Այս խելակորո՜ւյս, խելակորո՜ւյս սև ռոմանտիկան…

Գյուղացի Մարգոյի տունը կռիվ էր ընկել…

Չէ՜, ասենք Մարգոն արդեն գյուղացի չէր, ինչը վկայում էր ամեն երեք օրը մեկ փոխվող մանiկյուրի գույների հետ համապատասխան և կոշիկների գույնը և պայուսակի գույնը, գումարած ոտքերին քաշած մարմնագույն զուգագուլպաները:

Մարգոն ուզում էր իր քսանութամյա մարմինը ամբողջ էլեմենտներով, իր սարերում ու անտառներում վաղուց ծնունդ առած մտքերն ու երազանքները տարալուծել մայրաքաղաքի մեջ, բայց Տյոմը՝ Մարգոյի ամուսինը, որին բոլորը ասում էին Բազար Արտեմ՝ մի համեստ աշխատավոր տղա, որը Մաշտոցի շուկայի տարածքում սայլակ քշելով, մի կերպ էր ծայրը ծայրին հասցնում ընտանեկան կենսական պահանջները - չէր համաձայնվում…

Մի խաղաղ առավոտ էր, մի տխուր առավոտ երբ սենյակով մեկ լսվեց Մարգոյի ճիչը:

- Տյո՜մ…

Մի ժամանակ մանուշակի գույն ունեցող, մինչև ծնկները հասնող փոխանը հագին Տյոմը վազելով  մտավ սենյակ:

- Ի՞նչ է եղել, ի՞նչ ես ձայնդ գլուխդ գցել, տրտինգ տվող ձիու նման մի պատուհանից մյուսը վազում:

- Տրտինգ չի, ստրինգ է, դու չես հասկանում:

Տյոմը աչքը չէր կարողանում հեռացնել Մարգոյի կիսաբաց հետույքից:

- Բա դու խիղճ ունե՞ս, բա դու տղամա՞րդ ես, բա ես սրա՞ մասին եմ երազել մեր գյուղի հանդերը ու սարերը չափելով, բա քո նմաննե՞ր են ինձ նման գեղատեսիլին…

- Այ ախչի, ի՞նչ է եղել, բան ասա, բան հասկանամ:

- Պատուհանից նայի՛ր, կհասկանա՜ս:

Տյոմը մոտեցավ բաց պատուհանին:

Բակում դեռ ոչ ոք չկար, բակը դեռ քնած էր, միայն եզդի հավաքարար Բլուշն էր, որ արմունկով հենված պատին ծխում էր՝ աչքը շենքին:

- Հա, ի՞նչ:

- Չես տեսնո՞ւմ:

- Չէ, քամի՞ն է լվացքդ տարել:

- Վայ քո քաղաքացի ինչն եմ ասել, բա լվացքատներն ի՞նչի համար են, ես ե՞րբ եմ լվացք անում, մի լավ նայիր, չե՞ս տեսնում կանաչ «Օպելը»:

- Ե՞վ…

- Բա մե՞նք, մենք չենք ունենալո՞ւ, ուրեմն 6-րդ հարկի Հովսեփը ավտո ունենա, մենք չունենա՞նք, բա նրա կինը՝ այդ գեղացի Ազգանուշը ինձ վերևից նայի՞, բա դու խի՞ղճ ունես:

- Հովսեփենց մեքենա՞ն է, չէ, ես չեմ կարող գնել, այդքան փող…երեկ էլ ամբողջ փողս տվեցի քեզ: Լսի՛ր, Մարգուշ ջան, հագնվի՛ր, սոված եմ մի բան սարքիր:

- Ուշքն ու միտքդ ուտելն է, տանը ոչինչ չկա, նոր տարվանից մնացած չոր բաստուրմա կա, կե՛ր:

- Ո՞նց թե, բա երեկ եմ տվել:

- Դա ի՞նչ փող է որ, լսի՛ր, ո՛չ ինձ ես սիրում, ո՛չ փող ունես, ո՛չ խիղճ ունես, ո՛չ ռոմանտիկա, ո՛չ էլ ասենք ֆանտազիա ունես, դու ի՞նչպես ես ապրում, գլխումս չի տեղավորվում:

- Ի՞նչ ռոմանտիկա, ի՞նչ ֆանտազիա, սովա՜ծ եմ:

- Համբերի՛ր, պատկերացրու, որ ես Մոխրոտն եմ:

- Դա ո՞վ է, առաջին հարկի Լենայի չամուսնացած քո՞ւյրը, էն որ Շամշադինում…

- Ի՞նչ Լենա, դա հեքիաթից է, հերոսուհի, հասկացա՞ր:

- Հետո՞:

- Դու էլ քո այդ նախնադարյան փոխանով արքայազն ես, պատկերացրեցի՞ր:

Բազար Արտեմը նայեց իր հոգնած փոխանին, հետո հայացքը սահեցրեց Մարգուշի ստրինգին, հետո գլուխն օրորեց ու հաստատակամ, տղամարդուն վայել ասաց.

