Աշնան եղանակին գարնան մի օր

Աշնան եղանակին գարնան մի օր

Չեմ կարողանում կողմնորոշվել, թե այսօր տարվա ինչ եղանակ է:

Չգիտեմ ինչ հագնել:

Օրացույցով աշուն է, բայց օրը` արևոտ ու արևոտ:

Այնքան արևոտ օր է, որ անկախ քեզնից ցանկանում ես դուրս գալ ու…թռչել:

Մեր տան հայելին ֆիզիկայի բոլոր օրենքներից դուրս է:

Ամեն օր տանից դուրս գալուց առաջ նայում եմ, հայելին էլ ինձ է նայում:

Այսօր էլ նույնը:

- Խո´զ, ինչու՞ ես աչքերդ չռել, մերկ ծնկներ չե՞ս տեսել, ի՞նչ է:

- Հիմա´ր,- ասաց հայելին, մնացածը չլսվեց:

Հագնում եմ աշնանային կիսաչոր տերևի գույնի` Նրա նվիրած աշնանային թեթև վերակուս:

Զգում եմ, որ հայելին ինձ նայում է սոված հայացքով:

Ինձ դուր են գալիս տղամարդկանց սոված հայացքները:

Նայում են երկար, թուքը կուլ տալիս, հետո գլուխները կախում:

Տղամարդկանց հայացքները սոված լինում եմ երկու դեպքում. առաջինը խաշի սեղանին` օղու բաժակից հետո` կարմիր բողկերին նայելիս, երկրորդը` կարճ շրջազգեստ հագած աղջիկներին նայելիս:

Հիմար բաներ են անցնում մտքովս, միգուցե հայելին ճիշտ է:

Նոր պետը կանչել էր իր սենյակ: Դե առաջին օրն էր, պետք է իրեն ցուց տար:

Հստակ հասկացրեց իմ` քարտուղարուհուս  տեղը օֆիսում:

Մի հինգ րոպե խոսում էր, բացատրում, ես չէի լսում, մեկ-մեկ գլխով համաձայնության նշաններ էի անում:

Հետո զգացի, որ ձեռքը ծնկիս է դրել:

Նայեցի արդեն ուրիշ աչքերով ու չհասկացա` ինչո՞ւ ծիծաղեցի երկա~ր, երկա~ր:

Ձեռքը մնաց ծնկիս վրա, սոված հայացքով, աչքերը` ուղղված շուրթերիս:

Վեր կացա աթոռից:

Նայեցի ու ինձ թվաց, թե մի անօգնական մարդ` նստած դիմացս ողորմություն է խնդրում:

Հայացքս որպես ողորմություն գցեցի նրա ափի մեջ ու դուրս եկա սենյակից` համոզված լինելով, որ ետևիցս կրքոտ նայելու է:

Թո´ղ նայի:

Երևի անկողնային հիվանդ կամ էլ ֆրիգիդ կին ունի է, ի՞նչ իմանամ:

Երկու օր առաջ էր` աշնանային մի օր:

Երբ դուրս եկա հիմնարկից, անձրև էր` ամռանը հրաժեշտ տվող խառնակիչ անձրև, որն ինձ համոզեց իմ աշխատանքը կորցնելու փաստը:

Ես ցանկացա խմել անձրևը, առանց շտապելու, կում կում մեջս լցնել ինձ այդքան պակասող կաթիլների կաթկթոցը ու բերանս բաց, գլուխս ետ գցաց  վազեցի, վազեցի…

Առավոտից արդեն լավ եմ:

Տաքություն չկա:

Օրը` հիանալի:

Իմ մասին ոչ ոք չի մտածում, թերևս միայն  Փիլիպոս կաթողիկոսը, որ 1635թ. կառուցել է  Սուրբ Զորավոր Աստվածածին եկեղեցին` դեղատան վարչության հարևանությամբ:

Ես սովորություն ունեմ հաճախակի եկեղեցի գնալու:

Մեկ շաբաթ է` չեմ եղել:

* * *

- Ինձ հինգ մոմ տվեք,- դրամը պարզեցի, ու պատուհանի հետևում նստած կնոջ չզարմանալը սովորական էր:

Տատիկս է սովորեցրել. <Միշտ կառնես կենտ քանակի մոմ, այդպես է ընդունված>:

- Բայց մենք չորս հոգի ենք, տա´տ, ես, դու, մաման ու պապան:

- Ոչի´նչ, հինգերորդը բոլորիս հաջողության համար է:

Պատուհանին մոտեցավ մի տղա:

- Չորս հատ:

Վերցրեց մոմերը` առանց ինձ ուշադրություն դարձնելու:

- Կե´նտ է հարկավոր առնել:

Ինչո՞ւ ասացի, չգիտեմ:

Նույնիսկ վերարկուիս տակից ճչացող կարճ շրջազգեստս ուշադրության չարժանացավ:

Տղան մտավ եկեղեցի:

- Մոտակա հիվանդանոցից է,- ասաց մոմ վաճառող կինը,- այն, որ Մաշտոցի պողոտայում է:

Արդեն երեք օր է` փախչում է հիվանդանոցից, գալիս է մոմ վառում ու վերադառնում:

Ինքն է պատմել: Վաղն առավոտյան վիրահատելու են: Ծանր օր է լինելու, խե~ղճ տղա…

Մտա եկեղեցի, աչքերով փնտրեցի նրան: Աջ պատի մոտ գտա:

Վառում էր իր մոմերը:Մոտեցա կանգնեցի կողքին ու ես էլ վառեցի:

Հայացքն ուշադիր մոմերին էր հառել, ինչ- որ բան էր մրմնջում:

Աշնան եղանակին գարնան կորած ու մոլորված,  մի թեթև քամի հանգցրեց իմ բոլոր մոմերը:

Ես նայեցի տղայի մոմերին ու տեսա,  որ մեկը չէր հանգել, իսկ մնացած երեքը ծխում էին իմ բոլոր մոմերի նման:

Մոմամանում  չհանգած մոմեր կային, մտածում էի` որի՞ց վառեմ, երբ տղան առանց խոսքի` ձեռքը երկարեց ու իմ հանգած մոմերից վերցրեց մեկը, վառեց իր մոմից, մեկնեց ինձ:

Նույն մոմից վառեց իր մնացած մոմերն ու անխոս հեռացավ:

Հեռացավ այնպիսի քայլվածքով, ինչպիսի քայլվածքով, որ  հեռացավ Նա մեկ շաբաթ առաջ` գլուխը կախ, անվստահ, կիսաօրօր, ստիպողաբար հրաժեշտի քայլվածքով:

Ի՞նչ էի արել որ…ուղղակի հարցրեցի, թե ինչպե՞ս են կարողանում տղամարդիկ հանգիստ քայլել, երբ ոտքերի արանքում խանգարող բան կա:

<Ի՞նչ : Եվ դու դա հարցնում ես ի՞նձ>,-զարմացավ նա:

<Բա ու՞մ հարցնեմ` պատի ետևում գիշերները խռմփացնող հարևանի՞ս, համ էլ ես սիրում եմ քեզ>:

<Մեր սերն ավարտվեց, մի´ նեղացիր, բայց ես էլ չեմ կարող, ես հոգնել եմ քեզնից:

Քեզ բուժվել է հարկավոր, դու նորմալ չես, գլխումդ քամիներ են, ինչ- որ սավառնել, ինչ-որ սլանալ, քեզ ինչպես եմ ներկայացնելու ծնողներիս, չե՞ն ասի` այս գիժն ո՞վ է: Ա´յ, ընկերուհիդ` Հասմիկը, ուրիշ է…>

Ապտակեցի: Ինչո՞ւ, ինքս էլ չհասկացա:

Սիրում էի, սիրեցի ավելի շատ:

Երևի հայելիս ճիշտ է` հիմար եմ:

* * *

Ոտքերս հասցրեցին Մաշտոցի պողոտայում գտնվող հիվանդանոց:

Տեղեկատու <վանդակում> նստած երիտասարդ կինն ուշադիր նայեց:

- Վերարկուն որտեղի՞ց եք գնել:

- Չեմ գնել, նվեր է: Ընկերս է բերել Ֆրանսիայից, որ կարճ շրջազգեստս չերևա, բայց երբեք չեմ կոճկում:

- Լավն է, երանի~ Ձեզ, հա´մ աշնանային վերարկու, հա´մ այդպիսի ընկեր: Է~խ, ի՞նչ է հարկավոր:

- Քիչ առաջ այստեղ մտած տղային ի՞նչ է եղել:

- Բարեկա՞մ չեք: Չե՞ք ճանաչում: Ոչինչ չեմ կարող ասել, բժշկական էթիկայի հարց է:

Անխոս հանեցի  վերակուս ու գցեցի բացված փոքրիկ պատուհանի գոգին:

Կինը կարմրեց, սկսեց թերթել ինչ-որ քրքրված մի մատյան:

- Սարգսյան Ռոբերտ: Վաղը երիկամն են հանելու: Մահամերձ հոր համար է:

Ավելին չեմ կարող ասել, կներեք: Վերարկուն չմոռանա´ք, նվերը չեն նվիրում:

* * *

- Ո՞ւր ես, մեռա քեզ սպասելով,- ծաղրեց հայելիս:

Հայելու չորս անկյուններում վառված մոմեր էին:

Կենտ է հարկավոր. մտածեցի որ տանը մոմ չկա ու փորձեցի փչելով հանգցնել մոմերը:

- Ես Հանգստությա´ն մոմն եմ, շնորհակալությո´ւն, - ասաց առաջին մոմն ու հանգավ:

- Ես Սիրո´ մոմն եմ, քեզ այլևս հարկավոր չեմ,- մխաց, ինչպես առաջին մոմը:

- Ես Հավատքի´ մոմն եմ, մարդիկ ինձ կորցրել են վաղուց: Ես համարյա վերջացած եմ, հանգցրո´ւ:

Չորորդը տեղի չէր տալիս:

Հայելին ծիծաղեց:

-Դու չես կարող նրան հանգցնել,- ասաց հայելիս,- Դա Հույսի մոմն է, որից հետագայում պետք է վառել մնացած երեքը: Նա միշտ պետք է վառվի:

Ես փարվեցի հայելուս:

<Սիրու~մ եմ, սիրու~մ եմ, սիրու~մ եմ>,- շշնջում էի նրան:

Հայելիս էլ իր ձեռքերով ինձ գրկեց, ամուր սեղմեց իրեն ու ասաց.

