Չէ՜, չե՛մ կարող… Չէ՜, չի՛ ստացվում…

Նո՞ւյնն  է արդյոք

«Սիրո՜ւմ եմ քեզ»  և

« Չէ՜, չե՛մ կարող չսիրել քեզ»:

Չէ՜, նո՜ւյնը չէ:

Շա՜տ է տարբեր,

Շա՜տ է հեռու, շա՜տ է մոտիկ,

Շա՜տ է փոքրիկ ու շա՜տ է մեծ -

Տարբերությունն այն ահռելի՜

Ու բովանդա՜կ,

… Որ տանջում է մի հարցական՝

Նո՞ւյնն  է արդյոք

« Սիրո՜ւմ եմ քեզ»

Եվ

«Չէ՜, չե՛մ կարող չսիրել քեզ»:

*

Աչքը ընկած

Այն մի հատիկ թարթիչի պե՜ս,

Որ ստիպում է

Քեզ անընդհատ աչքդ թարթե՜լ,

Արցունքոտե՜լ…

- Չէ՜, չի՛ ստացվում չհիշել քեզ:

*

Սի՛րտ սողոսկած

Այն սև խանդի ձեռքերի մեջ՝

Ուր ճմլվո՜ւմ, տրորվո՜ւմ է

Սրտիդ նե՜րսը՝

Հնձանն ընկած խաղողի պես…

- Չէ՜, չի՛ ստացվում չխանդել քեզ:

*

Երբ ծալո՜ւմ ես,

Երբ կոտրո՛ւմ ես քո անցյալի

Մե՜ջքը բարակ ու մնո՛ւմ ես

Մենա՜կ-դատարկ

Ներկայիդ հետ  առերես…

- Չէ՜, չի՛ ստացվում իմ ապրելը առանց քեզ:

*

Ու թվում է թե աշխարհի ո՜ղջ հոգոցը-

Ամփոփվելով շուրթի՛դ վրա,

Բառերիդ մե՜ջ,

Բղավո՜ւմ ես ո՛չ  թե «Գիտե՞ս, սիրո՜ւմ եմ քեզ»

Այլ միմիա՜յն.

- Չէ՜, չի՛  ստացվում չսիրել քեզ…

Ս.Ումառ-Հարությունյան

Իմ բալենին

Երեկոն կոպի՛տ էր,

Կոպի՜տ, վայրենի՜…

Ծաղկած բալենու ծաղիկները

Պոկե՜ց ու թափեց գետնին,

Սիրուհի-ծառս մեկեն մերկացա՜վ,

Աչքերն ամոթից կախե՜ց ու

Ժպտա՜ց հողին:

Գիշերը կոպի՛տ էր,

Կոպի՜տ ու սարսուռ-

Փաթաթվեց հույսերը կորցրած ծառին…

Սիրուհի-ծառս վախից դողդողա՜ց-

Անուժ հանձնվեց

Գիշերվա  դողին:

Առավոտն ալարկո՜տ

Մի՜ կերպ ազատվեց աչքերն իր ծածկող

Թխպոտ մի ամպից…

Ուշացա՜վ մի քիչ,

Հողին ցիրուցան ծաղիկների մեջ՝

Սիրուհի-ծառս  գինդերը հանե՜լ -

Ժպտո՜ւմ էր նորից…

*

Ախ,  ի՞նչ դժվար է ժպտալն

Հե՜նց այնպես,

Երբ սրտում գարունն

արդե՜ն մահանում է,

Ամառն էլ ոտքը կարծես կա՜խ գցել

Ու չի պատրաստվում

քեզ ուրախացնել:

… Մնո՜ւմ է մի հատված՝

Գարնան անձրևնե՜րը,

Որ մերկացնո՛ւմ են ծաղկած ծառերին-

Ասես հույսերդ

Հա՜տ-հատ պոկվելով

Ինքնակամ կո՛ւլ են գնում մայր հողին:

Հենց այնպես ժպտալը դարձել է դժվա՜ր,

Երբ լո՜ւյսդ բարի անձրև՛ն է տանում,

Եվ ի՞նչ է մնում՝

Լա՜ց լինել միայն,

Իսկ իմ բալենին ժպտո՜ւմ է

Ժպտո՜ւմ…

Ս.Ումառ-Հարությունյան

11.05.17    Երևան

ՊԱՏԳԱՄ ԱՊՐՈՂԱՑ

Ստին երբեք մի՛ ասա «սուտ»,

Մի՛ կատակիր Բախտի հետ,

… Ճիշտ խոսողը այս աշխարհում

Ո՛չ խելք ունի, ո՛չ էլ մեղք:

Կեղտին ասա «անբի՜ծ», «մաքո՜ւր»,

Քեզ կհարգեն ստոր մարդիկ,

… Ճիշտ խոսողին այս աշխարհում

Հազար ամո՜թ, նախատինք:

Աղքատներին ձեռք մի՛ մեկնիր՝

Վա՛րկդ կընկնի շարունակ,

… Գութ ունեցո՛ղն այս աշխարհում

Կտրորվի՜ ոտքի տակ:

Թե երեսի՛դ կհարվածեն՝

Ա՛չքդ դեմ տուր, թո՛ղ հանեն,

… Այս աշխարհում ճիշտ տեսնողին

Խլուրդի տեղ կդնեն:

Խի՜ղճը, պատի՜վն ու հարգա՜նքը

Հանի՛ր շուկա վաճառքի,

Տոնավաճառ այս աշխարհը

Ամե՜ն ինչին կտա գին:

*

Դե՜ ի՞նչ, մեռնե՞նք առանց պատիվ,

Վաճառենք խի՜ղճ  ու հարգանք,

Մենք էլ դառնանք մեծապատի՜վ

Մուրացկաններ խեղկատակ:

Թե որտեղի՞ց այսքա՜ն պոռնիկ

Ցնկե՛ց աշխարհն այս կավատ,

Մահն էլ եկավ այնքա՜ն մոտիկ

Որ թվո՜ւմ է հարազատ…

… Մարդիկ Տիկնի՜կ դարձան սովից,

Դարձան Ստվե՜ր, դարձան  Գո՜ղ,

Ու ինքնագոհ իր արարքից

Ծիծաղում է Կյանքը  գոհ:

Ս.Ումառ-Հարությունյան

ՄՏՈՐՈւՄ

Երազնե՜րս անդեմ ստվերներ,

Մեկնությունները՝ զավե՜շտ կամ կատակ

… Աչքերս եմ բացում Արեգակի հետ՝

Դատարկությո՜ւն է՝

Դատա՜րկ մի տարածք…

Ու խարխափո՛ւմ եմ դատարկում այդ լո՜ւռ,

Փորձո՛ւմ եմ գտնել ինչ-որ լույսի շո՜ղ,

Ինչ-որ ճանապա՜րհ,

Չգիտե՜մ, գուցե՜

Մեղավոր հոգուս

Փրկության համար:

Հոգիս մեղավո՞ր…

Իսկ այդ երբվան՞ից դարձավ մեղավոր,

Գուցե այն օրի՞ց,

Երբ մարդ-արարածի ստեղծած մկրատով

Կտրեցին պորտալարս

Մորս հետ կապող…

Հայրս բախտավո՜ր,

Մայրս բախտավո՜ր,

Ես աշխարհ եկա հոգով մեղավո՞ր…

Մեղավո՞ր,

Որ չե՞մ հագեցել դեռ կյանքի բույրից,

Սիրո ուռճացած այրող ցավերի՞ց,

Ատելությունի՞ց,

Որով նայում են ինձ վարի՜ց ու վերից….

Քնած աշխարհի դարավոր նինջի՞ց

…և Աստվածների՞ց, որ ո՛չ մի անգամ

Նեցուկ չեղան ինձ…

Եթե այդպե՜ս է, ուրեմն վերցրե՛ք,

Տալի՛ս եմ հոգիս

Մեղավոր ու մեղկ,

Բաժանեք միլիո՜ն-միլիոն մասերի

Ու անարգանքի սյուներին գամեք…

Գուցե թե այնժա՜մ

Ըմբոստ ու համառ հոգիս հասկանա -

Ի՞նքն է խորթ ծնվել աշխարհի համար,

Թե՞ աշխարհն է խորթ դարձել իր համար…

Ս.Ումառ-Հարությունյան

ՄԵ՜ՆՔ…

1.

Մեր Մայրերը՝ բարի՜, հլո՜ւ

Մեր Քույրերը՝ նազելի՜ ու հեզահամբո՜ւյր,

Մեր Դուստրերը՝ մեր սարերի կատարների նման

Մաքո՜ւր…

Մեր այրերը Աստվածատո՜ւր..

…Ու թվում է թե մեր սե՜րը

(Ժամանակի՜ն թե ուշացա՜ծ)

Պետք է լինի նրանց նման

Խո՜ր ու տոկուն -

Արմատներով կառչած լինի

Միայն հողի՜ն,

Միայն հոգո՜ւն…

…Չի՜ հասկացվում, թե ի՞նչու է լինում այնպե՜ս,

Որ մեր սե՜րը հայրենիքին

Այսպես դաժա՜ն տանջո՛ւմ է մեզ…

2.

Գա՜վ ենք բարձրացնում, որ կենա՛ց ասենք՝

Թախի՜ծ ենք ըմպում,

Մեր մտածածը չասելու համար՝

Լեզու չե՜նք կծում,

Հա՜յ ենք

Ու հայի նման ենք սիրում:

Մեր սարերի պես վե՜հ

Մեր գետերի պես գի՜ժ

Մեր արյան պես վարա՜ր

Շա՜տ ենք տարբերվում ցեղերից վայրագ

և…մնացածի՜ց,

Սակայն միշտ ներկա ենք մնում նրանց սեղանին՝

Ա՜յն աղի նման,

Որը, որ համն է փոխում կերածի…

և առանց որի ո՛չ կյանք կա ո՛չ մահ:

Միգուցե շա՜տ է մեր ունեցածը՝

Ա՜ղը,

Ու ստիպված լցնում ենք մեր իսկ վերքերի վրա՜,

Մոռանալով, որ մենք ենք հնարել

Դժոխք (դրախտ) բառը

Բոլորի համար…

3.

Փո՞քր ենք, չգիտե՜մ -

Մեզ մե՜ծ ենք կարծում,

Մե՞ծ ենք՝

Մեր հողում չե՛նք տեղավորվում,

Հայրենիք ունենք- գիրկը դատա՜րկ է,

Գինի՜ ենք քաշում -

Հա՜մը տառապանք է,

Չապրելը զանցա՛նք է,

Ապրելը՝ պատիժ,

Տուժե՜լ ենք,

Տուժո՜ւմ ենք

Հենց «հայի խելք»-ից:

Հա՜յ ենք

Ու մտածում ենք հենց հայի նման…

Հայի նման սիրո՜ւմ ենք,

Հայի նման պահանջո՛ւմ,

Հայի նման վաճառո՜ւմ ենք,

Հայի նման վաճառվո՛ւմ,

Ու…

Զավեշտը նա՛ է միայն,

Որ ո՛չ մի կերպ չե՜նք հասկանում,

Թե ի՞նչու ենք այսքան դաժա՜ն,

Այսքան անխի՜ղճ պատժվում…

4.

Իմ ընթերցո՛ղ…

Թվում է թե

Քո աչքե՞րը պետք է խղճամ,

Որ չկարդա՞ն տողերս,

Լեզո՞ւս կծեմ ու թաքցնե՞մ մտքերս,

Չէ՜,  նման բան չե՛մ անի ես,

… Գուցե միայն ա՜յն ժամանակ,

Երբ հայտնվեմ

օտա՜ր հողում, օտա՜ր մայթում -

Ձեռքս պարզա՜ծ,

Գլխահա՜կ…

6.

Ժայռո՜տ,

Քարո՜տ,

Արյո՛ւն խմած

Իմ պապերի հողին կանգնել,

Սրտիս հետ եմ զրուցում,

Այո՛, Հա՛յ եմ,

Մտածում եմ հային վայել,

Ինձ վրե՛ժն է փրկելու…