- Ո՛չ:

- Խնդր՜ում եմ Տյոմ ջան մի քանի րոպեով:

- Լավ, հետո, ի՞նչ:

- Դու պետք է գտնես մի կոշիկ, որը իմ ոտքին լինի, երբ որ համապատասխանեց ուրեմն սիրում ես, հասկացա՞ր:

Ընդհանրապես սոված տղամարդիկ ուշ են հասկանում, բայց անհասկանալի պատճառով Տյոմն իսկույն հասկացավ ու վազեց դեպի պահարանը:

Մարգոն ընկավ բազկաթոռի մեջ ու աջ ոտքը տնկեց վերև:

Պահարանից դուրս եկավ մի ստվարաթղթե արկղիկ:

Բազար Արտեմը անհամբերությամբ բացեց արկղն ու տեսավ մի զույգ նոր դեղին բարձրակրունկ կոշիկներ:

Մի քիչ մտածեց, հասկացավ, որ սրա շարունակությունը պետք է որ միջանցքում լինի:

Կոշիկի մի հատը ձեռքում վազեց ու միջանցքում տեսավ նոր դեղին գույնի պայուսակ:

Քաշեց, պոկեց կախիչի վրայից ու արագ վազելով մտավ սենյակ ու…

շպրտեց պատուհանից դուրս:

Միաժամանակ, ասես խոսքները մեկ արած լսվեցին Մարգոյի լացի ու բակում կանգնած կանաչ «Օպելի» ազդանշանային համակարգի սրտառուչ ձայները:

Սենյակում, մի ժամանակ մանուշակի գույն ունեցող փոխանով Տյոմն էր ձեռքերը ծնկներին դրած մտածում, բազկաթոռի մեջ սև ստրինգով Մարգոն էր հեծկլտում, իսկ բակից անիծում էր Հովսեփի կին Ազգանուշը.

- Բա սա անելու բա՞ն է, հա՛մ մեքենան քերծեցիք, հա՛մ էլ ակկումուլյատորը կնստի, թաղեմ քո նախանձ գլուխը, գեղացի Մարգո, չունենամ քո նման հարևան…

- Տյո՜մ…

- Հը՜…

- Ինձ ՛՛Ռեալ ԱյՓի՛՛ (Real IP)  կառնե՞ս,

- Դա ի՞նչ է:

- Չգիտե՜մ, երեկ ութերորդ հարկի Հասմիկն ասաց, որ իրենք արդեն երկու օր է Ռեալ ԱյՓի ունեն…Ես էլ եմ ուզում:

Գյուղացի Մարգոյի տունը կռիվ էր…

Ս.Ումառ

Սարդոստայնե վզնոցը (հեքիաթ)

Սարդոստայնե վզնոցը

(հեքիաթ)

Հեքիաթները չար չեն լինում, բարի են, բայց բարին շատ հարաբերական է քանի որ միշտ սկսվում է «Լինո՜ւմ է չի՛ լինում…»

Իսկ որտեղ որ կասկած կա այնտեղ ոչ բարի կարող է լինել և ոչ էլ չար:

Այնտեղ իրականությունն է, ուղղակի հեքիաթային բառերով…

Եվ քանի որ հեքիաթ է այն պետք է սկսվի հետևյալ տողերով՝

Յոթ փողոց այն կողմ, յոթ թփից այն կողմ, յոթերորդ շենքի նկուղի մի պատուհանից ներս…

Լինո՜ւմ է չի՛ լինում…

Մի սենյակ:

Սենյակում մի համակարգիչ,

համակարգչում մի արխիվ,

արխիվում մի թղթապանակ,

թղթապանակում մի ֆայլ,

ֆայլում մի ասեղ, որից էլ ժամանակին մահացել էր հեքիաթների անմահ մի ինչ որ ծերուկ…

Ո՜չ, սխալ հասկացաք, դա ներակիչի ասեղ չէր, ծերուկն էլ թմրամոլ չէր այլ սովորական մի ասեղ էր:

Չար լեզուներն ասում են որ դա համակարգչի տիրոջ լեզուն է, բայց դա կարևոր չէ:

Ուրեմն այսպես – սենյակ:

Սենյակում այդ ապրում էր մի սարդ:

Չար լեզուներն ասում են որ այդ սարդի անունը Անահիտ էր կամ Գեղամ, բայց դա էլ նշանակություն չունի, քանի որ եթե սարդ է, ուրեմն գործում էր իր սարդոստայնը ու սենյակ մտնող մոլոր միջատներին գցում իր թակարդն ու ոչնչացնում:

Սարդոստայնը շատ գեղեցիկ էր, համաչափ ինչպես տանտիրուհուն վայել կոնքերը, կոկիկ ինչպես արքայադստեր կուրծքը  ու թափանցիկ ինչպես արև չտեսնող բարի ծերուկի աչքից կաթող արցունքի կաթիլը…

Ի տարբերություն սարդոստայնի, սարդը տգեղ էր ինչպես հեքիաթի կախարդի մերկացած մարմինը ու չար ինչպես բոլոր հեքիաթներում ապրող խորթ մայրերը, ագահ  ինչպես յոթգլխանի դևը, անխիղճ ինչպես սենյակում գտնվող համակարգչի տիրոջ աջ ձեռքը՝ մի խոսքով սարդ էր…

…Մի գեղեցիկ հեքիաթային աշնան առավոտ էր, երբ բարի քամին տեսնելով մի սոված ճնճղուկի, իր քամոտ ձեռքերով բացեց այդ սենյակի պատուհանի փեղկն ու ներս հրավիրեց ճնճղուկին:

Սենյակում իրենց գոյությունը պահպանող բոլոր միջատները վախից թաքնվեցին մի ֆայլում, որը գտնվում էր թղթապանակի մեջ,թղթապանակն էլ արխիվում, արխիվն էլ համակարգչում:

Համակարգչի մկնիկը, որը մի բարի ծերուկ էր, անմիջապես փակեց համակարգչի էկրանն ու այնտեղ շտապող սարդը մնաց ճանապարհին:

Դա չվրիպեց ճնճղուկի աչքից, ճնճղուկը կտուցով հարվածեց ու կերավ սարդին…

Քանի որ սենյակում էլ ոչինչ չկար, ճնճղուկը թռավ ու գնաց…

Որոշ ժամանակա անց սարդոստայնը իր երգեցիկ ձայնով բղավեց.

- Դուրս եկեք, կխեղվեք, ճնճղուկն էլ չկա, սարդը չկա, ձեզ ոչինչ չի սպառնում, հավատացեք ինձ, խնդրում եմ, ես մենակ եմ մնացել, այսպես տխուր է ապրելը…

Հերթով սկսեցին դուրս գալ բոլոր թաքնված միջատները:

- Մի սրան նայիր, - ասաց մի կիսածեր մոծակ, որի ազգանունը դժվար արտասանելի էր:

- Ուզում է մեզ իր թակարդը գցել, մեզ հիմարի տեղ է դրել:

- Ամեն տեղ սրա նմաններն են հրամայում, - ասաց բանաստեղծական հակումներ ունեցող մի փայտոջիլ:

- Այնպես էլ թաքնվել է պատուհանի անկյունում, որ ոչ ոք չտեսնի,- ասաց ցեցը, միաժամանակ վրան ուղղելով շրջազգեստը:

- Միամիտ ու հիմար, - ասաց մի լրագրող կիսամերկ մլակ:

Սարդոստայնը միտք էլ չուներ ինչ որ մեկին իր թակարդը գցելու, բայց միթե կարող էր բացատրել, հատկապես երբ ոչ մեկը չէր ցանկանում լսել:

Ու նեղվելով ավելի քաշվեց պատուհանի անկյունն ու փորձ արեց արտասվելու:

Բայց քանի որ սարդոստայնները արտասվել չգիտեն, տխրեց ու ավելի սեղմվեց:  

- Մի սրան նայեք ինչպես է թաքնվում:

- Հիմարներ չկան, քեզ ոչ մեկս չի մոտենա:

Համակարգչի մկնիկը որը մինչ այդ լուռ էր ասաց.