<Քո համբույրներն այնքա~ն արևոտ են,այնքա~ն ջերմ, այնքա~ն էներգիա են հաղորդում, որ ցանկանում եմ թռչել, փախչել քեզնից հեռո~ւ– հեռո~ւ` հետո տիեզերական արագությամբ վերադառնալ ու նորից արև~, արև~, թռիչք, սլա~ցք…Կյանքն է այդպիսին` բումերանգի նման, քեզ վերադառնում է այն,  ինչ ասում,  ինչ անում ես…>

Հեռախոսը զանգեց:

- Լսում եմ,- արցունքներից ձայնս փոխվել էր:

- Ու՞ր ես, մեռա քեզ սպասելով, մոռացե՞լ ես, այսօր պետք է հանդիպեինք, ծնողներս սպասում են, մեկ ժամ է հիմարի նման կանգնած եմ ՄԵՐ  տեղում:

- Ես ուզում եմ, որ սկզբից գնանք հիվանդանոց, այն որ Մաշտոցի պողոտայում է:

- Լավ, եթե ուզում ես…միայն արագացրո´ւ….

Արագ վերցրեցի պայուսակս ու դուրս գալուց առաջ նայեցի հայելուն:

- Հիմա´ր,- սոված հայացքով  ասաց հայելին,-մնացածը չլսվեց:

Դրսում` աշնան եղանակին ավարտին էր մոտենում  գարնան մի օր:

“Դրախտի նախամուտքը”

Սենյակը` արվեստանոցը, լուսավորված էր բուխարու թրթռացող,վայրենի ու կրքոտ լույսով:

Կրակը կարծես աֆրիկյան բնիկներին հատուկ  մի պար էր պարում` ճարճատյունով ու խայտալով:

Հատակին արջի մորթի էր գցված`գորշ արջի, որ յուրահատուկ տեսք էր տալիս պատից կախված բազմաթիվ կտավներին:

Սենյակի աջ կողմում աստիճաններն են, որ տանում են ննջարան:

Կնոջ գլուխը տղամարդու ձախ ուսին է,բայց կարծես իրեն զգացնել չի տալիս:

Տղամարդը մտազբաղ ծխում է:

- Էլի ոչ մի նկար չվաճառվեց,ես քեզ խոսք էի տվել տանել ծով,չի ստացվում:

Նելլ,միգուցե քո բացատրություններն են վատ, որ նկարները չեն վաճառվում:

Ծխախոտի մոխիրն ընկավ անկողնուն:

Կինը ձայն չհանեց,անիմաստ համարելով ամեն օր կրկնելու նույնը:

- Կարեն, միգուցե Իմ նկարը վաճառենք,- զգույշ շշնջաց կինը ձեռքով շոյելով տղամարդու մազոտ կուրծքը:

- Ոչ մի դեպքում,դա Իմն է,իմ երազանքը,դա քո մարմինն է,դա դու ես  և երբեք չի դառնա ուրիշի աչքերի  սեփականությունը:Դու ի՞նչ է ուզում ես ցնդե՞մ:

 - Բայց ծովը քեզ է անհրաժեշտ, բայց հիշու՞մ ես ինչ ասաց բժիշկը:

Քեզ միայն ծովի օդը կբուժի:Իսկ նկարը հետո նորից կնկարես:

- Կնոջ հիմարությունը սահմաններ չունի:

Հրեց կնոջ ձեռքը,վեր կացավ անկողնուց ու իջավ արվեստանոց:

Արվեստանոցին կից սենյակում պատերի տակ շարված են նկարներ,ավարտված,կիսատ,փչացրած…

Փնտրեց,գտավ սպիտակ սավանով փաթաթած մի նկար:

Բերեց բուխարու մոտ,բացեց սավանը:

Սավանը հեշտ տեղի տվեց,բայց դժվարությամբ անջատվեց նկարից:

* * *

Դեռ անցած տարի էր երբ հերթական անհաջող ցուցահանդեսից հետո նոր ընդունված նկարների գիդը` Նելլին, գիշերը մնաց նրա մոտ:

Անհաջող անցած օրը լցվեց նրանով:

Ստացավ այն ինչ չէր ստացել իր ապրած ողջ տարիների ընթացքում:

Գիշերը քունը չէր տանում,երջանկությունից էր թե՞ …չգիտեր:

- Դու միշտ կքնես այդպես, լա՞վ, լրիվ մերկ:

- Դու գիժ ես,- ծիծաղեց Նելլին:

Հետո իջան արվեստանոց,Նելլին բազկաթոռին մերկ նստած շամպայն էր խմում:

Շամպայնի մեջ վեր ու վար էին անում շոկոլադի մանր կտորներ:

Ոտքը գցել էր ոտքին,ոտքի մատներով բռնել էր մի պոչը կարճ կարմիր վարդ:

Ոտքը`ծնկից ներքև վեր ու վար էր անում,համահունչ շամպայնի մեջ գցած շոկոլադի մանր կտորներին:

Տեսարանը խենթ էր:

Նելլին կարծես դա զգաց ու արձակուրդ տված ամոթխածությանը  վերջնական հրաժեշտ տվածի նման, վեր կացավ ու պառկեց արջի մորթու վրա:

- Նկարիր:

* * *

Նկարում արջի մորթու վրա շողշողում էին լույսի նրբերանգ, ֆոկուսից դուրս ճառագայթները, ու կարծես դա լույսի ու ավազահատիկներով հագեցած քամու պար էր:

Լույսի բղավոց,քամու չկամեցողություն:

Նելլիի մերկ մարմնի ամեն մի հատված պատմում էր, թե ինչպես է անփորձ մարմինը հմուտ ձեռքերում վերափոխվել ցանկությունների,զգացմունքների ու կրքի մի փոթորկի:

Նկարի կիսամթի մեջ մեջ նույնիսկ կույր  աչքը կտարբերեր ոտքերի արանքում տեղավորված ամոթույքի եռանկյան մազափնջի  կարծես թեթև  թրթռոցը:

Կիսափակ աչքերում մաքուր սիրո արտացոլումն էր լուսախաղերի տեսքով:

Քրտինքի մի թափանցիկ կաթիլ էր ձախ կրծքի վրա:

Կրծքերի հպարտ կանգնած, հրավիրող գլխիկները,  իրենց մուգ գույնով միաձուլվում էին արջի մորթու գույնին, ստեղծելով մի պատկեր, որից անհնար էր հայացքը կամավոր հեռացնել:

Շուրթերը կիսաբաց պատմում էին սրտի ու կրքի անիմաստ  ճակատամարտը,որտեղ հաղթողներ չեն լինում կամ հաղթում  է երրորդ կողմը`Սերը:

Նկարի անվանումն էր “Գտնված ավազահատիկը”:

- Ես սա կյանքում չեմ վաճառի,-նորից փաթաթեց սավանով և վերադարձրեց տեղը:

* * *

 Բարձրացավ վերև:Նելլին քնած էր:

Զգույշ մտավ անկողին,ձեռքը դրեց նրա կրծքին,ինչպես սովոր էր քնելու ու փորձեց քնել:

Զնգաց հեռախոսը:

Մինչև հասավ լիցքավորման դրած ու մոռացած հեռախոսին,Նելլին արթնացավ:

- Լսում եմ, ո՞վ,հա՞,Աբո,ասա ի՞նչ է եղել,այս ժամի՞ն…ո՞վ…լուրջ ես ասու՞մ..լավ եղավ,մաղարիչ ունես,եթե ստացվի:

Նելիի հարցական հայացքը չէր կտրվում նրանից:

- Ի՞նչ,ո՞վ էր:

- Նախկին կնոջս եղբայրը` Աբոն`քաղաքապետարանից:

- Հետո՞:

- Ասաց, որ վաղը նոր քաղաքապետը կնոջ հետ գալու է, ինչ որ պաշտոնյայի ծննդյան են հրավիրված,երևի նախագահի, ուզում են նկար ձեռք բերեն:

- Սա ճակատագիր է Կարեն, ոչ բոլոր նկարների տակ կա քո ազգանունը, հարկավոր է գրել և ինչքան արագ այնքան լավ:

- Գիշերվա տասներկուսն է,դու ինչ է գժվե՞լ ես,ի՞նչ կապ ունի գրված ազգանունը:

- Դու չես հասկանում,քնիր ես կգրեմ,մոռացե՞լ ես, որ ես էլ եմ նկարիչ:

- Միևնույն է ոչինչ չի ստացվի,թող այդ անշնորհակալ գործը:

Նելլին արդեն մերկ մարմնի վրա էր գցում գիշերանոցը:

- Դու քնիր:

* * *

Առավոտյան երբ Կարենն իջավ արվեստանոց,Նելլին գիշերանոցով քնած էր արջի մորթու վրա,մատները յուղաներկոտ,վրձինը բուխարու մոտ ընկած:

Նայեց պատի նկարներին:

Բոլոր նկարների տակ յուղաներկով գրված էր “Կ.Վահունի”:

Նախկին կնոջ դիմանկարը պատից հանված դրված էր հատակին,հենված պատին,առանց մակագրության:

Պատի դատարկ մեխը կարծես կրկնում էր նախկին կնոջ խոսքերը.

<Դու անհաջողակ ես,իմ դժբախտության պատճառը,փինաչի նկարիչ,գոնե եղբորիցս`Աբոյից սովորիր փող աշխատել,հասարակ բաժնի վարիչ է,բայց ինչպես է հագնվում կինը>:

* * *

Նոր քաղաքապետը քառասունին մոտ մի տղամարդ էր,կինն ավելի երիտասարդ:

Եկել էին չորս հոգով այդ թվում և Աբոն:

Հերթով անցնում էին կախված նկարների մոտով:

Գլուխները թեքում աջ,ձախ,լուրջ հասկացողների նման տարուբերում:

Շամպայնի բաժակները ձեռքով բռնած նայում էին նկարներին,լսում Նելիի բացատրությունը,նկարների անվանումները:

Կարծես դուր էին գալիս նկարները,բայց պարզ զգացվում էր քաղաքապետի կնոջ ավանգարդ ու որոշիչ դերը:

Երբ ավարտվեց դիտումը,քաղաքապետի կինը թեքվեց ու կիսաձայն Նելիին ասաց:

- Ես ինչ որ արտառոց բան եմ ուզում,Էքստրավագանտ, հասկանու՞մ ես սիրելիս:

Այնպիսի մի բան, որ ցնցի բոլորին: 

- Միթե՞ ոչինչ չընտրեցիք,այսքան նկարների մեջ:

- Սրանցից բոլորի տներում էլ կան,սրեդնյակ են:

- Լավ,տիկին ես հիմա մի նկար էլ ցույց կտամ:Նկարը Հունգարիայում կայանալիք մրցույթի համար է,- ստեց Նելլին,- ձեզ նման հյուրերին…հուսամ կհասկանաք ինձ:

Նելլին անսխալ հասկացել էր դիմացինի քաղքենիության աստիճանը և…

Նելլին անցավ ու կողքի փոքրիկ սենյակից բերեց սպիտակ սավանով փաթաթված մի նկար:

Կարենի ձեռքը դողաց:

- Այդ նկարը չի վաճառում,դա իմ…

- Այդպիսի բան կա՞, որ չվաճառվի,- քաղաքապետը ձեռքն ընկերաբար դրեց Կարենի ուսին:

- Դուք,արվեստագետներդ վատ բիզնեսմեններ եք:

Կարենի ձեռքից ընկավ բաժակը:

Նելլին հանգիստ բացեց սավանը,նայեց նկարին ու կախեց Կարենի կնոջ նկարի տեղը`ազատ մեխից:

Նկարից Կարենին էր նայում Նելիի այլանդակված մարմինը:

Աչքերի տեղը կծիկ դարձած վառ գույնի օձեր էին,մարմինը տձևի հասցրած գծերով կարծես մի հին դարչնագույն տակառ լիներ,ձախ կուրծքը աջից մեծ… ոտքերի արանքում տեղավորված ամոթույքի մազափունջը չգիտես ինչու քառակուսի:Կրծքի վրա սև գույնի քրտինքի կաթիլ:

- Մոգակա~ն է,-շշնջաց քաղաքապետի կինը,- սա իմ ուզածն է:

Կարենը չէր կարողանում խոսել,ուղեղը մթագնած,ձեռքերը դողալով փորձ արեց մոտենալ Նելլիին,խեղդել սեփական ձեռքերով…

- Նելլի սիրելիս, դու ինձ որոշ բաներ բացատրիր,որ կարողանամ ես էլ բացատրել,դե գիտես չէ, սա նվեր է լինելու մի բարձրաշխարհիկ կնոջ:Ինձ այս նկարի արվեստի լեզուն է պետք:

Քաղաքապետի առաջարկով տղամարդիկ քաշվեցին քիչ հեռու:

- Ի՞նչ է այդ նկարի գինը:

Նկարիչը կորցրել էր խոսելու ընդունակությունը:

- Սա հազար դոլլարի մոտ գործ է,-մեջ ընկավ Աբոն,- Կարեն, ի՞նչ ես լռում:

- Ես դա չեմ կարող վաճառել,- մի կերպ արտասանեց նկարիչը, - դա գին չուներ,հիմա չգիտեմ:

- Նարեկ,վերցնում ենք,հաստատ,որոշված է,- հեռվից ասաց քաղաքապետի կինը:

- Լավ, մի թանկացրու,մենք էլ ենք արվեստից հասկանում,տալիս եմ երեք հազար ու վերջ:

Կողքից լսվում էր Քաղաքապետի կնոջ հարցերը և Նելիի կիսաձայն բացատրությունը:

Կանանց թվում էր, թե իրենց չեն լսում:

- Ուշադիր նայեք կնոջ աչքերին,որոնք մատնանշում են,թե նկարիչը որ կողմ է թեքում դիտողի հայացքը  դեպի մառախլապատ մարգարտահովիտները թե դարչնագույն հարթավայրի բարդիները:

- Ինչո՞ւ է մի կուրծքը մեծ մյուսից,ձախը..

- Տիկին ձեր ամուսինը ձախլիկ է՞:

- Ոչ:

- Դե ուրե՞մն…

- Մոգակա~ն է:Ի՞սկ այս քրտինքի կաթիլը…

- Դա աչքերից ծորած թախծոտ արցունքի կաթիլն է, որ սահելով այտերի վրայուվ իջել և կախվել է շրթունքի ծայրից,հասկանու՞մ եք,փոխաբերությունը կրծքերի և շրթունքների:

Նելլին հնարում էր առանց կանգառի,համոզիչ ու հաստատուն ձայնով…

- Մարմինը տակառի….

- Այո տիկին,ես շատ արագ կարողացա ընբռնել ձեր արվեստին մոտ լինելը,դուք ճիշտ եք,դա Դիոգենիսի տակառն է:

- Ես էլ հենց դա էի ուզում ասել:

- Նայեք կնոջ պորտին, դա  Դիոգենիս աչքն է,Դիոգենիսի, որը բռունցքները սեղմած ներսից նայում է աշխարհին:

Կնոջ խորամանկությունը մարդկային հիմարության նման սահմաններ չունի:

Կարենի ոտքերը Նելիի անհեթեթությունների տարափից ծալվում էին:

Մոտեցավ իր նկարին: Նելլին, նկարի կնոջ պորտին ձեռք չէր տվել ի՞նչ աչքի մասին էր խոսում,չհասկացավ:

Որտեղ են  մառախլապատ մարգարտահովիտները,որտեղ են դարչնագույն հարթավայրի բարդիները`չէր հասկանում:

- Մոգակա~ն է:Ի՞սկ այս …

Մատը ցույց տվեց նկարում կնոջ ոտքերը միացնող տեղը:

- Ինչու՞ քառակուսի…

- Ես գիտեմ, որ հասկացել եք տիկին,բայց ուզում եք ճշտել,այդպես չէ ՞:

- Օ,այո իհարկե, ես ուզում եմ արվեստի լեզվով լսել:

- Նկարչի պատկերացմամբ կնոջ մարմինը դրախտն է,իսկ դա  քառակուսի է, որովհետև խորհրդանշում է աշխարհի չորս կողմերում պաշտամունք դարձած դրախտի նախամուտքը…

- Մոգակա~ն է,ի՞սկ նկարի անունը..

