախոտը հանգցրեց ու կռանալով համբուրեց կնոջ կիսաբաց կուրծքը:

- Չորս ամիս, պատկերացնո՜ւմ ես, հարյուր քսան օրից ավելի է ինչ կյանքը մտել է մեր մեջ ու իր քաոսային վազքն է կատարում ինձնից քեզ, քեզնից դեպի ինձ:

Տղամարդու ականջին կնոջ շուրթերի երաժշտությունն էր, աստվածայի՜ն, տարածվո՜ղ…

Տղամարդու մարմնի վրա գալարվում էր մի գեղեցիկ կատվի ձագ, ազատ ու անկաշկանդ, որ մեկ շոյում էր, մեկ մլավում, մեկ կծում…

…ոչ, ցավոտ չէր, հաճելի էր, բայց կարծես թե Բուդդայի նման հին ու իմաստուն, երկինք տանող աստիճանի նման երերուն ու հաճելի…

…ոչ, տհաճ չէր, ուղղակի անսովոր, որ կարողանում ես ենթարկվել նրա ձեռքերին, որոնք քո գլուխը վերցրած տանում են դեպի կառափնարան, դնում կոճղի վրա ու կացնի փոխարեն իրենց սիրտը բարձրացնելով բղավում են, որ հիմա՜, հիմա իջեցնելու եմ…

…ոչ, տհաճ չէր, ուղղակի անսովոր, որ քո մարմինն առանց ոտքերի գնում է, գնո՜ւմ, հասնում մի այնպիսի վայր, որտեղ ինչ որ կույր փերիների հազարավոր մատներ շոյում են, մերսում հոգիդ առանց նայելու քո վրա…

…սովորական չէր, որ արդեն պատրաստ ես բարձրացնելու քո՝ սիրուն գերի լինելու սպիտակ դրոշը ի նշան հանձնվելու ու հենց այդ պահին մտքովդ անցնում է, որ գերիներին չեն սպանում… 

… բայց ցանկանում ես մեռնել հենց այդպես, վրադ իջնող սրտի հարվածից, գլուխդ սեղմող կրծքերի տաքությունից, անկանոն վեր ու վար անող փորի ալեբախությունից…

…տղամարդիկ լաց չեն լինում, բայց սա այլ տարբերակ է ու խառնվում են արցունքներդ նրա ժպիտի հետ…

…արցունքն ու ժպիտը կուլ են գնում իր գագաթնակետին հասած ալիքին ու ու ամբողջ սենյակով մեկ՝ պատերին, առաստաղին, հատակին երևում են միայն կարմիր ու դեղին գույներով հիասքանչ պատկերներ…

…հեռացած ու նորից մոտ եկող ալիքն արդեն շոյում է միայն ոտքերդ ու ուղեղդ դանդաղ վերադառնում է իր տեղը…

- Արդեն քանի օր է քեզ ցանկնում եմ ասել, որ…

- Ս՜սս, լսիր երաժշտություն, մի՛ խանգարիր,- տղամարդու ձեռքը գրկեց ուսերը:

- Մենք բալիկ ենք ունենալու, հասկանո՞ւմ ես, իսկ դու ասում ես…

- Ի՞նչ, 

- Երեք անգամ ստուգվել եմ, ի՞նչ ենք անելու- սեղմվեց տղամարդուն, սպասելով պատասխանի:

Չորս ամիսը չորս վայրկյանի ընքացքում անցավ աչքերի առջևով, ցուցադրելով մոտ ապագան իր ամբողջ էությամբ:

Սրտում զգաց մի ինչ որ սառնություն, որը բարձրացավ դեպի գլուխն ու հանկարծակի մեծ արագությամբ ընկավ ոտքերը: 

Դա իր ձայնը չէր, բայց հաստատ ինքն ու կարողացավ մի կերպ արտասանել.

- Աբորտ:

- Բայց ես, հասկանո՞ւմ ես, ես միգուցե հետո էլ երբեք չկարողանամ…

Պատուհանից երևում էր մի երևակայական փոս որտեղ չգիտես ինչու հայտնվել էր ու մրսում էր ինչպես երբեք չէր մրսել իր կյանքի ընթացքում, չէր ցանկանում նման իրավիճակն ու հասկացավ որ իր կյանքը չի կարող կապել նրա հետ:

- Ի՞նչ ենք անելու, խոսի՛ր խնդրում եմ, - կինը փորձ էր անում հագնվել, բայց մերկ մարմինը չէր ենթարկվում, դիմադրում էր ինչպես երբեք:

- Արդեն ասացի, աբո՛րտ:

- Դու ուզում ես սպանե՞լ մեր երեխային

Տղամարդու համար միևնույն էր կանգնած կնոջ մերկ մարմինը, նա նայում էր նրա աչքերի մեջ, ցանկանում էր տեսնել այն, ինչ ինքն էր ցանկանում տեսնել, ցա՜վ, գո՜ւթ, ինչ որ տարօրինակ ջերմ զգացում, շատ-շատ տարօրինակ էր ու… ոչինչ չտեսնելով նորից կրկնեց արդեն իր ձայնով:

- Այո՛, - մի պահ տեսավ կնոջ ժիպիտն ու գլուխը թաղեց բարձի մեջ, լա՞ց, ասված կամ չասված խոսքերի հո՞սք, որը դուրս էր ցայտում աչքերից ակամա ու թրջում բարձը:

Կինն այդպես էլ չկարողացավ հագնվել ու նորից մտավ անկողին, սեղմվեց տղամարդուն այնպես, որ կրծքերը սեղմվեցին տղամարդու մեջքին, շուրթերը մոտեցրեց ականջին ու ասաց:

- Դե լավ, քեզ ի՞նչ եղավ, ես միայն կատակեցի, ցանկանում էի իմանալ քո կարծիքը, դե, վերջացրու հո՞ երեխա չես, որ լաց ես լինում:

Տղամարդը գլուխը բարձրացրեց բարձից ու նայեց կնոջը:

- Դու ինչ է հիմա՞ր ես, դու հասկանո՞ւմ ես, որ սպանեցիր, դու հասկանո՞ւմ ես որ ԵՍ էլ սպանեցի:

- Սիրելիս հանգստացիր, ո՞վ է ում սպանել, քեզ ի՞նչ եղավ, ես ասացի չէ՞, որ կատակեցի:

- Հիմար, դու սպանեցիր իմ սերը, ես էլ սպանեցի նրան՝ իմ երեխային:

Կինը ծիծաղեց այնպիսի մի ծածաղով, որ միայն ԿԻՆԸ կարող է ծիծաղել:

- Ի՞նչ երեխա, ես հղի չեմ, կատակեցի: Չկա ոչ մի երեխա:

- Այստե՛ղ, հասկանո՞ւմ ես, այստե՛ղ,- տղամարդը հարվածում էր իր կրծքին:

- Այստե՛ղ, այստեղ, այսօր ծնվեց իմ մեջ, հասունացավ իմ ուղեղում ու ես քո հիմար կատակի պատճառով դարձա մարդասպան, ես կարողացա պահի տակ ասել այդ բառը «աբորտ»…իսկ դու սպանեցիր մի ամբողջ սեր, ամբողջ սեր իր սաղմի մեջ…մենք դահիճներ ենք, հասկանո՞ւմ ես, հեռացի՛ր, ես քեզ չեմ կարող տեսնել…

Արդեն երկար ժամանակ էր, որ նայում էր պատուհանի ապակուն:

Աչքերն անթարթ էին ու ամեն ինչ ասող:

Ամեն ինչ՝ այսինքն ոչինչ, քանի որ պատուհանից ոչինչ չէր երևում, ոչ ծառեր, ոչ մեքենաներ, ոչ փողոցներ, ոչ երկինք, ոչ էլ…

Պատուհանից երևում էր մի երևակայական փոս որտեղ չգիտես ինչու հայտնվել էր ու մրսում էր ինչպես երբեք չէր մրսել իր կյանքի ընթացքում:

Կինը լալիս էր թաց բարձի վրա, ինչո՞ւ, նրանցից ոչ ոք չգիտեր պատճառը:

Պատուհանագոգին հարմար չէր, բայց չէր կարողանում տեղը փոխել, մեկ քայլ և նորից կարող էր զգալ նրա ներկայությունը՝ սևը կանաչի հետ լղոզված…

… Պատուհանից երևացին գլխիկոր հեռացող կնոջ քայլերը…

Երևացին քայլե՞րը, այո, քանի որ միայն ոտքեր էին երևում, ոտքեր, որ տանում էին դեպի անհայտություն, անհայտության մեջ աչքեր, որ նայում էին ու ոչինչ չէին տեսնում…

Ս.Ումառ

Լքվածները

Բնակարանը հին էր, վաղուց վերանորոգման ենթակա:

Բնակիչները երկուսն էին, արդեն քանի տարի:

Դեռ վաթսունականներին էր, որ ստացել էին բնակարանը ու այդպես էլ առաջին վերանորոգումով ապրում էին:

Արտաքինից կլինեին մոտ ութսուն տարեկան, բայց իրականում  ավելի մեծ էին տարիքով:

- Ես արդեն շատ ծեր եմ հիվանդանալու համար, Անահիտ:

Պապիկը հագավ ակնոցներն ու նստեց անկողնու մեջ:

- Դե լավ, դիմացիր, այդպիսի օրեր ենք տեսել Հայկո ջան, հիշո՞ւմ ես պատերազմը, ի՞նչեր քաշեցինք: Մրսածությունն ի՞նչ է որ…

Կինը ծածկեց նրա ուսերը վերմակով:

- Հա բա ո՞նց չհիշեմ, քանդած տների մեջ, ռմբակոծությունից թաքնվելով, հազար ու մի ցավ ու տանջանք, բայց դե տարիքն անում է իրենը:

- Այ մարդ խելքդ գլուխդ հավաքիր, մրսելուց դեռ ոչ մեկը չի մահացել, գնամ քեզ թեյ բերեմ:
Գազ վաղուց չունեին, հոսանքի վճարն էլ դեռ պարտք էին, բայց շենքի էլեկտրիկը չէր  անջատել, ինքն էր վճարում, առանց նրանց տեղյակ պահելու:

- Անահիտ լավ չեմ, մի՞գուցե բժիշկ կանչենք, բայց ինչպե՞ս, ոչ հեռախոսն է աշխատում, ոչ էլ կարող ենք նոր հարևանին խնդրել, անհարմար է:

- Բժիշկներն ի՞նչ են հասկանում հիմա, հիշո՞ւմ ես ինձ երիտասարդ ժամանակա ինչպես էի վիրավորներին…

- Հա բայց դու էլ հիմա լավ չես, արդեն մեկ շաբաթ կլինի չենք կարողանում ոչ խանութ իջնել, ոչ էլ…

- Դու լրիվ խելքդ գցե՞լ ես, խանութում վաղուց պարտքով մթերք չեն տալիս, փող էլ չկա: Մի կտոր չոր հաց է մնացել թրջեմ բերեմ, մի կերպ կուտես, ես ինքս սոված չեմ:

- Չգիտեմ, մի տեսակ ուրիշ բան եմ զգում:
Տղամարդն ավելի վատ էր տանում հիվանդությունը, կինը միայն գրիպ էր ու հազում էր, իսկ տղամարդը ջերմություն էլ ուներ:

Խոհանոցում գտավ երկու հատ կիսափչացած կարտոֆիլ:

Մաքրեց, գցեց ամանի մեջ:

« Գոնե սա մի կերպ ուտեցնեմ մինչև տեսնենք…թե էլեկտրիկ Վարդանը գա մի բան կբերի երևի…»

Սենյակից լսվում էր ամուսնու ձայնը:

- Երեխա չունեցանք, հիմա մի հատ թոռ լիներ, վազեր…

- Վա՞տ ենք ապրել այ մարդ,- մի կերպ հազը զսպելով բղավեց կինը:

- Բա որ մի բա՞ն պատահի, ո՞վ է մեզ տեր կանգնելու, թաղում է, բան է…

- Է, էլի սկսեցի՞ր այ մարդ, չփորձես առանց ինձ գնալ, միասին ենք եղել միասին էլ…

«Անիծվեր այդ ռումբն էլ, ռումբ հնարողն էլ, գցողն էլ, որ հենց իմ կողքը պայթեց, ինձ զրկեց մայր լինելու հաճույքից, սա ի՞նչ բախտ է…հետո ինչ, որ վիրահատությունից հետո իմացա, որ մեր ինքնաթիռն է գցել, դրանից ի՞նչ փոխվեց, իսկ ես հիմարս, այն ժամանակ ուրախանում էի որ թշնամու ռումբ չէր…»

 Սենյակ մտավ ափսեն ձեռքին բռնած:

Ամուսինը նստած անկողնում լալիս էր:

- Դու կեր, ես ախորժակ չունեմ, բայց սիրտս մի բան է ուզում, ասեմ թե՞…

- Ասա, ես էլ չեմ կարողանում ուտել, լավ, թող մնա, ի՞նչ ես ուզում ասա, ես միշտ քեզ համար պատրաստ եմ եղել:

- Նստիր կողքս, աջ ձեռքս էլ չի աշխատում, նստիր, բան եմ ասում:

Կինը նստեց անկողնուն:

Զգաց, որ ինքն էլ է վատ զգում բայց ցույց չտվեց:

Սրտի կողմից մեջքն անտանելի ծակում էր:

- Ձեռքս բարձրացրու ու գցիր ուսիդ, Անահիտ ջան, չեմ հասկանում ինչո՞ւ է լացս անընդհատ գալիս:

- Է, այ մարդ ի՞նչ անցավ մտքովդ, ոնց որ եղել ես ջահել ժամանակդ, այդպիսին էլ մնացել ես:

Ամուսնու ձեռքը գցեց ուսին, գլուխը մոտեցրեց ամուսնու գլխին ու ինքն էլ չհասկացավ ինչու սկսեց լաց լինել:

Արցունքները երկուսի դեմքերի կնճիռների միջով անցնելով իջնում էին մինչև ծնոտներն ու կաթում վաղուց չավլած, փոշու մեջ կորած հատակին:

Հատակին արցունքների մի փոքրիկ լճակ գոյացավ:

- Անահիտ պառկե՞նք, այսպես լավ չէ, մարդավարի չէ: Քեզ քանի՞ անգամ ասած կլինեմ որ սիրում եմ, հաշվե՞լ ես:

- Բա դու հաշվե՞լ ես, սա էլ քո նվիրած գլխաշորն է, հիշո՞ւմ ես, բեր աչքերդ մաքրեմ: Հա ճիշտ ես պառկենք:

Գրկախառնված մեկնվեցին անկողնու վրա:

Ուժ չկար վերմակով ծածկվելու:

Տղամարդը շրթունքները հպեց կնոջ այտին:

Կնոջ հեծկլտանքն ավելացավ:

- Ջուր, Անահիտ, ջուր…

Անկարող էին վեր կենալ անկողնուց:

…Ինչ որ մեկը թակում էր դուռը:

Թակոցներն ուժեղացան, կարծես ոտքով էին հարվածում դռանը:

- Անահիտ տատի, ես եմ Վարդանը, բաց արա, ձայն հանիր:

Ներսում լռություն էր:

Երբ ոստիկանության ու փրկարար ծառայության խմբերը մոտեցան նրանց դռանը, նոր հարևանը պատմում էր էլետրիկ Վարդանին:

- Մեկ շաբաթ կլինի, ոչ դուրս են եկել, ոչ ձայն է լսվել:

- Ինչո՞ւ ինձ չեք զանգահարել, ես ձեզ թողել էի հեռախոսս:

- Ես ի՞նչ գործ ունեմ ուրիշի հետ, անուններն էլ չգիտեմ:

Դուռը կոտրեցին ու ներս մտան:

Անկողնում գրկախառնված, մահացած ամուսիններն էին:

Մոտեցան մահճակալին:

Մահճակալի մոտ մի փոքր տեղ թրջված էր:

- Մահացել են մոտ երեք օր առաջ, - ֆիկսեց շտապօգնության բժիշկը:

Վարդանը նայեց առաստաղին ու չգտավ կաթալու տեղ:

- Որտեղի՞ց է այս ջուրը թափվել, բաժակ էլ չկա մոտները, տարօրինակ է:

Սիրելի մարդու ժպիտը

… <Նայիր երկնքի հորիզոնին և կտեսնես քամուն համաչափ ընթացող մի ամպիկ:

Քամին քեզ կհասցնի կախարդական դյութիչ մի մեղեդի, որի հետ էլ կհասնեն շշնջոցով բառեր, կարծես թե բանաստեղծություն:

Դա իմ սրտի ձայնն է փաթաթված հիշողության բարակ թելերով:

Հիշում եմ քո ամեն մի քայլը, հայացքը, ժպիտը, քո քայլերի հաճելի ձայնը:

Զգում եմ քո բույրը…

Կկոցում եմ աչքերս ու հաճույքով հիշում քո անմեղ հպումները ձեռքիս…

Մի անցած գնացած հունիս, իր տաք արևի ճառագայթներով քո ստվերը նկարեց շիկացած ասֆալտին ու նվիրեց ինձ…

Դու իմ ժպտացող նվերն էիր ճակատագրի կողմից:

Քո ժպտացող ներկայությունն ինձ համար երջանիկ ու զգացմունքներով լեցուն սիրտս էր…

… սառը և հաշվենկատ  գլուխս խոնարհվում էր սրտիս առաջ, հիշողությանս առաջ…

… աչքերս խոնարհվում էին սիրելի մարդու ժպիտի առաջ…

Երջանիկ էի՞:

Չգիտե՛մ, չե՛մ հասկանում:

Հիմա իմ երջանկությունը սփռված իննը քառակուսի մետր խուց-բնակարանովս մեկ, հատակի ամեն մի քառակուսի սանտիմետրի վրա սղոցում է հոգիս, ծակում է սիրտս,  ստիպում գլուխս բարձրացնել  ու նայել վեր, ավելի վեր ու …ճաղերի միջից նորից տեսնել սիրելի մարդու անգին ժպիտը:

Երջանի՞կ եմ:

Չգիտե՛մ, չե՛մ հասկանում:

Չտխրես առանց ինձ…Մենք երբեք չենք բաժանվի, քանի որ երբեք չենք պատկանել մեկմեկու, բայց եղել ենք միասին:

Ես երբեք չեմ ափսոսա այն վայրկյանները երբ եղել եմ կողքիդ, կիսել քո արցունքների դաժան չափաբաժինը:

Ես քեզ երբեք չեմ մոռանա…>:

* * *

Տարեթիվ չկա, ամսաթիվ չկա: Միգուցե կիսատ է:

Կարծես թե կիսատ է:

Ի՞նչ է, Ազան, (անձնագրով Ազգյուլը), սկսել է գրե՞լ: Չէ, ձեռագիրը նման չէ: Սա էլ կարծես նման է կնոջ ձեռագրի, բայց այնքան ուժ կա մեջը, այնքան ցավ, այքան համաչափ են տառերը, որ նման չեն Ազայի ձեռագրին:

Եվ ի՞նչ գործ ունի ՛՛Խառատի տեղեկագրքի՛՛ մեջ:

Դռան ծխնիների աղիողորմ ճռնչոցը կտրեցին մտքերը:

- Քանի անգամ ասացի, խնդրեցի, որ յուղես, դա էլ պետք է ես անե՞մ: Հաց գնե՞լ ես:

- Գնել եմ, ինչո՞ւ ուշացար, ժամը ինն է արդեն:

- Հանձնարարություն ունեի, դե հո շեֆին մենակ չէի թողնի: Վաղը հաշվետվության օր է:

Շեֆի հետ շրջան ենք գնալու:

Ժպտաց: Գիտե, որ ունի գեղեցիկ ժպիտ ու երբեք առիթը բաց չի թողնում ժպտալու:

Հիշեց նամակի տողերը, կարծես թե այսպես էին …  <խոնարհվում եմ սիրելի մարդու ժպիտի առաջ…>

Լուռ ընթրիքից հետո հարցրեց:

- Ինչո՞ւ ինքդ չես յուղում դռան….