- Բայց սարդը չկա, ինչու եք վախենում նրանից, նա շատ գեղեցիկ է, գեղեցիկները երկար չեն ապրում, նա ուզում է ուղղակի շփվել:

- Իսկ դու սուս, նրա փաստաբանը չես,- ասաց փաստաբանական կրթություն ստացած մի խավարասեր:

Քանի որ լաց լինել չէր ստացվում սարդոստայնը սկսեց իր վրա հավաքել ցողի կաթիլներին ու մեկիկ մեկիկ կախել իր բարակ ու նուրբ թելերից:

Նա էլ այդպես էր մխիթարվում քանի որ գեղեցիկները մենակ մնալ չեն կարող ու շատ են տխրում երբ իրենց բանի տեղ չեն դնում:

Իսկ երեկոյան…

Մայրամուտի թեք շողերը ընկան սարդոստայնի վրա, արտացոլվեցին ցողի կաթիլներից, անդրադարձան մի կաթիլից մյուսը ու մի այնպիսի գույնզգուն գեղեցիկ պատկեր ստացվեց, որ բոլորը անխոս սկսեցին հիանալ պատուհանի անկյունում ստեղծված այդ պատկերով:

Սարդոստայնը երջանիկ էր, նա ր լացը, արցունքները ի ցույց դրեց ու գոհ էր, որ արհամարված չէր իր գեղեցկությունը:

Բոլորը հասկացան« որ նա չի թաքնվում, նա իրեն ի ցույց է դրել, նա ուղղակի մենակ էր ու շատ, շատ գեղեցիկ…

… Գիշերը, երբ բոլորը քնած էին,  մի ծղրիդ թռավ պատուհանի գոգին, հիացավ սարդոստայնով:

Երկար ժամանակ նայեց ու հանկարծ բղավեց պատուհանից դուրս գտնվող մի ուրիշ ծղրիդի:

- Սիրելիս, ես մեր ամուսնության առիթով քեզ կնվիրեմ այս տանը գտնվող ամենագեղեցիկ բանը, որ երբևիցե տեսել եմ կյանքում՝ Սարդոստայնե գեղեցիկ վզնոց…

Պոկեց պատի անկյունում վախից ծվարած սարդոստայնին ու թռավ պատուհանից դուրս…

Վերջաբան

Այս անգամ էլ չստացվեց բարի հեքիաթ, բայց միգուցե բարին դա էր կամ ճիշտ էր համակարգչի ծեր մկնիկը՝ գեղեցիկները երկար չեն ապրում…

Ո՞վ գիտե…

Ս.Ումառ

Զանգ…

- Այդ ո՞ւր, այսօր շաբաթ է:

- Ո՛չ մի տեղ, մա՛մ ջան, ուղղակի:

- Հայելին մաշվեց քո հայացքից, եթե տեղ չես գնում ի՞նչու ես շրթունքներդ ներկում և վերջապես հագնվիր, ի՞նչ վիճակ է:

- Մամ լա՜վ էլի, զգեստ եմ ընտրում, չեմ կարողանում որոշել:

- Երեսուն տարեկան ես, բայց դեռ քամիներ են գլխումդ, սպիտակը հագի՛ր, ի՞նչ կա մտածելու:

Լուռ նայեց մոր աչքերին, ժպտաց, ձեռքը բարի կախարդի նման սահեցրեց ուսերին իջնող մազերի վրայով, հետո շոյեց իրանը, ազդրերը, մեկ քայլ ետ գնաց, հայելու առաջ կոտրատվեց:

- Դեռ մի բան արժե՞մ, մամ ջան:

- Գեղեցիկ ես, բայց  ինչպես միշտ՝ գլուխդ դատարկ:

Ծիծաղեց:

«Մնաց տասնութ րոպե, կզանգի նոր մամային կասեմ, որ հրավիրված եմ, թող ժամանակից շուտ չիմանա, ճիշտ է պայմանավորվելու ենք երեկոյան հանդիպման համար, բայց ես լավ գիտեմ տղամարդկանց, նույնիսկ հեռախոսով խոսելիս պետք է լինես կոկիկ ու հարդարված…»

- Մամ գիտե՞ս ինչն եմ ափսոսում, գժվելու աստիճան:

Մայրը հարցական նայեց աղջկան, նայե՞ց, ո՜չ, տեսավ իրեն երիտասարդ ժամանակ,  թռի վռի մի աղջնակի տեսքով, անհո՜գ, սիրահարվա՜ծ, ամեն ինչ մոռացած հանուն…

- Ի՞նչ, մի խելոք բան ասա:

- Որ դու մազերը ֆեն անել այդպես էլ չսովորեցիր, հիմա ի՞նչ, առավոտ շուտ հարևան Լիլոյին կանչեմ, մի քիչ շո՞ւտ չի:

Նայեց ժամացույցին:

« Մնաց տասնչորս րոպե, չեմ հասցնի…»

- Զուգագուլպա մի՛ հագիր, ինչո՞ւ ես ձգում մարմինդ:

- Մա՞մ, ի՞նչ ես ասում:

- Առաջին հանդիպման ժամանակ ճիշտ չէ, նա քո երեսին է նայելու անընդհատ, քեզ է լսելու, երբեք թույլ չտաս նրանից առաջ ընկնել, որ ետևիցդ չնայի, հասկանո՞ւմ ես:

Իսկ այ, երկրորդ անգամ անպայման մարմինդ ձգած կգնաս, չնայած լավ մարմին ունես:

- Մա՞մ,  այդ դո՞ւ ես ասում, դո՞ւ, որ ամբողջ կյանքումդ ուսանողներին Չերնիշևսկի ես բացատրել, հիմա տղամարդկանցից ես խոսում, որտեղի՞ց այդքան գործնական խորհուրդներ: Մենք երեկոյան ենք հանդիպելու:

- Գիտե՜մ, մոտավորապես կռահեցի, հիմա սպասում ես նրա զանգին, անհանգստանում, գեղեցկանում, այդպես ենք մենք՝կանայք: Ե՞րբ է խոսք տվել զանգելու:

- Տասին, նա պարտաճանաչ է, գիտեմ, մնաց իննը րոպե, մա՛մ:

- Կզանգի՜, մի անհանգստացիր, տղամարդիկ արդեն երկու հազար տարի է չեն փոխվում, այդպիսին են նրանք, լավ, ես սուրճ պատրաստեմ, խմենք:

- Մա՞մ, չես հասկանո՞ւմ, մնացել է ութ րոպե ի՞սկ դու, սուրճ, ա՜յ քեզ բան:

Մայրը խոհանոցում էր, երբ լսեց կորցրած ձագին գրկին սեղմելու մի վայրի բղավոց:

- Մա՜մ…

Ձեռքի սրճեփը ընկավ սալահատակին:

Վազելով մտավ սենյակ ու վախեցած նայեց աղջկան:

- Մա՜մ, հեռախոսս չեմ գտնում, մնաց երեք րոպե:

- Դու իրո՞ք գժվել ես, հեռախոսդ պատշգամբում է, ես եմ դրել լիցքավորման, իսկ քո այդ Նա-ն անուն ունի՞ գոնե:

- Ունի՜, ունի, Արսե՛ն է անունը:

Բջջային հեռախոսը սեղմած կրծքին փլվեց բազկաթոռին:

Երկու զույգ կանացի հետաքրքրասեր ու անհամբեր աչքեր հետևում էին պատի ժամացույցի վայրկյանաչափին, որն անասելի դանդաղկոտությամբ մոտենում էր ցանկալի ժամանակին:

« Մնաց երկու րոպե…»

« Մնաց մեկ րոպե…»

Զա~նգ…

Երկու հայացք միանգամից ուղղվեցին այս դարի հրաշք ստեղծագործությանը՝ բջջային հեռախոսին:

- Հանգի’ստ, սպասի’ր, միանգամից չվերցնես, երրորդ զանգից հետո խոր շունչ քաշիր, կիսաքնատ ձայնով ցածր կասես ալլո~, թող չիմանա որ սպասում էիր, հասկացա՞ր, այ հիմա վերցրու:

Երախտագետ հայացքը մորից տեղափոխվեց հեռախոսին ու խորը շունչ քաշելով միացրեց կոճակը:

- Ալլո՜…

- Բարև Ձեզ, Մալաթիա-Սեբաստիա…փոքրիկը տառապում է լեյկոզով…Ձեր օգնությունը…ամսագիր ընդամենը 600 դրամով, կարող ենք հասցեն ասել..,

Հատակին ընկած ու կոտրված հեռախոսի միջից դուրս ընկավ Բի Լայնի սպիտակ հեռախոսաքարտը…

Ս.Ումառ

Բարդին ու տղան (բանաստեղծություն)

 Աշո՜ւն էր…

աշնան օր՝ տգե՞ղ, թե՞ գեղեցիկ,

փողոցում մի բարդի էր մերկացած՝

կարծես անպարկեշտ ու լկտի…

Գեղեցիկ էր բարդին իր

երկար ստվերով,

խրո՛խտ էր, հպա՛րտ, սլացի՛կ,

ո՞ւմ էր փորձ անում գրավել իր տեսքով,

կամ էլ ստվերով պոետիկ…

… Մի տղա մոտեցավ,

հանեց վերարկուն,

խնամքով ծածկեց բունը մերկացած,

ձեռքերով գրկեց միայնակ բարդուն՝

կարծես ամեն ինչ մոռացած:

Ո՞ւմ էր հիշեցնում ծերացած բարդին,

դեպի ամպերը ճյուղերը մեկնած,

եվ ինչե՞ր անցան մտքով տղայի…

… Բարդին հաճույքից դողդողաց:

- Նա ծեր է արդեն, ապրել է իրենը,-

Աշունն էր վայրի բղավում,

- Ո՞ւմ է հարկավոր նրա մերկ մարմինը…

թերևս միայն աշնան խենթ քամուն: 

Գնա քո ճամփով, տղա՛,

հեռացի՛ր, ,

մեռնելը հեշտ է աշխարհում, 

սիրելն անկասկած դժվար,

…Աստվա՜ծ իմ, ի՞նչ ծանր հնչեցին,

բառերն ու մտքերը աշնան:

Իսկ տղան երևի խուլ էր ու համր,

կամ գուցե չուներ խոսքեր ասելու,

ավելի ամուր գրկեց դողահար

գեղեցիկ իրանը բարդու:

…Կյանքի ու մահվան սահմանագծին,

որպես իդեալի սիրո գերեզման,

այդպես էլ իրար գրկած մնացին

մերկացած բարդին ու տղան…

Ս.Ումառ

Սիրո ուրվականը

Անխնա թափված տերևներ, իսկ ո՞վ պետք է խնամքով դասավորեր փողոցում տերևներին, չգիտե՜մ…

Աշո՞ւնը,

բայց աշունը դեռ մանուկ է, ընդամենը մի քանի օրական,

անաղա՜րտ, անփո՜րձ ու … չորացած տերևների հետ միասին փողոցում ընկած են նաև դեռ կենդանի շնչող տերևներ…

Մե՜ղք է տրորել տերևները ու փորձում ես քայլել այնպես, որ ցավ չպատճառես դեռ կենդանության նշաններ ցույց տվող տերևներին…

Լույսը նոր է բացվում ու այսքան ոտնահետքե՞ր, հետաքրքիր է որտեղի՞ց այս ժամին:

* * *

- Տղա ջան աչքեր չունես, հասկացա՛, բա խի՞ղճ էլ չունես, ամբողջ միջանցքը ցեխոտ ոտնահետքեր են, ո՞ւր եք շտապում չեմ հասկանում, հիվանդ են էլի՜, իրենց համար պառկած առողջանում են:

- Մայրիկ ջան, կներես, 428-ի հիվանդը…

- Ոտքերդ մաքրիր այս շորի վրա, աջից երրորդը:

- Գիտե՜մ:

Մայրական տագնապալից սպասող աչքերը միանգամից խաղաղվեցին, ասես մի վիճակից անցումը մեկ այլ վիճակի կատարվեց ոչ երկրային արագությամբ:

- Եկա՞ր, բա աշխատանքի չե՞ս, առանց այդ էլ մի կարգին բան չեն տալիս, արդեն մեկ ամիս է գնում գալիս ես, բա որ հանկարծ դո՞ւրս անեն:

- Չէ՜, մամ ջան, ամեն ինչ կարգին է, հասկանում են դրությունը, դու ինչպե՞ս ես, անցնո՞ւմ է, ես ճարել եմ պահանջվող գումարը, այսօր կխոսեմ բժշկի հետ, դու միայն մի անհանգստացիր, լա՞վ:

- Ախր ինչպե՞ս եղավ, չեմ կարողանում հասկանալ, դու որ այդքան զուսպ էիր ինչպե՞ս կարողացար ձեռք բարձրացնել, ի՞սկ քեզ, դե այդ քննիչը…

- Բաց թողեցին, մամ ջան, քաղաքից չբացակայելու ստորագրությամբ, մնում է, որ այսօր Լիանան գնա բողոքը ետ վերցնի:

- Ախր ինչպե՞ս եղավ, չեմ կարողանում հասկանալ…

* * *

Ամեն անգամ տուն բարձրանալիս հաշվում էր աստիճանների քանակը ու միշտ զարմանում, որ վերջնական թիվը կենտ էր լինում, կարծես թե պետք է փոխվեր թիվը:

Զանգի կոճակը սեղմելիս էլ անպայման ժպտում, քանի որ համոզված էր, որ Լիանան նորից անտրամադիր պետք է բացեր դուռը, սառը հայացքով բարևեր ու շրջվելով հեռանար:

Ամեն անգամ ժպիտը մնում էր միջանցքում, շատ կարճ ժամանակահատվածում մենակ մնալուց, ինչ որ օրենքով ցնդո՜ւմ, վերանո՜ւմ:

Այդ օրը չգիտես ինչո՞ւ, աստիճանների քանակը հաշվելիս կանգնեց զույգ թվի վրա:

Բա՞ց էր թողել թե՞ սխալվել, չհասկացա՜վ:

Դուռը սովորականի նման բացեց Լիանան, ժպտալով:

- Այսօր մեզ մոտ տո՛ն է:

- Ի՞նչ տոն, մաման տա՞նն է:

- Ես ասում եմ տոն է, իսկ դու մամայիդ ես հարցնում, ոչ տանը չէ, մի քիչ լավ չէր զգում, բայց շատ հանգիստ գնաց երկրորդ հարևանի տուն, դե ավելի լավ, կմնանք երկուսով, գինի էլ կա:

- Լիան ինչե՞ր ես խոսում, - սենյակի սեղանը սովորականի նման չէր, համեմատած մնացած օրերին կարելի է համարել ճոխ:

- Քանի՞ անգամ եմ ասել, ծնողներիցդ փող չուզես, քանի՞ անգամ եմ խնդրել:

- Մե՛րն է, ի՞նչ ծնող, համ էլ իմ ծնողները քո մորից ինչո՞վ են պակաս, քեզ ինձ նման աղջիկ են տվել:

-  Լա՜վ, մի՛ սկսիր, որտեղի՞ց փող:

-  Օպերայից մարդ էր եկել, պապայիդ ջութակն էին հարցնում…

-  Օպերա չէ, այլ ֆիլհարմոնիկ, ջութակ չէ այլ թավջութակ, դա ի՞նչ կապ ունի:

-  Դե մամադ մի քիչ դեմ էր, բայց ես վաճառեցի, ո՞ւմ էր հարկավոր, պատկերացնո՞ւմ ես երեսուն հազար տվեցին:

- Դու ի՞նչ է ցնդե՞լ ես, դա հայրիկիս միակ հիշատակն էր, ի՞սկ գիտես դրա գինը…

- Հայրիկդ չկա, դու էլ նվագել չգիտես, այդ խլամն էլ պահարանի մեջ…

Ապտակն ուժգին չէր, բայց Լիանան ընկավ հատակին:

Վազելով աստիճաններով ներքև մորը գտավ հարևաններով շրջապատված:

Հարևանի տանից էլ շտապօգնության մեքենայով տարան:

Երբ վերադարձավ տուն, տանը Լիանայի ծնողներն էին ու թաղային միլիցիոները:

* * *

- Ժամերը հաշված են, ես հասկանում եմ, բայց ցավո՜ք, ընդամենը կարող եմ հիսուն տոկոս կանխավճարով, իմանալով ձեր պատմությունը, ի դեպ վերջացրի՞ք, հաշտվեցի՞ք ձեր կնոջ հետ:

- Այո, ամեն ինչ վերջացավ կարծես, բժիշկ ջան, ես գումարը ճարել եմ, վարկով, օգնեցին ընկերներս, տանն է գումարը:

- Հարկավոր է այսօր փոխանցումն անել, ես կտամ հաշվեհամարը, ժամը 18-ից հետո կնստի մեր հաշվին, մի մտածեք, պետք է որ լավ լինի:

* * *

Աստիճանների քանակը այս անգամ էլ զույգ ստացվեց:

« Ցրված եմ, ինչպես երբեք, ե՞րբ պետք է վերջանա այս քաոսը»

Դուռը բացեց Լիանայի ժպիտը:

Անսպասելի ընդառաջ եկավ ու գրկեց ամուսնուն:

- Գիտես, որ սիրում եմ, գիտե՞ս չէ, ինչո՞ւ այդպես ստացվեց, լավ մոռանանք, մայրիկցդ չեմ հարցնում, գիտեմ, որ  լավանում է:

- Դու խիղճ ունե՞ս, ոչ մի անգամ չայցելեցիր նրան:

- Ինքդ ես ասել, որ ես շատ գեղեցիկ եմ խիղճ ունենալու համար, մոռացե՞լ ես:

Հայացքը զգույշ, վախենալով պտտվում էր սենյակում ու կարծես թե որոնում ժպտալու պատճառները:

Հայացքն անկարող էր ու ոչինչ չգտավ:

- Սո՛ւրճ պատրաստիր, ուտել չեմ ցանկանում: Արագ գնանք դիմումդ ետ վերցնենք, դեռ գործեր ունեմ:

Սենյակում ինչ որ բան էր փոխվել, չէր կարողանում հասկանալ ինչ, ինչ որ տեղափոխությո՞ւն, թե ինչ որ թարմացում:

Կարծես ամեն ինչ նորմալանում է:

Ծխախոտը վառելիս աչքին ընկավ ցածր պահարանի վրա դրված իր ծնողների լուսանկարը, որը չգիտես ինչու մոր սենյակից տեղափոխվել էր ընդհանուր սենյակ:

Մի պահ շուրջը կարծես ամեն ինչ կանգ առավ:

Ծխախոտը բերանից ընկավ գորգի վրա:

- Լիանա՜, - բղավոցը նման էր ձագը կորցրած մի վայրի էգի մռնչոցի ու այդ ձայնից էլ տեղից վեր կենալու փորձը ավարտվեց անհաջողությամբ:

Չհասկացավ ինչպես ձեռքում հայտնվեց հաստ շրջանակով, ապակեպատ շրջանակը:

Ներս վազեց Լիանան, վախեցած:

- Ի՞նչ եղավ, սիրելիս, վա՞տ ես:

- Սա՞…- չկարողացավ շարունակել:

- Պատկերացնում ես հայրդ երևի իր խնայած փողերը պահել էր նկարի ետևում, ես եմ գտել, նայի՜ր:

Դուրս վազեց սենյակից ու մի քանի րոպե անց սենյակ մտավ վագրե մորթիով սիրո ուրվականը:

Սկսեց պտտվել սենյակում, երգելով:

- Լա՞վն է չէ, մուշտակ գնեցի, մեր հաշտության կապակցության առթիվ, գիտե՞ս ինչքան եմ քեզ սիրում:

 Նկարը օդում պտտվելով դեռ չէր հասել սիրո ուրվականին, երբ ակամա բղավեց.

 - Մայրս…- ու ընկավ:

  

* * *

- Բժիշկ, 428-ի հիվանդը…

- Գիտե՜մ, պատրաստեք վիրահատման, տղան խո՛սք է տվել, գումարը կլինի:

- Նրա մոտ մի կին էր եկել, եթե չեմ սխալվում, նրա հարսի մայրը:

- Ե՞վ…

- Վիրահատման կարիք չկա, նա արդեն մահացել է:

* * *

… Ոտնահետքերի մեջ պարզ երևում է մի փոքրիկ ոտնահետք, որը կարծես քայլել է տերևները չտրորելով, երեխայի կամ կնոջ ոտնահետք է…

Բայց ինչո՞ւ է տարօրինակ կանոնավոր շրջանագծի նման, ո՜չ, սա այլ ոտնահետք է, որին նայելիս զգում ես մեկ այլ վիճակ, միաժամանակ հաճելի ու կոկորդդ սեղմող…

…Սիրտդ սկսում է ավելի արագ բաբախել, հայացքդ դառնում է հեռավոր-երազկոտ ու առանց պատճառի երջանիկ, քայլվածքդ փոխվում է դառնալով զգույշ ու մոտավոր նմանվում կիսաթռիչքով քայլելուն, ականջներդ այրվում են ավելին լսելու ցանկությունից, աչքերդ չեն բարձրանում ոտնաթաթերի վրայից…քանի որ պարզ հասկանում ես, որ քեզ հետ շատ շուտով՝ընդամենը մի քանի քայլից հետո կհանդիպի նա՝ Սիրո ուրվականը, որը ոչ բիոքիմիական ոչ էլ ֆիզիկական վիճակ է այլ քո կյանքի գոյության Նպատակը, որտեղ ոչ մի մանրուք չպետք է անտեսվի…

Վերջաբան

Ես մա՜րդ եմ, Մա՜րդ…

Մա՜րդ, որի հայացքը սեղմված է ճաղերին:

Կարող եմ նույն կետին նայել երկա՜ր, շա՜տ երկար:

Կարող եմ նայելով կորցնել ժամանակի զգացողությունը,

կարող եմ նայելով տեսնել սեփական մորս առանց որդու ներկայության հողին հանձնելու պահը…

Կարող եմ հայացքով վազել արագ, դանդաղ ինչպես կամենամ ու նայելով տեսնել շուրջն ամենուր պտտվող մանրուքները, մոտենալ նրանց, առավել ճանաչելու համար:

Ես սիրո՜ւմ էի, ես սիրո՜ւմ եմ:

Ո՞ւմ,

իմ սիրո ուրվականի՞ն, թե դա միայն իմ երևակայության արդյունքն է:

Ես չգիտեմ իմ հարցի պատասխանը, բայց հաստատ գիտեմ, որ ունեմ բազմաթիվ հղկված կողեր ու  դեմքեր և այդ բոլորը ես եմ՝ Մարդ, որը գիտի սիրել:

Ո՞ւմ, կարևոր չէ…

Ես եմ՝ տխուր և ուրախ, բարի և կոպիտ, սառը և կրքոտ, համեստ ու անկեղծ…բայց

Մարդ, որը կորցրել է «Ո՞վ եմ ես վերջապես»  հարցի պատասխանը…

Ս.Ումառ