пятница, 28 августа 2015 г.

Բարև Ձե՜զ, բառեր….


 Մեկնում ես ձեռքդ բարևում`
Բարևող չկա,
Բոլոր ձեռքերը զբաղված են
Աղոթքով-
Տեսնես ո՞ւմ  համար:

Քայլ ես անում դեպի բեմ-
Ներկայացում է՝ պատկեր,
Որտեղ մեկը սպանում է մյուսին,
Ծափահարում են բոլոր ձեռքերը
Համերաշխ-
Միասին:

Ձեռքդ ե՛րգ է գրում,
Երգում է տմարդին,
Բառդ վիրավորվում է
Ընկնում դիմացի մայթին:

Մայթով քայլում է մի ժպիտ-
Տրորում բառդ,
Շրջվում ես  անսպասելի
Ու ինքդ ես ժպտում
Բացվող դռանդ:

Մեկնում ես ձեռքերդ
Գրկում մի պատկեր:

Պատկերը՝ երգեր ալեհեր,
Այրվող թռչուններ են օդում,
Վերադառնում են բումերանգի պես,
Գլուխ խոնարհում:

Քաղցրանում է արյունդ դեղձի հյութի նման…
Ծավալվում է քո մեջ
Բա՛ռդ վիրավոր,
Խառնուրդն այդ թանձր
Մերկ կնոջ նման մոտենում է քեզ
Մեկնում ես ձեռքդ բարևում՝
Բարև Ձե՜զ,
Բարև Ձե՜զ բառեր….

Ս.Ումառ-Հարությունյան





четверг, 27 августа 2015 г.

Լեզուն անցյալի


Գլխիդ վրա հիմա սավառնում են թևեր
Խոսո՜ւմ են քեզ հետ-
Չե՛ս լսում նրանց,
Թափվում են քեզ վրա ցայգացող ծաղիկներ՝
Ճեղքում հուշերիդ հորձանուտն անձայն:

Այնքա՜ն բնական կարծես կողքիդ են
Հեռացա՜ծ, բայց ներկա
Հարազատ դեմքեր,
Ձեռքիցդ բռնած եթեր-ճամփեքով
Քեզ ուղեկցում են դեպի հեռուներ:

Մի՛ տխրիր, մենա՛կ չես, լո՛ւյսի է  փոխվել
Սիրտդ կարոտող
Ու բարձրացել է լույսը սրտիցդ՝
Դարձել աղոթող…

Կար մի ժամանակ, երբ հավաքվում էինք
Ուրախանալու
Չնչին պատճառով,
Հիմա ուրախանում ենք, երբ հանդիպում ենք
Նույնիսկ շատ տխուր առիթով:

Ի՞նչ արած,
Նոսրանո՜ւմ ենք,
Պակասո՜ւմ,
Գլխներիս վրա ավելանում են թևեր-
Խոսում անցյալով:

Ս.Ումառ-Հարությունյան





Երկխոսություն



Երկխոսությունը այսպե՛ս է սկսվում…
Դու հա՛րց ես տալիս-
Լսել չես ուզում՝
Այսինքն ուզում ես լսել ա՛յն
Ինչ ի՛նքդ ես ուզում,
Ես էլ խոսում եմ
Ու քեզ չե՛մ լսում-
Այսինքն ուզում եմ լսել այն՝
Ինչ ե՛ս եմ ուզում,

Մի վարագույր է աստղերին ծածկում,
Լուսնին՝ քմծիծաղը շուրթին,
Մի տապան է հայտնվում երկնքում
Ու հանդարտ իջնում կոպերին:

Դու ո՞ւմ որդին ես
Եվ կամ էլ դուստրը,
Որ չես հասկանում լեզուն բնության,
Երեկոն հագնում է իր գույնը
Խոսում իր լեզով դյութական:

Արդյո՞ք խորթ է մեզ սիրո առոգանությունը
Ու  էլ չի շոյում ձա՛յնը
Կարոտի՜,
Կրքի՜,
Մեղքի հրակեզ,
Դու հա՛րց ես տալիս,
Լսե՜լ չես ուզում,
Ես էլ խոսո՜ւմ եմ
Ու չե՛մ լսում քեզ:


Ս.Ումառ-Հարությունյան

Ուղղակի գիշեր


Կուլ չգնացող սև հացը-
Պատուհանիդ թառած սև ագռավ,
Ընդամենը պատկեր է
Ո՛չ թե  կյանքը դառնացած:

Քամու ձեռքով բացված դռանդ
Ճռինչը
Ո՛չ ավետիս է և ո՛չ էլ գուժկան…
Ծառից վայր ընկնող կկվի ճիչը՝
Լռությո՛ւնն է սպասման մեջ,
Ոչ թե սպասումը լռության…

Քայլող ծերունու ձեռքի փայտը
ուղեկցող չէ այլ հենակ,
Գուլպայի միջից թղթադրամ հանող
այրու դողացող ձեռքը
Ցա՛վ չէ, կսկի՜ծ չէ
Այլ ժամանակ…

Կուլ չգնացող սև հացը-
Պատուհանիդ թառած սև ագռավ,
Ուղղակի գիշե՜ր է,
Ուղղակի աչքեր-
Քարացած…


Ս.Ումառ-Հարությունյան

понедельник, 24 августа 2015 г.

Կապույտ արև


- Դու երբևիցե տեսե՞լ ես երկինք, ի՞նչ գույն ունի:
- Իհարկե տեսե՜լ եմ, կապույտ է, բայց շա՜տ վաղուց էր:
- Ի՞սկ արև:
- Այո՜, արևն էլ է կապույտ:
- Ի՞նչպես, և երկի՞նքն է կապույտ և արև՞ը, այդպես չի լինի: Երկինքը կանա՜չ է, , երկրի կանաչն է արտացոլվում երկնքում, արևը նարնջագո՜ւյն:
- Դու քանի՞ տարեկան ես, ես երեսունութ:
- Ես տասնչորս եմ, բայց դա կապ չունի, երբ մեկ տարեկան եմ եղել տեսել եմ, հիշո՜ւմ եմ:
- Քո վիրակապերը երբ են քանդելո՞ւ, վա՞ղը:
- Այո՛, այդպես ասացին:
- Իմ վիրակապերը երկու օրից, այն ժամանակ էլ կխոսենք: Մենք չենք տեսնում, բայց զգում ենք ավելին քան տեսնողները: Դու զգո՞ւմ ես, որ սենյակում մենակ չենք:
- Այո՛, օծանելիքի հոտ եմ առնում, բուժքո՛ւյրն է: Ես վաղուց գիտեմ, որ այստեղ է:
Բուժքույրը, որն իրոք սենյակում էր անհարմար զգաց, կարմրեց ամոթից, մտածեց որ արևը կարմիր է, հետո ժպտաց իր մտքից.
- Հիմա կեսգիշե՛ր է, արև չկա, դուք էլ չեք քնում, որ ես էլ հանգստանամ:

« Նա երեսունութ տարեկան է, չի՛ հիշի գույները, հաստա՛տ սխալվում է, իսկ ես դեռ տասներեք տարի առաջ տեսել եմ, երկնքում մի մեծ արևածաղիկ էր, տա՜ք ու նարնջի նման կլո՜ր, հյութալի՜:
Վիրահատության ժամանակ լսեցի, որ բժիշկուհին ասած թե շանսը հավասար է զրոյի, նրա մասին էր ասում, իսկ ես ի՞նչպես եմ վաղն ապացուցելու, որ ես ճիշտ եմ…»

«Երեխա է դեռ, ոչի՜նչ չի հասկանում, տասնչորս տարեկան, ե՞րբ պետք է տեսած լիներ բնության գույները, նա մեկ տարեկանում է կորցրել տեսողությունը, իսկ ես ծնված օրից, բայց իմ իմացածն ու զգացածը չեն կարող խաբել ինձ, ես ավելի լավ  եմ զգում գույները, որոնք իրենց ջերմությունն ունեն, իմ փորձը շա՜տ է ու հաստատ գիտեմ, արևը կապո՜ւյտ է…անկախ նրանից թե ինձ ինչ են պատմե՜լ, բացատրե՜լ…»

- Բարի՜ լույս, լավ քնեցի՞ք, հուսանք, որ ամեն ինչ լա՜վ է լինելու:
- Բարի լո՜ւյս, բժշկուհի:
- Բարի լո՜ւյս:
- Դե, Մանե պատրա՞ստ ես, զգուշացնում եմ, ընդամենը երկու-երեք րոպե է բաց լինելու, այսօր այդպես է: Հիմա բուժքրոջ հետ միասին դանդաղ կքանդենք, երբ թեկուզ շատ փոքր լույս տեսնես քանդելիս անպայման ասա, լա՞վ:
- Լա՛վ, բայց երբ տեսնեմ այդ լույսը, ինձ մենակ կթողնե՞ք այդ երեք րոպեն, խնդրո՜ւմ եմ:
- Բուժքույրը կմնա քեզ հետ: Դե ինչ, սկսե՞նք:
Դանդաղ, քանդվում էր աշխարհն իր գեղեցիկ գույներով ընկալելուն խանգարող սպիտակ վիրակապը:
Բժշկուհու ձեռքերը փորձ էին անում կարծես բացելու մի նո՜ր, այլ աշխարհ, կախարդակա՜ն ու հմայիչ գույներով:

Մի պահ և կարծես ինչ-որ սուր բանով ծակեցին Մանեի աչքերը:
Արագ բռնեց վիրակապերը քանդող բժշկուհու ձեռքերը:
- Լո՛ւյս եմ տեսնում, սպիտա՜կ, տեսնո՜ւմ եմ:
- Դա արդեն լավ է, փակի՛ր աչքերդ, ես շարունակում եմ, երբ կասեմ դանդաղ կբացես, լա՞վ:
Մանեի բղավոցից սենյակ լցվող արևի լույսն ավելի փքվեց, ընդարձակվեց ու չարաճճի ձեռքերով սկսեց օգնել վիրակապը քանդելու՝ անհամբեր լցվելու աչքերի մեջ:

…Պարզ երևացին ժպտացող բժշկուհին, արցունքոտ աչքերով բուժքույրը, քիչ հեռու պառկած գեղեցիկ, փարթամ մազերով, վիրակապերով երեկվա զրուցակիցն ու պատուհանից ագահորեն իրենց ներս գցած արևի բազմաթիվ լուսավոր ճառագայթներ…
- Ես տեսնո՜ւմ եմ, տեսնո՜ւմ, թողեք ինձ մենակ, հեռացե՛ք, գոնե մե՜կ րոպե խնդրո՜ւմ եմ, ես ուզում եմ քայլել:
- Այդպես չի՛ կարելի, Մանե, դու ամեն ինչ կփչացնես:
- Մե՜կ րոպե, խնդրո՜ւմ եմ, դո՛ւրս եկեք:
- Լավ, քեզ չի՛ կարելի հուզվել, արտասուքը վնաս կտա: Միայն մեկ րոպե:

Տեսավ թե ինչպես բժշկուհին ու բուժքույրը դուրս եկան հիվանդասենյակից:
Դանդաղ մոտեցավ պատուհանին, նայեց դուրս:
Արևը դեղին էր, կապույտ երկնքում:
Մինչ այդ լուռ մնացած հիվանդը հարցրեց:
- Դե ի՞նչ, տեսնո՞ւմ ես, ի՞նչ ես տեսնում ասա՛, ի՞նչ գույնի են, դե՜…
- Դուք ճի՜շտ էիք, կապույտ երկինք, մաքո՜ւր:
- Իսկ արև՞ը, արևն ի՞նչ գույն ունի:
Հիշեց բժշկուհու խոսքերը. «Շանսերը հավասար են զրոյի»

- Արև՞ը, արևն էլ է կապո՜ւյտ-կապո՜ւյտ…


Ս.Ումառ-Հարությունյան