- Ես, բա դա կնոջ գործ է՞:

- Ինձ թվաց թե վերցրել ես իմ գրքերից Խառատի տեղեկագիրքը, որ…

- Ի՞նչ խառատ, ինչե՞ր ես խոսում:

* * *

Դռան թակոցը շատ նման էր բժշկից վախեցող երեխայի թակոցին:

Զգույշ, երկչոտ, համբերող,  հուսալով, որ միգուցե տեղում չէ:

- Մտե՛ք:

Սենյակ մտավ մազերի ու դեմքի խնամքը բնությանը վստահած մի կին:

Եթե բժիշկը չիմանար նրա քսանհինգ տարիների մասին, նրան կդիմեր ՛՛Տիկին՛՛-ով:

- Նստիր, Ազա: Ի՞նչքան պետք է տևի…ինչո՞ւ ես թողնում, որ քեզ օգտագործեն շպրտված լաթի կտորի նման, այն էլ ո՞ւմ, պապիկիդ տարիքի մի…

Գեղջկական միամտությամբ թոթվեց ուսերը:

- Մի՞թե ուրիշ տարբերակ ունեմ, մնացել եմ մենակ, գյուղ էլ վերադառնալ չեմ կարող: Անձնագիրս վերցրել է, փող չունեմ: Գիտեմ որ ամբողջ անձնակազմը ինձնից զզվում է, բայց ի՞նչ կարող եմ: Ավագ քույրն ասաց, որ դրա նմանները շուտ չեն սատկում:

- Յոթանասուն տարեկան, լսի՛ր, մի՞թե իրոք ստացվում է այդ պապիկի մոտ:

Աղջկը կարմրեց: Ափերով փակեց դեմքը:

- Կարծես ծաղկուն տարիքում լինի: Դա ցերեկները, իսկ գիշերներն ինչ շնություն ասես որ չի ստիպում ինձ անելու անկողնում: Մի՞թե դուք որպես նրան բուժող բժիշկ ոչինչ չեք կարողանում անել:

- Դե ինքդ գիտես ում հայրն է, ձեզ էլ հեռու բարեկամ: Հիվանդանոցի քույրերից հրաժարվեց, ասաց, որ ունի իր սեփական աղախինը: Մի անգամ խիստ նկատողություն արեցի, այդ անատամը շշպռեց թե, եթե Ազան չլինի դու կգաս նրա տեղը: Քիչ է մնում մարդ վերցնի ու մի այնպիսի բան սրսկի, որ…

- Կանե՞ս բժիշկ ջան:

Աղջիկը ծնկեց ու գրկեց բժշկի ոտքերը:

- Հիմա՞ր ես ինչ է, վեր կաց, նման բան մտքովդ չանցնի:

Աղերսող աչքերը բարձրացան վեր ու հանդիպեցին բժշկի աչքերին:

Աչքերից կաթում էին անարգանքի ու վիրավորանքի, անհոտ, անհամ արցունքները:

Բժիշկը հայացքը փախցրեց,  վախենալով նրա աչքերում տեսնել կամ ավելի ճիշտ չտեսնել ինչ որ բան: Վախեցավ այնտեղ լուծվի անհետ ու հայտնվի այն…վերադարձի ճանապարհը փակող գծից այն կողմ:

- Այսօր կսրսկես սա՛, - մեկնեց թափանցիկ մի սրվակ:

- Սա անվնաս քնաբեր է, ուղղակի  քիչ ուժեղ: Մի քիչ ռիսկը մեծ է, բայց ոչինչ: Մինչև առավոտ մեռածի նման կքնի:

Ես մեկ ժամից գնում եմ: Կդիմես հերթապահ բժիշկին, այսօր Վարդուհին է հերթապահում:

Հիվանդանոցից դուրս գալիս դռների մեջ տեսավ Ազային:

Ձայն չհանեց, լուռ փորձ արեց անցնել նրա կողքով ու դուրս գալ:

Ստացվեց, բայց մինչև մեքենային հասնելը ետևից լսում էր մանրաքայլերի հազիվ լսելի ձայնը:

Ամբողջ ճանապարհն անցան լուռ:

Տան դուռը բացելով ու առաջ թողելով Ազային բղավեց:

- Մա՛մ, եկա՛, մենակ չեմ:

Այդ օրվանից սկսած Ազան արդեն առանց բժշկին ասելո՝ ավագ քրոջ աջակցությամբ  այդ վավաշոտ ծերուկի հետույքին  օրը երկու անգամ էր սրսկում:

Այդպես սկսվեց մտերմությունը, ընկերությունը, լուռ, մոր խանդոտ աչքերի խիստ հսկողության տակ  ոչինչ չխոստացող սերը:

Ազան նրա մորից սովորեց հագնվել ժամանակին համահունչ, խնամել դեմքն ու մազերը:

Բժշկից էլ սովորեց մինչև առաջին խաչմերուկը մեքենա վարել, ու մի քանի անգամ արդեն ինքն էր քշել մեքենան լվանալու:

Նույնիսկ հումորի զգացումը զարգացավ այդ կարճ ժամանակամիջոցում:

Իսկ ժպիտը տրված բնության կողմից դարձավ ավելի արտահայտիչ:

…Սովորական մի օր էր,  երբ մոտեցան շենքին:

- Դու հոգնած ես, բարձրացիր տուն, ես մեքենան տանեմ լվանալու: Հիշում եմ, որ պետք է լվանալ ՛՛բեզկոնտակտ՛՛, ինչպես մեր սերն է,- ժպտաց իրեն հատուկ ժպիտով ու կարծես այդ տաք, կանչող, մետաքսե ժպիտը վերածվեց երեկոյան երկնքի ու լուծվեց ինչ որ տեղ՝հեռու հեռվում:

Գիշեր էր, երբ ավագ քրոջ զանգն արթնացրեց նրանց:

- Ծերուկը մահացավ, նախարարի տեղակալն այստեղ է, ինչ որ դատարկ սրվակ է գտել, քեզ է պահանջում, շտապ արի:

Բնակարանի միջանցքում կիսամերկ կանգնած էին երկուսով ու նայում էին իրար:

Շարժվել չէր լինում:

Իր  ժամանակը սպառած կարմիր լույս էր:

Նրանք չէին էլ շտապում:

Ո՞ւր շտապեին, բայց առաջ գնալն անհրաժեշտ էր ու խթանիչը միջանցքում հայտնված մոր զարմացած ձայնն էր:

- Իսկ ինչ կա անհանգստանալու, տարիքով մարդ էր, օղորմի…

* * *

Կեսօր էր….Բացարձակ սովորական մի կեսօր որը ոչնչով չէր տարբերվում ոչ երեկվա ոչ էլ անցած օրվա կեսօրերից:

Տարբերությունն այն էր, որ այդ մի քանի շաբաթվա ընթացքում մի քանի տարով մեծացավ, կարծես ծերացավ, բայց պրոբլեմները մնացին նույնը:

Ինչ որ մի տեղ…

Ինչ որ մի ժամանակ…

Ինչ որ մեկն ասել է որ կյանքում գոյություն ունի միայն եկու անհաջողություն.

Չհասնել քո երազանքին և հասնել քո երազանքին:

- Վեց տարի…

Դատավորի փայտե մուրճն ազդարարեց կապույտ ծխով խարույկի վրա այրվող սխալների վերջաբանը:

Հայացք…

Ժպիտ…

Սեփական  ցավերի խաչի վրա խաչված մարմին…

Կապույտ ապակյա աչքերի անհույս թափառում դահլիճով մեկ…

Բուժքույր Վարդուհու ձեռքերի վրա ընկնող, ցավերից կարճ ժամանակում սմքած մոր մարմին…

Քար, սպասողական լռության մեջ վստահ ու բարձր ձայն:

- Ես կգամ քեզ մոտ, ես քեզ մենակ չեմ թողնի, ոչինչ, ոչինչ չի եղել, դու հավատո՞ւմ ես ինձ…

Բնությունը տվել է ապրելու հնարավորություն:

Ապրելու այլ ոչ թե գոյություն պահպանելու:

Շնչելու այլ ոչ թե ներշնչելու ու արտաշնչելու:

Զգալու այլ ոչ թե թեթև մտահոգվելու:

… Եվ բացարձակ նշանակություն չունի թե որտե՞ղ, ի՞նչ պայմաններում:

Կարևորը՝ թե ո՞ւմ հետ…

* * *

- Ինչ խառատ, ինչեր ես խոսում:

- Սա ի՞նչ է, կարո՞ղ ես բացատրել: Չնայած պարզ է: Արդեն քանի օր է կարդալու պատրվակով գիշերները գրքերի մեջ ահա թե ինչ ես ման գալիս:

- Տուր ինձ նամակս, խնդրում եմ:

- Անտուն անտեր փողոցներն ընկած թափառում էիր, բերեցի տուն, աշխատանքով ապահովեցի…հիմա եմ հասկանում քո բեզկոնտակտ վերաբերմունքը, պարզվում է որ մի սովորական լիրբ ես:

- Դա ինձ հասցեագրված նամակի առաջին էջն է, որ հապշտապ քեզնից թաքցրել էի գրքերից մեկի մեջ  ու չէի կարողանում գտնել, խնդրում եմ, տուր, ինչ ուզես կանեմ, երդվում եմ:

- Ի՞նչ ուզեմ…ուրեմն այն մի քանի անգամը որ իբր գործուղում ես եղել, գնացել ես սրա հեղինակի մոտ…ճաղերի ետևում ապրող այդ հանցագործի…

- Դու ոչինչ չգիտես, ոչինչ:

Կինն արագ սկսեց վրայից հանել ու հատակին գցել շորերը:

- Տո՛ւր ինձ այդ թերթիկը: Վերցրո՛ւ ինձ, դե վերցրո՛ւ դա՛ է քո ուզածը, վերցրո՛ւ…

* * *

Գիշեր էր:

Սառը աստիճանների վրա մուտքի աղոտ լույսի տակ հեծկլտալով կարդում էր նամակի շարունակությունը գրված մի մարդու մատներով, որոնք բազմաթիվ կյանքեր էին փրկել, այդ թվում և նրա կյանքը:

… <Վերջին անգամ երբ եկել էիր այցելության, ես ապակե պատի ետևից քո աչքերում տեսա արցունքի կաթիլներ, լաց չլինես: Գիտե՞ս ինչ մտքովս անցավ այդ պահին, ուզում էի լինել քո արցունքը, որ քո փոքրիկ ձեռքով ինձ մաքրես ու ես տարածվեմ դեմքովդ մեկ, աչքերիդ, շուրթերիդ, այտերիդ: Հետո մտածեցի, որ անպայման կհայտնվեմ քո երազում, որ կարողանամ քեզ թաքցնեմ աստղերի սառը լույսից:

Երբ դուրս գամ այստեղից քո քնած ժամանակ անպայման կլինեմ արթուն ու քո համար կնկարեմ արևի ամառային տաք ճառագայթներ, կստիպեմ կիսաքնած ծառերին քո համար  իրենց տերևների շարժով երգելու քնարական երգեր:

Իմ շնչից շիկացած օդը կգրկի քեզ, այնպես ինչպես ես էի ցանկանում ամեն անգամ երբ քեզ տեսնում էի:

Ես կվերածնվեմ ամեն մի նոր օրվա հետ, գրկելով ուսերդ, մատներս քսելով այտերիդ…

Ինչքան եմ ես տանջվել քո համար իմ ՛՛բեզկոնտակտ՛՛ սեր…

Այն, ինչ ես եմ գրում, գրում եմ սրտիս կողմից, անջատած  գիտակցությունս:

Երևի ես նման եմ այն մարդկանց, որոնք չեն բավարարվում սովորական հանքային ջրով և խմում են շամպայն առանց վախենալու ռիսկի գործոնից:

Ամեն մեկն ընտրում է իր շարունակությունը: Իմն էլ սա էր…

Շատ եմ խնդրում,մտածիր, միթե վատ կլինի որ կարողանաս անտեսել գիտակցությունդ ու ճանապարհ տաս սրտիդ:

Մի՞թե ապրում ենք միայն նրա համար որ անընդհատ հաշվենք, հաշվարկենք, անպայման թղթի վրա գրենք:

Մտածիր թե ի՞նչ ես ուզում հիմա, այս պահին երբ կարդում ես տողերս…միայն խնդրում եմ ժպտա, դու այնքան լավ ես ժպտում:

ժպտում ես հատուկ՝ սիրելի մարդու ժպիտով…>

Վերջաբան

Սիրտս սկսեց ծակծկել, ինչու ես ուշանում, չէ՞ որ վաղուց վերջացել է  աշխատանքդ:

Հիմա ես անում եմ այնպես, ինչպես դու ես սովորեցրել, սրտիս պահանջով:

Հիմա իրոք ապրելը հեշտ է, հաճելի ու ոչ մեկին դա չի խանգարում:

Ուշանո՞ւմ ես:

- Ես կգամ քեզ մոտ, ես քեզ մենակ չեմ թողնի, դու հավատո՞ւմ ես ինձ…

Նամակ Ընթերցողիս

Հեղինակային իմ իրավունքով

Թույլատրում եմ,

անկախ տարիքից,

անկախ սեռից,

անկախ սոցիալական դրությունից,

անկախ խնամի - բարեկամական կապերից…

ցանկացած կարդացողի այս տողերը վերագրել, որպես նամակ ուղղված իրեն…

Ս.Ումառ

Ունես ընտրելու իրավունք ապրել սիրելով թե առանց սիրո…

Առանց սիրո իհարկե չես մահանա, կարող ես նորմալ սնվել, քնել, բայց այս դեպքում քո կյանքը երբեք չի լինի պայծառ ու լիարժեք, որովհետև անընդհատ զգալու ես տագնապ, պարուրված ես լինելու թախիծով, անտեղի բարկանալու ես հենց ինքդ քեզ վրա…

Անընդհատ քեզ տանջելու է ներքին մի դատարկություն ու պատրաստ կլինես այդ դատարկությունը լցնել ինչով որ պատահի, միայն թե չզգաս դատարկության զգացումը, բայց երբեք երջանիկ չես կարող լինել, եթե Սեր չլինի…

Երբ սպասում ես ինչ որ մեկին, մի տեղդ անպայաման ցավում է…

Այդպես է, կարծես մեջդ սկսվում է մի բորբոքային պրոցես ու տանջում մի անտանելի կերպ:

Այդպիսի պրոցեսների ժամանակ խորհուրդ է տրվում ցավող տեղն անպայման  ողողել աղաջրով…

Աղը կյանք է, աղաջուրն էլ մեղմացնող մի լուծույթ, բայց այդ բոլորն իմանալով մեկը մեկի ետևից դատարկում եմ սուրճի բաժակներն ու սպասում, սպասում…

Մատուցողուհին իմ այժմյա կյանքն է, արդեն վաղուց անտարբեր է ինձ, մոտենում է, նոր գավաթը դնում, հինը վերցնում ու շորորալով հեռանում, վստահ, որ անպայման նայելու եմ իր ետևից:

Մատուցողուհին անտարբեր…

Աշխարհն անտարբեր…

Դու անտարբեր…

Իրոք աղաջրի ժամանակ է:

Ինչ որ տեղ, ինչ որ համաստեղությունից լսվում է մի հիասքանչ երաժշտություն, միգուցե միայն ես եմ լսում, ես՝ Երկրի մարդս, որն արդեն կարծես մահանում է սպասելով, բայց ամեն անգամ ոտքը կախ է գցում, չի շտապում, ցանկանում է անպայման լսել այդ հիասքանչ երաժշտության վերջին ակորդները ու նորից….սպասում:

Ես գիտեմ, որ հյուր եմ այս աշխարհում, գիտեմ նաև որ կգա ժամանակը ու ես կհեռանամ դեպի հավերժություն, բայց չգիտեմ ինչ եմ վերցնելու ինձ հետ:

Երկար մտորումներից հետո որոշել եմ ինձ հետ տանել ինձ համար ամենաթանկ բանն աշխարհում՝ իմ Սերը…

Բայց ես այն նվիրել եմ Քեզ, իսկ նվերը հետ չեն վերցնում, ի՞նչ  անեմ:

Իմ սիրտն այն եզակի նվերներից է, որ կարող եմ նվիրել ցանկացած ժամանակ՝ ձմռանը, աշնանը, ամռանը, գարնանը, ցանկացած տոնի առթիվ…բայց ԱՌԱՅԺՄ ես երկրային եմ, իսկ

Երկրի վրա միշտ այսպես է՝ ցանկանում ես Սերը ոչ թե նվիրել այլ միայն ՍՏԱՆԱԼ, ՍՏԱՆԱԼ…

Մատուցողուհին անտարբեր…

Աշխարհն անտարբեր…

Դու անտարբեր…

Ես շատ եմ լացեցրել քեզ իմ Սեր, շատ եմ նաև ուրախացրել, դա իմ միակ նվերն է Քեզ, իսկ դու գիտե՞ս ինչ է նշանակում նվիրել ՍԵՐ, եթե գիտես ու նորից ստիպում ես ինձ սպասել, ուրեմն…

Զարկերակս կրկնակի է զարկում, հուշելով, որ զարկում է երկու հոգու համար, ափերիս մեջ զգում եմ սրտիս անհանգիստ թփրտոցն ու զգում, որ դա կարող է լինել միայն նրանից,  որ երկար,շատ երկար պահել եմ քո ափն իմ ափի մեջ…

Հիմա ես լսում եմ մի այլ՝ ոչ երկրային երաժշտություն՝ դա քո քայլերի ձայնն է, որոնք ճիշտ է դանդաղ, բայց մոտենում են ինձ…

…դա այն փոքրիկ ու գեղեցիկ ծաղիկներն են, որոնց գեղեցկությունը ես վաղուց կուլ եմ տվել ու սպասում եմ արդյունքին, զգում եմ որ սրտումս մի ինչ որ բան կա, որ մի բան չէ այլ երկուսը՝ Երազանքն ու Հույսը…

Երկուսն էլ շատ տաք են, կրակի նման այրող ու չի ստացվի երբեք հանգցնել նրանց…

Այսօր երազ տեսա, շուշան ծաղիկի ճյուղերով մի ծառ, այսպիսի ծառեր Երկրի վրա չեն լինում, բայց իրոք գոյություն ունեն:

Միթե քեզ թվում է, որ երազները դրանք չեն իրականանում, սխալվում ես Սիրելիս, եթե այդպես լիներ ապա դու այսօր չէիր կարդա գրածներս, չնայած.

Մատուցողուհին անտարբեր…

Աշխարհն անտարբեր…

Դու…ՍՊԱՍԻՐ, դժվար է, բայց ինչ արած, այլ ելք չկա…

Հ.Գ

Ես չգիտեմ, կպատասխանես թե ոչ, դա կարևոր էլ չի, միայն վստահ լինեմ, որ անպայման կարդացել ես, վստահ լինեմ որ Քեզ հիմա լավ ես զգում, վստահ լինեմ, որ նվերը ետ չեն վերցնում ու հեռանամ միայնակ, Սերս թողնելով Քո մոտ, գրավական հաջորդ կյանքում նրան հանդիպելու նուրբ խնամված ու աչքի լույսի նման պահպանված.

Քո Ումառ

Հավատա ինքդ քեզ

 « Տվեք ինձ հենման կետ և ես կտեղաշարժեմ (կշրջեմ) երկրագունդը» - ո՞ւմ ծանոթ չէ Արքիմեդի այս խոսքերը և բոլորը չգիտես ինչու հավատում են ու անընդհատ տեղի անտեղի կրկնում:

Հիմա մի քիչ բացատրություն:

Աշխարհը ընդամենը մեկ միլիմետրով շարժելու համար (65 կգ քաշ ունեցող մարդու համար) հարկավոր է հենվել հենման կետում տեղադրված լծակի վրա և անցնել

6*10^24/6*10^1)*(1*10^-3)= 1*10^(24-1-3)м=1*10^20м=1*10^17 կմ կամ ավելի ճիշտ 9 460 730 472 580 800 մետր, որն անցնելու համար անհրաժեշտ է  100 000 լուսային տարի:

Հավատում ենք…հավատում են բոլորը, բայց…

 չեն հավատում երբ ես եմ ասում.

- Տվեք ինձ ընդամենը սպիտակ թուղթ ու ես կտեղաշարժեմ Ձեր տրամադրությունը՝ լավից դեպի զգայուն, վատից դեպի հուզիչ, տխուրից՝ թախծոտ և հավատացնում եմ, որ դրա հավանականությունն ավելի մեծ է, անհամեմատ մեծ…

Արեգակը երբեք չի սպասում, որ ինչ որ մեկն իրեն խնդրի ջերմություն սրսկելու մարմնի մեջ, նա իր գործն անում է…

Մենք էլ չպետք է սպասենք որ մեզնից խնդրեն այն ինչ կարող ենք տալ մեզանից կախված:

Եվ ինչ… ոչինչ:

- Բարև:

Ձայնը ամեն տեղից է ու չեմ կարողանում կողմնորոշվել թե ո՞վ է, որտեղի՞ց:

- Ե՛ս եմ, նայիր վերև:

Նայում եմ, կողերս չոր նստարանը ցավեցնում է:

Այգում գիշեր է ու ոչինչ չի երևում:

Ջերմությամբ լցված մի փափուկ ձեռք շոյում է դեմս, շրթունքներս, մազերս:

- Ճանաչեցի՞ր:

- Ոչ, ծանոթ ձայն է, բայց կներես:

- Ես քո ճակատագրի կուսական մասն եմ, այն մասը, որը դեռ չի այցելել քեզ, մի՛ վախեցիր:

- Գիտե՞ս ինչքան եմ քեզ սպասել, չես պատկերացնի: Սպասել եմ հարցնելու, թե ինչո՞ւ ես իմ նկատմամբ այդպիսին: Ո՞ր մեղքիս համար: Բայց հետո հասկացա, որ պետք է շնորհակալությունս քեզ հայտնեմ, երախտագիտությունս…

- Ի՞նչի համար:

- Սրտիս ամեն զարկի, ամեն փորձության համար, այն ամենի համար, որ կարողացա քո հարվածներից ուշքի գալ ու հասկանալ աշխարհը, մարդկանց, ես հասկացա որ կարող եմ սիրել, լինել սիրված: Ավելի ճիշտ, որ դա հնարավոր է, դա իրական է: Բայց դու ասացիր, որ դեռ չես այցելել ինձ, ճակատագրի կուսական մասն ես…

- Ես քույրեր  ունեմ, ինձնից ավագ, ավելի փորձառու…դու հիմա արդեն կարող ես քեզ նվիրել ում ցանկանաս, անմնացորդ երջանկացնել ով կլինի կողքիդ:

- Բայց ես հիմա չունեմ տուն, աշխատանք, տեսնո՞ւմ ես այգում եմ քնում…

Ճակատագրի փոքրիկ աղջիկը ձեռքը դրեց ուսիս:

- Դա քո հենման կետն է, օրը, ժամը, վայրկյանը: Ինքս պետք է քեզ շնորհակալություն հայտնեմ, որ հասկացար ինձ: Դեռ ահագին փորձություններ ունես:

- Ի՞նչ, նորի՞ց փորձություններ:

- Մի՛ տխրիր, հիշի՛ր, որ ճակատագիրն երբեք ավել փորձություն չի տալիս, քան կարող է դրան դիմադրել յուրաքանչյուր անհատ:

Կռացավ դեմքիս վրա:

Շուրթերիս զգացի ջերմ ու հաճելի հպում, իսկ հանկարծ ձախ կողիս զգացի բութ մի հարված:

- Վե՛ր կաց, ի՞նչ ես մեկնվել, փաստաթղթեր ունե՞ս: Այնպես էլ պառկել ես կարծես պապուդ խալին տակդ գցած է:

Նստարանի մոտ մի ոստիկան է կանգնած, երկուսն էլ քիչ հեռու:

- Ես ոչ մի վատ բան չեմ արել:

- Դեռ պետք է անեի՞ր, հիմա կիմանանք, վե՛ր կաց, արի՛:

Ոստիկան բառը երևի «ոստ» բառից է, հղկված տախտակի վրա՝անիմաստ ու անօգուտ որևէ բանի համար:

Ոստիկանության բաժանմունքի ժամանակավոր մեկուսարանն ունի 3 քարե պատ և մեկ վանդակապատ:

Մեկուսարանում երկուսով ենք:

Մոտ երեսունհինգ տարեկան կին է:

- Քեզ ի՞նչի համար:

Հատակին նստած աչքերը բարձրացրեց վեր:

- Չգիտեմ, երևի «բոմժի» տեղ են դրել:

- «Բոմժ» չե՞ս:

- Չգիտեմ, երևի: Իսկ դո՞ւ,- չնայած պարզ երևում է, որ հնագույն արհեստի ամենատիպիկ ներկայացուցիչներից է:

- Սրանց թվում է անվճար պետք ամեն բան լինի: Ճիշտ եմ, չէ՞:

- Ի՞նչն անվճար, չեն կերակրելո՞ւ:

- Չէ, ասում եմ ինձ մարմնավաճառ են ասում, հետո էլ թե հարկ չես վճարում: Բա առանց փողի ի՞նչպես ապրեմ: Ընտանիք ունեմ, երեխա, հավատո՞ւմ ես:

- Հավատում եմ, բայց ի՞նչ կարող եմ, - ձեռքերս տարածում եմ:

- Դու ո՞վ ես եղել, ի՞նչ ես արել:

- Գրաքննադատ, բայց վաղուց:

- Գրո՞ղ, ասենք վեպ կամ չափածո:

- Գրաքննադատն ուրիշ է:

- Լավ լեզու կիմանաս, գրագետ ես խոսում ու «բոմժի» նման չես:

- Նրանց ասա, ես ինձ համար քնած էի այգու նստարանին, մեկ էլ տեսա…

- Ես էլ եմ երիտասարդ ժամանակ գրել, լավ էի գրում: Սիրտդ ի՞նչ է ուզում, միայն անկեղծ ասա:

- Ծխելիք, ձեռքիս վերցրեցին, անտանելի պահանջ է:

Բարձրացնում է շրջազգեստը, գլուխս շրջում եմ:

- Նայիր, ես չեմ ամաչում,- զուգագուլպայի վերևի մասից հանում ու մեկնում է մի ծխախոտ:

- Մյուսն էլ գիշերը կծխենք, լուցկի էլ ունեմ: կիսովի ծխենք: Հավատո՞ւմ ես:

Լուռ ծխում եմ: Մոտեցավ գլուխը դրեց ուսիս:

- Աղջիկս մենակ է մնացել, վեց տարեկան է: Ի՞նչ եմ անելու չգիտեմ, մինչև վաղը հաստատ կպահեն: Բաժանումը փոքրիկ մահի նման է: Ժամանակավոր մահ: Այ հիմա մի հատ Ոսկե ձկնիկ լիներ: Կարդացե՞լ ես Հթումանյանին:

- Դա Պուշկինն է գրել, քո ասած Հթումանայնը թարգմանել է:

- Պուշկինը ի՞նչ պետք է հասկանար կյանքից:  Այ օրինակ այդ բիձուկը, թող ուզեր երիտասարդություն, մի հատ հարեմ ու գնար Կանարյան կղզիներ: Կամ պառավը, ուզում էր ծովի թագուհի դառնար, ասա այ կնիկ քո ի՞նչին էր պետք, կամ էլ հաստատ մտածում էր նավթ է հանելու ու հարստանա, ասա ուզեիր ու աշխարհի գեղեցկուհին լինեիր, գնայիր Կանարյան կղզիներ հանգստանալու, ճիշտ եմ ասում չէ՞: Կամ էլ այդ ձկնիկը, չեմ հասկանում ո՞նց է ընկել ցանցի մեջ, բան ու գործ չուներ, թող գնար Կանարյան…

- Այդպի՞սի բաներ ես գրել, երիտասարդ ժամանակ, - ծխախոտի կեսը մեկնում եմ ու ուսս ազատում նրա գլխից:

- Չէ դու ծխիր, դու տղամարդ ես չես դիմանա:Կարդամ իմ գրածներից, միայն թե չծիծաղես, լա՞վ:

 Ապրում էր առաջին հայացքից մի ուրախ, ոչնչով աչքի չընկնող երիցուկ: Ամեն ինչ լավ էր նրա մոտ, բայց մի անգամ ծանոթացավ վտանգավոր, հպարտ բայց զգայուն անձրևի հետ:

Երիցուկը սիրեց անձրևին, չհասկանալով թե ինչպես կարելի է սիրել մեծամիտ ու գոռոզ մի էակի:

Անձրևը խաղում էր նրա հետ, ցույց չտալով իր զգացմունքները, չնայած ինքն էլ չգիտեր կա՞ր զգացմունք թե՞ ոչ:

Նա իր ամառային թաց ձեռքերով շոյում էր երիցուկին, նրա թերթերը, տալիս էր այն խոնավությունը, որն անհրաժեշտ էր կյանքի համար:

Երիցուկին ինչ որ բան խանգարում էր երջանիկ լինելու համար: Հասկանում էր որ կախված է անձրևից, երբ նա չկար տխրում էր ու անընդհատ սպասում, սպասում…

Ապրում էր վախի մեջ, որ կարող է անձրևը մոռանալ նրան ու չգալ տեսակցության, որ առանց նրա նա կմեռնի, սիրում էր…

Անձրևը գալիս էր միայն այն ժամանակ երբ երիցուկը կանչում էր, բայց կամաց կամաց հանդիպումները դառնում էին ավելի հազվադեպ:

Անձրևը սկսեց մոռանալ երիցուկին:

Երիցուկը գիշերները լաց էր լինում, դանդաղ չորանում էր ու ոչ ոք չէր նկատում նրան:

Մի օր էլ հասկացավ, որ այդպես ապրել չի կարելի, հարկավոր է գլխից հանել անձրևին, սովորել ապրել առանց նրա, չէ որ մինչ նրա հայտնվելը ինքն ապրում էր ու անձրևը միգուցե հասկանար, որ երիցուկներ շատ կան, բայց իր նմանը չկա, իր նման անձրևին սիրող:

Կհասկանա բայց արդեն ուշ կլինի…Նա կկորցնի իրեն…Ընդմիշտ:

Բաժանումը մահ է, նշանակում է արդեն վախենալու չէ մահանալը, չէ որ ես մահացա, որ  նորից ծնվեմ: Նայում էր իր սիրուն հեռվից ու մտածում, որ սերն անվերջ է ու անպատասխանատու:

Ես մոռացել եմ ինձ, մոռացել եմ քեզ, մոռացաել եմ ինչ է սերը:

Աչքերս հիմա փակ են, բայց բավական է բացեմ ու նորից կտեսնեմ քեզ, որովետև բացելով աչքերս նորից կհայտնվեմ անցյալի թակարդում:

Ու հավերժ փակեց աչքերը:

Ծխախոտը հանգցնելու տեղ չկար: Գցեցի գետնին ու տրորեցի ոտքով:

Մեկուսարանախցում ծուխ էր ու տարօրինակ մթնոլորտ:

- Գիտե՞ս ինչպես եմ վերջացրել:

Բացասական շարժեցի գլուխս:

- Ամեն մեկին չէ տրված սիրելու ընդունակություն, իսկ նրանց ում տրված է, շատ դժվար է սիրել նորից: Հավատո՞ւմ ես…

Մեկուսարանախցի վանդակապատին  մոտեցավ մի ոստիկան:

- Այս ո՞վ է ծխել, այս ի՞նչ ծուխ է, Ժաննա քո արածը կլինի, պատժե՞մ թե…

- Կորի գրողի ծոցը:

Ծիծաղեց ցուցադրելով ոսկե ատամները:

- Պետը կանչում է, ինքն էլ կպատժի:

- Գիտեմ ինչպես է պատժելու, հետո բա՞ց կթողնի, աղջիկս մենակ է մնացել:

- Գիտեմ, բա հո չի պահելու, գնա պատժվիր ու հայդա…

- Ի՞սկ նա,- գլխով ցույց տվեց իմ կողմը, - Նրան բաց չե՞ք թողնի:

- Չէ, թող մնա, ի՞նչ ունի տալու որ:

- Ես նրա տեղն էլ կպատժվեմ, չի՞ լինի:

- Չգիտեմ, հարցերդ պետի հետ լուծիր: Դուրս արի:

Երբ ոստիկանը բանալին պտտեցրեց փականի մեջ՝ Ժաննան մոտեցավ երկաթյա դռանն ու շուռ գալով դեպի ինձ հարցրեց:

- Գիտե՞ս երիցուկի հոմանիշ բառը:

- Ճիշտն ասած, չգիտեմ:

- Արգանդախոտ:

Կինն ու ոստիկանը ծիծաղում էին իմ զարմացած հայացքի վրա:

Հիմա նրան բաց կթողնեն, կգնա իր աղջկա մոտ:

Ինձ երևի մի լավ կծեծեն, այնքան մինչև սոված շունչս փչի:

Չէ, չի փչի:

Իմ ճակատագիրն ասաց որ դեռ էլի փորձություններ կան, այսինքն դեռ կապրեմ:

Ապրելու եմ, գիտեմ:

Թե ինչպես եմ ապրելու դա ուրիշ հարց է:

Քիչ անց նույն ոստիկանը մոտեցավ վանդակապատին:

- Դուրս արի այ «բոմժ», կարող ես գնալ:

- Ուր, միևնույն է էլի եք բերելու:

- Գնա, գնա…

- Դու Կարապետյան Սարգիսի եղբայրը չե՞ս, - դուրս գալով ճաղերի ետևից մի այլ բան զգացի

- Հա, բայց քեզ…

- Ես «քեզ» չեմ, ես «Ձեզ» եմ, եղբորդ կբարևես, այն ժամանակ որ Ձեր ընտանիքը «բոմժ» էր, մաշեցիք աշխատասենյակիս մանրահատակը, մինչև ստացաք բնակարան: Կասես Երևանի «Բնակշահագործման վարչության» նախկին պետը բարևում էր, հասկացա՞ր, կհիշե՞ս:

Ճակատագիրը փակեց աչքերս ու իր ափով անցավ չսափրված երեսիս վրայով:

Հաճելի էր քնել զգալով, որ ինչ որ մեկը կողքիդ է:

Զգացի շրթունքների նուրբ հպում ու վեր թռա այգու նստարանից:

Ժաննան մեղավոր նայում էր դեմքիս:

Լուսնի լույսը շատ էր պայծառ ու դրանից նրա աչքերը կկոցած էին, ժպտում էր գրկին սեղմած երիցուկների մի փունջ:

- Երազում ինչ էիր տեսնում, կասես: Չնայած ես էլ կարող եմ ասել: Հավատո՞ւմ ես:

Ի պատասխան ես ժպտացի ու կանգնելով բռնեցի նրա ձեռքը:

Ինչ որ մի ձայն, չգիտեմ որտեղից պարզ ասում էր:

- Հաջողություն քեզ, հաջողություն:

Գլուխս բարձրացրի երկինք ու շշնջացի:

- Շնորհակալ եմ, ամեն ինչի համար: Շնորհակալ եմ, ես ապրում եմ…

Ս.Ումառ