- “Դրախտի նախամուտքը”,- վայրկյանական հնարեց Նելլին:

- Այդպես էլ գիտե~ի,- ասաց քաղաքապետի կինը և մտածեց,

<Նկարը այդ գեղացուն չեմ նվիրի,ի՞նչ պետք է հասկանա Սիսիանի շրջանի Բռնակոթ գյուղի դպրոցն ավարտածը,թող իմ տանը կախված  լինի>:

* * *

Հյուրերի գնալուց հետո Կարենը ձեռքի եղած 3000 դոլլարը գցեց սեղանին ու առանց խոսքի,անտրամադիր բարձրացավ ննջասենյակ:

Նելլին մոտեցավ,այդ գումարի վրա ավելացրեց քաղաքապետի կնոջ կողմից ծածուկ իր ձեռքը դրած  երեք հատ հարյուր դոլլարանոց թղթադրամները:Ժպտաց:

<Նեղացած է,ավելի լավ է վաղը կխոսեմ> - Նելլին մոտեցավ գետնին դրված Կարենի նախկին կնոջ նկարին:

<Սա կարելի է Մանեի <Օլիմպիայի> փոքրիկ սեվ կատու  վերափոխել:Քաղաքապետի տանը նկարը տեսնելուց հետո նախագահի կինը անպայման կայցելի մեզ,դե իսկ ես իրեն լեզվով խոսել գիտեմ արդեն>:

Հիշեց քաղաքապետի խոսքերը <Դուք,արվեստագետներդ վատ բիզնեսմեններ եք>

Շուռ տվեց նկարը,հետևի մասում կապույտ մարկերով գրեց`8500 $:

* * *

Սենյակը`արվեստանոցը, լուսավորված էր բուխարու մարող,հանդարտ մահացող  լույսով:

Սենյակի աջ կողմում աստիճաններն են, որ տանում են ննջարան:

Մեջքով իրար պառկած ձևացնում են թե քնած են:

<Ինչու՞ այլանդակեցիր իմ երազանքը,դա իմ ամենօրյա աղոթքն էր,իմ թափառական մուսան:

Ինչու՞:

Չէ՞ որ ես քեզ վստահում էի:>

<Քեզ ծովի օդն է հարկավոր սիրելիս,իսկ այդ քաղքենիները թող գրողի ծոցը կորչեն իրենց դրախտի նախամուտքերով,

դու ինձ շատ ես պետք,

շա~տ>:

Սպասումի գույնը

Դուռը երկու ամպի կտորից է` կապո~ւյտ-կապո~ւյտ:

Նրա դուռն է:

Միշտ փակ է, երբ  զբաղված է:

Հովտաշուշանների համաստեղության Տիրուհու դուռն է:

Ես հեռվից տեսա, երբ  Հերուվիմը` Նրա լրաբերը,  մտավ ներս:

Նա ինձ շատ է հետաքրքրում , և անընդհատ հետևում եմ գաղտագողի:

Ամեն անգամ Նրա` Երկրից վերադառնալու օրը ինձ զարմացնում է նրա թարմացած գեղեցկությունը:

Այդ Դժոխք կոչված Երկիր մոլորակից գալ գեղեցկացա՞ծ, ես չեմ հասկանում:

Ինքս էլ երբեք չեմ եղել այնտեղ, Նա չի թույլ տալիս:

Չեմ կարողանում գտնել դեպի Երկիր տանող ճանապարհը:

Գիտի միայն Նա, Հերուվիմը և այն Հրեշտակները, որոնք իջնում են Երկրից ջուր հավաքելու ամպերի համար:

Դուռն այս անգամ կիսաբաց էր ու ես պարզ լսեցի.

- Նույն ճանապարհո՞վ  եկար,  Հերուվի´մ:

- Այո, Ծիածանով: Բայց դժվարանում է ճանապարհը, ես միշտ իջնում  ու բարձրանում եմ  Դեղին` Հույսի  գույնով: Կարմիրը` Սիրո գույնը, խամրել է, հարկավոր է թարմացնել, Տիրուհի´:

- Հրեշտակները որո՞վ են իջնում ու բարձրանում:

- Հավատի` մանուշակագույնով իջնում են, Երազանքի` կապույտով  բարձրանում:

- Իսկ Նարնջագու՞յնը, Կանա՞չ ը և հատկապես Երկնագու՞յնը:

- Դե, Տիրուհի´,  գիտես,  դրանք Գեղեցկության,Բարության ու Կրքի գույներն են:  Քո հրամանով փակել եմ այդ ճանապարհները:

- Ուշադիր կլինես Դակուելի նկատմամբ: Նա Մեզ նման չէ, նրա մեջ մարդկային հոգի է,բայց մաքուր ինչպես արցունքի կաթիլ: Նրան կարող է ձգել Երկիր մոլորակը: Ես շատ եմ սիրում ու չեմ ցանկանում զրկվել նրանից:

- Ես քեզ հասկացա, Տիրուհի´:

Հերուվիմը կախեց գլուխը: Ուրեմն `  սիրում է Դակուելին, իսկ ե՞ս, ես,  որ կյանքս չեմ խնայի նրա համար…լավ, Դակուե´լ ,ես քեզ դեռ ցույց կտամ:

Հերուվիմն այնքան արագ դուրս փախավ սենյակից,  որ դռան մոտ կանգնած Դակուելը չհասցրեց ետ քաշվել:

- Դակուե´լ, դու՞, ակա՞նջ  էիր դնում:

- Ո´չ,- ստեց Դակուելը,- ես նոր մոտեցա դռանը, կարո՞ղ եմ մտնել ներս:

- Ճիշտն ասած, ես գործ ունեի քեզ հետ, իսկ Նա թող հանգստանա, կգաս քիչ ուշ, եթե ցանկանաս:

- Չեմ հասկանում քեզ:

- Արի´ իմ հետևից, կհասկանաս:

 Մոտեցան բազմիցս այդտեղով անցած, Դակուելի կողմից չնկատված մի քանի փոքրիկ ամպերի թմբի:

Հերուվիմը ձեռքի ափը մոտեցրեց  ու մի պտույտ արեց ամպիկների շուրջը:

Ամպիկները տեղի տվեցին:

Բացվեց  յոթգույնի մի հիասքանչ տեսարան, այնքան գեղեցիկ, այնքան ակնահաճո:

Դակուելը կարմիրից սկսած շոյեց գույները :  Գժվեցնող, հաճելի, ցանկալի, տրփող ու խելքահան անող մտքերը պտտվում էին ողջ մարմնով, ուղեղով,  ու երբ հասավ երկնագույնին, ասես հեռվից լսեց Հերուվիմի ձայնը:

- Կարող ես գնալ: Երկու ժամ  Երկնագույն ճանապարհը բաց է լինելու, կհասցնես:,Դու ուզում ես, չէ՞ գնալ:

- Ուզում եմ, բայց…

- Պահը մի´ կորցրու, այլևս  չի կրկնվի երբեք:

Դակուելը մի քայլ արեց դեպի նշված գույնը, սահեց ու կլանվեց անհայտության մեջ…

Հերուվիմը ժպտաց:  <Դու չես կարող վերադառնալ>,-մտածեց ու ձեռքերով փակեց դուռը:

Կեսգիշեր  էր, երբ այգում հայտնվեց մի տղա:

Քայլում էր դանդաղ, ասես զսպանակների վրա` նայելով չորս կողմը:

Հետո տեսավ այգու խորքի նստարաններից մեկի վրա նստած մի աղջկա:

Մոտեցավ, նստեց: Նայեց ավելի ուշադիր. <Ի~նչ նման է Իրիդային>:

- Ի՞նչ ես նայում, չտե՞ս ես:

- Ի՞նչ,- հարցրեց տղան,- չհասկացա:

- Փող ունե՞ս, ի՞նչ կա չհասկանալու:

- Չգիտեմ,-ասաց տղան,- Ես Դակուելն եմ Հովտաշուշանների համաստեղությունից:

- Իսկ դա որտե՞ղ է`  Նորքո՞ւմ, թե՞Ավանում:

Աղջիկը ծիծաղեց` ցուցադրելով գեղեցիկ ատամները:

- Ի՞նչ,- հարցրեց տղան,- չհասկացա:

- Ի՞նչ ես անում այստեղ գիշերով: Տուն չունե՞ս:

- Ունեմ,տեսնում ես այ այն աստղը`աջից յոթերորդը, այդտեղից պետք է  երկու ժամ գնալ դեպի հյուսիս արևելք ու…

- Դու գժանոցի՞ց ես փախել: Լավ, ես Իռան եմ:

- Իրի՞դա: Տղան հիշեց Սերաֆիմներից մեկին` Իրիդային:

- Ո´չ, Իրի´նա, կարող ես Իռա ասել: Գնանք իմ տուն, միևնույն է այսօր էլ ոչինչ չի կպնի: Ուզու՞մ ես:

- Ես պետք է լուսաբացին լինեմ մի որևէ բացատում, մենակ, որ կարողանամ վերադառնալ , ես բացատ եմ փնտրում:

- Գիտեմ, գիտեմ, այդ բացատը իմ անկողնում է, կհամոզվես, ինչպե՞ս էր անունդ:

- Դակուել:

Աստիճանավանդակում`պայուսակի մեջ, երկար փնտրեց, բանալին չգտավ ու անհույս նայեց տղային:

- Դու ի՞նչ է ուզում ես բացել դուռը: 

- Բանալին երևի կորցրել եմ այն վավաշոտ ծերուկի տանը, փողն էլ չտվեց, քաֆթառ բիձեն, դուրս արեց տնից կիսամերկ…

Տղան ձեռքի ափը մոտեցրեց ու մի պտույտ արեց փականի շուրջը:

Փականը տեղի տվեց:

- Դու կարո՞ղ ես բացել ցանկացած դուռ,- աչքերին չէր հավատում աղջիկը:

- Այո, բայց միայն մինչև առավոտ ես պետք է վերադառնամ տուն:

Սենյակը փոքր էր, կահույքը` քիչ, ամեն ինչ հավաքած էր, բացի այս ու այն կողմ շպրտված` կնոջ շորերից:

- Ի՞նչ ես ցցվել, նստի´ր մի տեղ:

Տղան նստեց բազմոցին:

- Ես հիմա փոխվեմ, մի բան կուտենք, ինչ որ գտնենք, լա՞վ:  Մի տասը րոպեով քեզ մենակ եմ թողնում, ցայվեմ ու գամ:

Ձայնը դարձավ սիրալիր ու շոյող:

Դակուելը չռված աչքերով նայում էր, թե ինչպես են անհայտանում աղջկա վրայի շորերը` սկզբում` շրջազգեստը, հետո` ինչ -որ երկգլխանի մի մորեգույն լաթի կտոր կրծքերի վրայից, ոտքերից ազատված մի ուրիշ անթև  լաթի ծաղկավոր կտոր: Երբ աղջիկը մերկ էր, Դակուելի սիրտը սկսեց աշխատել եռակի արագ,  արյունը լցվեց գլուխը` հաճելիորեն պտտացնելով այն:

Մի տաք ու հաճելի  զգացողություն  գլուխ էր բարձրացնում  ոտքերի արանքում ` նեղելով շալվարը: Նայեց շալվարի նեղող տեղին, հետո հայացքը բարձրացրեց ու տեսավ,  որ նա էլ է նայում:

Աղջիկը մոտեցավ, նստեց տղայի ծնկներին ,այնպես, որ կրծքերը հավասարվեցին վերջինիս շրթունքներին:  Տղային ոչ ոք չէր սովորեցրել, բայց նա երկու ափով վերցրեց կրծքերը, համբուրեց ու հիշեց իր Երկնագույն ճանապարհը, երբ  գալիս էր Երկիր, նույն զգացողությունն էր այդ Կիրք կոչված ճանապարհով սահելիս:

Ուշքի եկավ այն ժամանակ, երբ ցնցուղի տակ` գրկած աղջկան զգաց տաք ու հաճելի ջրի թափվելը, հետո կարծես ինքն աղջկա մարմնի մեջ լիներ` տաք,ապահով:

Ու հասկացավ, որ այստեղ, այս մոլորակի վրա լավ է, շատ լավ:

Աղջկա անկողնում գրկախառնված պառկած տղան լավ էր զգում, ինչպես երբեք չէր զգացել:

Աղջկա ձեռքերը սկսեցին նորից սիրել տղայի մարմինը: Տղան արդեն իրեն չէր պատկանում: Հիշեց Ծիածանի բոլոր գույները մեկիկ-մեկիկ ու հասկացավ, թե ինչու էին իրենից մինչ այդ գաղտնի պահում այդ ճանապարհը:

Մարմնի վրա ձեռքերի սիրած տեղերն սկսեցին ծածկվել աղջկա շրթունքներով: Ասես  Ծիածանն էր փաթաթվում մարմնով` մարմինը  դարձնելով    Հույսի,   Սիրո, Հավատի, Երազանքի, Գեղեցկության,Բարության ու Կրքի յուրօրինակ մի  խառնարան:

Եվ այդ խառնարանի համար արժեր մինչևիսկ մահանալ:

* * *

- Դու կօգնե՞ս ինձ, պետք է բացել մի դուռ, ես այնտեղ բանալիս եմ թողել:

- Իհարկե, կօգնեմ, իսկ ի՞նչ էիր անում այնտեղ` այդ ծերուկի մոտ:

- Նույնը` ինչ քեզ հետ, միայն թե`փողով: Այդ  ծերուկը իմպոտենտ էր ու ինձ ստիպում էր ձեռքերով անել…հետո…վերջում փող չտվեց ու դուրս շպրտեց անպետք շան նման:

- Հարկավոր է շտապել, մնաց երկու ժամ լուսանալուն;

Մոտեցան ծերուկի դռանը:

Դուռը կաշեպատ էր,երկաթյա:

- Կարո՞ղ ես, սա ամուր դուռ է:

Տղան ձեռքի ափը մոտեցրեց ու մի պտույտ արեց փականի շուրջը:

Փականը տեղի տվեց:

Զգույշ մտան ներս:

Ծերուկը քնած էր` ձեռքը դրած իր…կարծես կարող են գողանալ:

Աղջիկը արագ մոտեցավ պահարանին, անաղմուկ բացեց, ձեռքը մտցրեց դարսված սպիտակեղենի տակ ու այնտեղից հանեց թղթի կտորների մի մեծ տրցակ`թղթադրամներ:

Մոտեցավ սեղանին ու երբ վերցրեց  բանալին, բանալին ընկավ հատակին:

Ծերուկը վեր թռավ տեղից:

Աղջիկը վազեց դուրս` հետևից շրխկոցով փակելով դուռը:

Տղան չգիտեր ինչ անել, երբ փորձեց տեղից շարժվել, ծերուկը աթոռով հարվածեց գլխին:

Աղջիկը դիմացի շենքի շքամուտքում սպասում էր:

Անձրև էր:

Երբ մոտեցավ ոստիկանության մեքենան`աղջիկը հեռացավ:

* * *

Լուսացավ:

Տղան աչքերը բացեց:

Անձրև էր մաղում:

Վանդակաճաղերի  ետևից տղան տեսավ սպասված Ծիածանը:

Բոլոր գույները տեղում էին: Վառ,կանչող ու հիասքանչ:

Տղան լուսաբացից ուշացել էր: Արդեն կարոտեց Իրինային:

Նրան հարկավոր էր մեկ այլ, լրացուցիչ գույն, որը չկար:

Դա Սպասումի գույնն էր` անհույս Սպասումի գույնը: