Տիկնիկը

Մարդը ծնվում է  կյանքի առաջին իսկ օրերից երջանիկ լինելու համար:

Բայց…

Իր կյանքի առաջին իսկ վայրկյանից հարված է ուտում հետույքին` բղավելու համար:

Հետո բարուրում են ձեռքերն ու ոտքերը` սահմանափակելով շարժումները:

Եվ, երբ մայրական կաթը չի բավարարում, ստիպում են հանդիպել առաջին ստին` բերանն են խցկում ռետինե ծծակն ու ասում` կե´ր, ապրի´ր երջանիկ, մեծացի´ր, ստեղծագործի´ր:

Կյանքի պատերազմում հարկավոր է համբերությամբ սպասել, երբ Կյանքն ինքը կհպվի քեզ անհրաժեշտ պահին` նուրբ  ու  հաճելի…

Փորձի´ր զգալ Նրան` լեզվի ծայրով, շուրթերով: Եթե ոչինչ չստացվի, փորձի´ր մատներիդ բարձիկներով հպվել…

Սկզբից կզգաս հեռավոր կայծակի պայթյուն, հետո` ասես աշնան տերևների լուռ սոսափյուն, իսկ վերջնականապես` տաք մի զեփյուռի գրկում կմոռանաս ամե~ն- ամե~ն ինչ… Հեռվից կլսես քեզ կանչող մի երաժշտություն  ու կգնաս…

* * *

Վեր կացավ անկողնուց:

Բնակարանը սառն էր:

Անհրապույր:

Սեփական պաշտոնական իրավունքներին ձեռնահաս ձմեռը  ջանասիրաբար կատարում էր իր ցուրտ գործը:

Խալաթը գցեց վրան, փորձեց գնալ խոհանոց՝ սուրճ եփելու, բայց մի պահ կանգ առավ…

Ձմեռն իր սառը ձեռքը մտցրեց ծոցը, սառցե մատներով շոյեց կրծքերն ու փորձեց իջնել ավելի ներքև…

… Արդեն մեկ տարի կլինի, ինչ իրեն չեն շոյել, չեն սիրել տղամարդկային ձեռքեր:

Ամուսին կոչվածը, ինչ բանտից ազատվել,  տուն է եկել միշտ կա´մ հարբած է, կա´մ` ինչ-որ դեղերի ազդեցության տակ:

Դե, հո ինքն էլ քարից չէ՞, դեռ երեսուն տարեկան չկա: Բայց ի՞նչ անի…

<Թքա´ծ, կդիմանամ>,- մտածեց ու  խալաթով ավելի ամուր փաթաթվեց:

Պահարաններում սուրճ կամ շաքարավազ գտնելու բոլոր փորձերն անցան ապարդյուն:

<Էլի ընկերներով հավաքվել են ու…>:

Հարկավոր է խանութ գնալ: Հազար դրամ կա, կհերիքի սուրճի ու շաքարավազի:

Գտավ ծխախոտի մի կիսատ տուփ:

<Ամեն ինչ մաքրել են մորեխների նման: Ինչպե~ս եմ զզվում այս կյանքից: Ո՞ր մեղքիս համար…Վաղը Նոր  տարի է, տունը` դատարկ, մի կոպեկ փող չկա: Ո՞ւր հասա ես…>:

Հիշեց հոր խոսքերը.

- Ի՞նչ գործ ունես այդ ավարայի հետ: Քեզ քանի անգամ եմ ասել` տուն մի´ բեր դրան:

Նրա համար մի տիկնիկ ես, որի հետ միառժամանակ խաղալուց կարող է հոգնել ու շպրտել մի կողմ:

- Պա´պ, սիրում եմ, ի՞նչ անեմ: Դե, չի ստացվել կյանքը: Ի՞նչ է, պետք է անպայման բարձրագո՞ւյն ունենա…

- Բարձրագույնն ի՞նչ կապ ունի: Դա նորմալ մարդ չէ, չե՞ս զգում: Աչքերը` ապակյա, ոչինչ չարտահայտող: Կարդացած միակ գիրքն էլ` <Սպանված աղավնին>  է: Այն էլ, հիշում է, որ տատն է կարդացել իր համար: Իսկ հիշո՞ւմ ես` ինձ ինչ ասաց: Է~խ, Անի~, Անի~, շատ ես հիշելու ինձ…

Իհարկե, հիշում է, այն էլ` ինչպես:

Վառեց ծխախոտն ու մոտեցավ պատուհանին:

Ձյուն էր գալիս:

* * *

Կյանքը միշտ լի է անակնկալներով, հատկապես բացասական և միայն հանրահայտ նկարի քառակուսում չէ սև գույնը գերիշխող՝ այլ նաև կյանքում:

Ուղղակի պետք է հիշել, որ սևից հետո անպայման սպիտակն է գալիս, հետո նորից սև, նորից սպիտակ…..

Պետք է կյանքի անկյունագծով քայլել, որ անընդհատ լինի սպիտակ, բայց միթե դա հնարավոր է:

* * *

Շենքի տակ գտնվող խանութում իրեն լավ են ճանաչում: Արդեն քանի տարի է, ինչ այստեղից է առևտուր անում:

Առևտուր:

Առածն ի՞նչ է որ` հաց, մի քիչ երշիկ կամ պանիր, ծխախոտ, սուրճ, մի քիչ շաքարավազ:

Իրեն հաճախ թույլ է տալիս որոշ ապրանքներ թաքցնել պայուսակում կամ շորի տակ: Այլ կերպ հնարավոր չէ ապրել: Անվտանգության աշխատակիցները երբեք չեն ստուգում: Նրանցից մեկն էլ տակի հարևանն է` իր հոր ուսանողներից:

Մոտեցավ դրամարկղին:

- Սեդա´ ջան, հաշվի´ր, սուրճ…

- Երեք հազար պետք է ավելացնեմ: Երեկ Գագոն` ամուսինդ օղի և պահածոներ է վերցրել:

- Բայց մոտս չկա: Մի ուրիշ անգամ կտամ: Ինչո՞ւ եք սպասարկել: Չէ՞ որ զգուշացրել էի:

- Մի այնպիսի տուրուդմբոց սարքեց, որ…  Ձեր ներքևի  հարևանին էլ, որ մեզ մոտ է աշխատում, ծեծեց, ատամները ջարդեց ու փախավ: Գիտե´ս, որ հաճախ լռել եմ: Բայց հիմա տեսախցիկներ են տեղադրել, արդեն երկու օր է…

- Ի՞նչ տեսախցիկներ, - կարծես սառը ջուր լցրեցին վրան:

- Լա´վ, գնա´, մի ուրիշ անգամ կվճարես:

Խանութից դուրս չեկած` մոտեցավ անվտանգության աշխատակիցը:

Նոր էր:

- Ձեզ խնդրում եմ անցնել  այս սենյակ,- ձեռքով ցույց տվեց կողքի դուռը:

- Ի՞նչ է եղել: Ահա´ իմ կտրոնը, ես…

- Գիտեմ, անցե´ք, խնդրում եմ: Պե´տք չէ աղմուկ բարձրացնել:  Ձեր օգտին չէ:

Սենյակը դատարկ էր: Մի սեղան էր` վրան համակարգիչ, մի բազկաթոռ:

- Դատարկե´ք պայուսակը, խնդրեմ, թե՞ համակարգչով ցույց տամ Ձեր առևտուրը:

Պայուսակից դուրս եկավ ձեթի մի շիշ, կարմիր գինու մի շիշ, երկու փաթեթ` խոզապուխտով և բաստուրմայով…

- Վե՞րջ - հարցրեց աշխատակիցը:

- Վերջ: Մոռացել էի ցույց տալ դրամարկղում, – գլուխը կախ պատասխանեց ու զգաց, որ ականջներն այրվում են:

- Վերարկուի կոճակնե´րն էլ  բացեք:

- Ձեզ պետք է, դուք էլ բացեք:

Տղամարդը մոտեցավ, դանդաղ քանդեց կոճակները, ձեռքով շոշափեց թևի տակ թաքցրած շամպայնի շիշը, վերցրեց դրեց սեղանին:

Նորից մոտեցավ Անիին: Ուղիղ աչքերի մեջ նայելով` հարցրեց:

- Շարունակե՞մ, թե ոստիկանություն զանգեմ: Ես գիտեմ` ինչ է դուրս գալու և քանի հատ:

Ձայն չհանեց ամոթից:

Տղամարդու ձեռքերն սկսեցին շոշափել մարմինը` կոնքերից սկսած:

Երբ ձեռքերը հասան կրծքերին, աչքերը փակեց:

Նույնիսկ այդ դրության մեջ  զգաց, թե ինչքան հաճելի է այդ շփումը:

Ոտքերը թուլացան, հայտնվեց տղամարդու ձեռքերի մեջ:

Տղամարդը մի կերպ տեղավորեց նրան բազկաթոռին:

Հետո , ասես երազում, տեսավ, թե ինչպես է անվտանգության աշխատակիցը  նորից տեղավորում ապրանքները պայուսակում:

- Կարող ես գնալ, բայց այս խանութ է´լ չմտնես: Կարգին կին ես երևում, ամոթ չէ՞: Ի՞նձ էլ չես հիշում:

Անին ուշադիր նայեց նրան: Չէ՛, չի հիշում:

Ամոթի կարմիր գույնը երևի դեռ չէր լքել իր երեսը, որը տարուբերվեց աջ ու ձախ:

 - Ձեր դասարանի Մուննաթն եմ` Վարդանը, հիշեցի՞ր:

Անին ժպտաց:

Իր դպրոցական սերն էր:

* * *

Ձյունը, որ նման չէր ձյան, այլ մոխրագույն, թեթև մոխրի փաթիլների, իջնում էր դանդաղ:

Ձյունը փափուկ չէր, խավոտ  էր ու դաժան:

Ձյունը տոնական չէր,  այլ դավադիր ու սառը, որ նստելով ուսերին ու գլխին`կապարի ծանրությամբ սեղմում էր նրան` ստիպելով  մոտենալ գետնին:

<Ավելի լավ էր գետինը մտնեի: Ի~նչ լավ է, որ արդեն չկաս, հա´յր: Ու ի~նչ վատ է, որ անընդհատ պտտվում ես գլխումս>:

* * *

Երբ փորձ արեց դուռը բացելու, զարմացավ:

Լավ հիշում էր, թե ինչպես է բանալիով փակել:

Հրեց, մտավ ներս:

Միջանցքում դրեց պայուսակը, հանեց վերարկուն ու, երբ ցանկանում էր վերարկուն կախիչից կախել, լսեց.

- Դե´, Գագո´ ջան, խմե´նք: Ախպե´ր, քեզնից բան չենք ուզում, բայց, դե, պարտք ես, պետք է տաս, ուրիշ ձև չկա:

- Տիկո´ ջան, երկու օր էլ, ու կտամ…

- Չէ´, հիմա է պետք: Կարո՞ղ է`ես ընտանիք չեմ պահում: Նոր տարի ա, բան ա, երեխեքի նվեր…

- Ճիշտ ա ասում, Գա´գ: Երեք ամիս ա` ֆռռացնում ես, հո մենք թուլա չե՞նք:

- Արա´,  Գագո´, լսի´, ուզո՞ւմ ես, երբ Անին գա, մի ժամով մենակ թող ինձ ու իրան: Պարտքի կեսը ջրեմ, ուզո՞ւմ ես :

- Տիկո´ ,հո չե՞ս ցնդել: Բա մյո´ւս կեսն ինչպե՞ս եմ տալու: Չեղա´վ, ախպե´ր:

* * *

Կարծես ինչ-որ մեկի ձեռքն ամուր սեղմեց սիրտը բռունցքի մեջ:

Կծկվեց, ուսով հենվեց միջանցքի պահարանին:

Սառույցե մի շուն սկսեց լիզել ոտքերից մինչև փորը:

Կրակե մի գորտ փորձեց իրեն կուլ տալ: Բայց ինքը, գլխից մինչև գոտկատեղը սողալով, մնաց կրակե գորտի բերանում:

Զգաց, որ միատեղ ապրած տարիներն իզուր են եղել:

Ապրածն անիմաստ:

Հիշեց. < Պապ, ինչո՞ւ եմ տիկնիկ: Սիրում եմ, ի՞նչ անեմ: Դե, չի ստացվել կյանքը …>:

* * *

Սենյակից նորից լսվեցին ձայները:

- Գնացողի հետևից վատ բան չեն ասում: Լավ էլ տարի էր, օղորմի´ իրեն: Խմե´նք եկող տարվա համար: Գագոյի հասկացողությա´ն համար: Ապրե´ս, ախպե´րս , թասիբի´ մարդ ես:

Լսվեցին զարկվող բաժակների ձայները, որոնք կարծես սգո ղողանջների նման լցվեցին ականջները:

Աչքերի առաջ փայտե սև խաչեր էին ու  գերեզմանափոսեր, որտեղից ինչ-որ մեկնված ձեռքեր կանչում էին իրեն:

Ձեռքերից մեկի դաստակին մի հին ժամացույց էր` հոր սիրած ժամացույցը, որ պատերազմից էր բերել տուն:

<Ամեն ինչ կտայի, կուրանայի ամեն մի սրբություն, որ այս ամենը երազ լիներ: Ամեն ինչ…>:

* * *

Առանց վերարկուի դուրս թռավ փողոց:

Չհիշեց` ինչպես, ինչ կերպ հասավ գերեզմանոց:

Չհիշեց `ինչպես է մոտեցել հոր գերեզմանին, ծնկել ձյան վրա, գլուխը հենել տապանաքարին ու լաց լինելուց հոգնած` քնել այդպես:

Մարմնով մեկ դողում էր:

Հետո հասկացավ, որ արդեն մութն ընկնում է ու մի կերպ վեր կացավ:

* * *

Շենքի տակի խանութի լույսերը վառ էին:

Մոտեցավ:

Խանութի տաք օդը հարվածեց դեմքին:

Մարդ չէր երևում:

Անվտանգության աշխատակիցների սենյակից դուրս եկավ Վարդանը:

Վազելով` մոտեցավ:

- Անի՞, այս ինչ օրի ես, ի՞նչ է պատահել:

Անին ընկավ հատակին:

Աչքերը բացեց: Բազկաթոռի մեջ էր` ծածկված պիջակով:

Անտանելի ցանկություն կար ծխելու:

Վեր կացավ, մոտեցավ սեղանին: Միայն կրակայրիչ էր:

Իսկ համակարգչին հենած էր դեղին մազերով, պոչիկներ կապած մի փոքրիկ ժպտացող տիկնիկ:

Շոյեց տիկնիկը գլուխը, ժպտաց:

Վերցրեց կրակայրիչը, մոտեցավ սենյակի անկյունի աղբամանին:

Ձեռքով փնտրեց, գտավ մի կիսատ, հանգցրած ծխախոտ, վառեց:

<Ի՞նչ է կատարվում: Ես` կենսաբանական գիտությունների թեկնածուս, որ օրինակ եմ եղել Համալսարանի շատ ու շատ աշխատակիցների համար, այսօր…>

Ներս մտավ Վարդանը.

- Արթնացա՞ր: Հարձակվե՞լ են վրադ, ո՞ւր է վերարկուդ, ի՞նչ է տեսքդ: Անի´, ի՞նչ է տեղի ունենում, ես քեզ չեմ ճանաչում…

Վազելով` մոտեցավ, ձեռքերով փաթաթվեց Վարդանի պարանոցին:

Սկսեց համբուրել խելակորույս` այտերը, շուրթերը…

- Սիրի´ր ինձ, խնդրո´ւմ եմ, սիրի´ր: Ես մահանում եմ, հասկանո՞ւմ ես : Սիրի´ր, ինչպես կամենում ես: Մա՞րդ ես, թե՞ ոչ…

Սկսեց ձեռքերով հարվածել Վարդանի երեսին, մարմնին…

- Ես  մա´րդ եմ,  հասկանո՞ւմ ես` մա´րդ:

Ծնվել եմ` պետք է ապրե´մ, ապրե´մ, ինչ էլ, որ լինի …

* * *

Ծնվել ես` ուզած-չուզած պետք է ապրես:

Եթե կյանքի ծուռումուռ ճանապարհներին հանդիպած մարդիկ բարի լինեն, համեմատաբար հարթ կլինի քո ուղին  էլ, որը կանցնես`  չհայտնվելով բիլիարդի փոսիկ-ցանցի մեջ, այլ կմնաս սեղանի վրա` չկորցնելով արժանապատվությունդ ու հպարտությունդ, բայց` ամեն վայրկյան սպասելով հարվածի:

Այդպես է կյանքը:

Միշտ պետք է պատրաստ լինել:

* * *

Կյանքի պատերազմում հարկավոր է համբերությամբ սպասել, երբ Կյանքն ինքը կհպվի քեզ անհրաժեշտ պահին` նուրբ  ու  հաճելի…

Փորձի´ր զգալ Նրան` լեզվի ծայրով, շուրթերով: Եթե ոչինչ չստացվի, փորձի´ր մատներիդ բարձիկներով հպվել…

* * *

Նորից գրկեց Վարդանին: Սեղմեց կրծքին:

Համբուրում էր գլուխը, մազերը:

Կանգ չէր առնում, ձեռքով փակած Վարդանի բերանը` համբուրում էր …

Համակարգչին հենած տիկնիկը ժպտում էր:

* * *

Երբ վերակենդանանում են վաղուց թաղված  սրտաբուխ բառերը, կին արարածը հավերժական առեղծվածից վերափոխվում է մի հրաշալի արարածի, որը հանուն սիրո ընդունակ է անհնարին թվացող այն արարքների, որոնց առջև տղամարդն անզոր է:

Սեր`մարդ արարծի նկատմամբ:

* * *

Ձյունն իջնում էր:

Փաթիլները սպիտակ էին, փափուկ:

Ձմեռն իր պարտականությունն է կատարում: Ու ինչքան էլ ցուրտ լինի, եթե կարողանում ես մոռանալ կյանքի սև ճանապարհները, արհամարհել, երկար ես  վայելում վերահաս երջանկության զգացողությունը: Ու այդ ժամանակ էլ ամեն մի` <սև> կոչվող իրադարձություն, աղիողորմ լաց լինելով, լքում է քեզ` գլխիկոր հեռանալով, գուցև` հավերժ:

2164 թվական

2164 թվական

Լոս – Անջելոս

Քանդված, ավերված քաղաքի փլատակների միջից մի չինացու գլուխ երևաց:

Ձեռքին գրքի նման մի բան բռնած բղավում էր.

- Նյու դո դայ դձյո դամա, նյու դո դայ դձյո դամա…

Նրա ձեռքին Լոս- Անջելեսցի մի աշակերտի օրագիր էր:

* * *

Իմ անունն է Անդ Միք

(Պապիկս մահանալուց առաջ ասաց, որ իմ լրիվ անունն է Անդրանիկ Միքայելյան, հայրս այն ժամանակ ասաց, խելքը գցել է ծերուկը, մի հավատա:)

Ես ծնվել եմ Ամերիկայում, երկիր,  որի շուրջը պտտվում են արևն ու մնացած մոլորակները:

Ազգությունս՝ ամերիկացի:

Տասնչորս տարեկան:

Հասակս 197 սմ, քաշս 148 կգ:

14 Սեպտեմբեր

Այսօր շուտ եմ արթնացել, նախաճաշել հայրիկիս հետ, վիճել ,թե ով կարող է ավելի բարձր չփչփացնելով ուտի նախաճաշը և հաղթել եմ:

Հիմա հայրս ինձ պարտք է 12 դոլլար:

Դպրոցը իմ տանից հեռու է 500 մ:

Լավ է, որ մեքենա ունեմ, կհասնեմ մեկ ժամ հետո, խցանումները այսօր քիչ են:

… Առաջին դասը պատմության դաս էր: Անցավ տխուր ու միապաղաղ:

Ուսուցիչn ասաց, որ Ամերիկան հայտնաբերել է Կոլումբոսը՝ հիմարություն: Ամերիկան հայտնաբերել ենք մենք՝ ամերիկացիներս, դրա համար էլ կոչվում է Ամերիկա:

Որտեղի՞ց են գտնում անգրագետ ուսուցիչների – չեմ հասկանում:

Հաջորդ թեման նախնադարի մասին էր, պատմում են մի անհանգիստ ազգի մասին, որին կոչել են հայեր:

Նորից հերթական հիմարությունը:

Երկրի մոլորակի պատմության մեջ եղել են երկու ազգ, շեղաչք՝ չինացիներ և մենք ազատ ամերիկացիներս, հայրս է ասել:

Դպրոցում տխուր է:

Երեկոյան հավաքվելու ենք Ջիմի տանը, աղջիկների հետ լկստվելու:

16 Սեպտեմբեր

Այսօր կիրակի է, ցանկանում էի երկար քնել, հայրս չքողեց:

- Վեր կաց, Ամերիկայի նախագահն է ելույթ ունենալու, հարկավոր է լսել:

Օրն անցավ հիասքանչ:

Հորս հետ կերանք պոպ-կորն ու լսեցինք նախագահին:

Իմ մեջ տպավորվեցին նրա խոսքերը.

- Զարմանալ կարելի է, որ մնացած մանր մունր ժողովուրդները բողոքում են, որ իրենց մենք ռմբակոծում ենք, դա մեր ազատ Ամերիկայի արդար իրավունքն է:

Աստված պահպանի Ամերիկային, որը պատրաստ է երջանկացնելու մնացած ժողովուրդներին, իսկ եթե ինչ որ ազգ չի ցանկանում երջանկանալ, մենք կստիպենք, դա մեր իրավունքն է:

Երեկոն անցկացրեցի ինտերնետում,  www. pentagon.com и www. whitehouse.org պոռնոսայթերում:

Հետո ինքս ինձ հանգստացրեցի ու պառկեցի քնելու…

19 Սեպտեմբեր

Մաթեմատիկայի դասին սովորում էինք հաշվել մինչև 10:

Ես հաշվեցի մինչև 7, ուսուցիչն ինձ գովեց, ես էլ նրան և ստացա գերազանց գնահատական:

Հայրս հիմա արդեն ինձ պարտք կլինի 20 դոլլար:

Հաջորդ դասը ֆիզկուլտուրա էր:

Քանի դեռ իմ համադասարանցիները պատի անցքից նայում էին թե ինչպես են աղջիկները լոգարանում ցայվում, ես հակառակ պատի անցքից նայում էի թե ինչպես է ցայվում ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ միստր Լեսլին:

Մեծ դասամիջոցին Պիտն ինձ ցույց տվեց հորից գաղտնի թռցրած ատրճանակն ու  սկսեց կրակել աղջիկների վրա:

Որոնք կիսակենդան էին Պիտը կրկնում էր կրակոցը, որ շատ չտանջվեն:

Հետո եկան ոստիկանությունից ու առանց բացատրություն տալու տարան Պիտին:

Ինչո՞ւ, ոչ ոք չկարողացավ բացատրել, չէ՞ որ նա ընդամենը զվարճանում էր:

Երեկոյան Պիտին բաց թողեցին տուն:

24 Սեպտեմբեր

Այսօր դասերից հետո մեզ երկհարկանի ավտոբուսով տարան պատկերասրահ:

Պատերին՝ նկարներում մերկ կանայք էին:

Ինտերնետում ավելի լավերը կան, ինքս եմ տեսել:

Նկարներից մեկի տակ գրված էր «Ռենուար, Մերկ Մախան»:

Ես այդ Մախայի ոտքերի արանքում կպցրեցի ծամոնս:

Հոյակապ ստացվեց:

Պիտը ծամոնի վրա խրեց գրիչը:

Խոստովանեմ, որ հաղթողը նա էր, ես նրան պարտք մնացի 8 դոլլար:

Երբ մեր ավտոբուսը շարժվեց մի տարիքով կին էր վազում ու բղավում:

- Չէ որ դա միլիոնից ավել արժեն, ես կգժվեմ:

Մենք Պիտի հետ իրար աչքով արեցինք:

Մենք վարվել էինք ինչպես իսկական ամերիկացիներ ու հպարտ էինք:

1 Հոկտեմբեր

Հայրս այսօր ստիպեց դպրոց գնալուց առաջ անպայման գոլֆ խաղալ:

Թե այդ հիմարի մտքով ինչ է անցնում ամեն առավոտ, ես չեմ հասկանում:

Իմ հարվածը գնդակին կարծես ստացվեց:

Ուղիղ հորս ճակատին:

AMBULANCE- ի մեջ նայում եմ ուշակորույս հորս ու մտածում, որ լավ բան չստացվեց, եթե ուշքի չգա իմ պարտքերն ո՞վ է վճարելու:

Հոսպիտալի բժիշկն ուշքի բերեց հորս ու ասած.

- Մի տես է, նույնիսկ ուղեղի ցնցում չի ստացել, կարծես ուղեղ չկա, այ քեզ պինդ մարդ, իսկական ամերիկացի:

Ես հպարտ եմ որ այդպիսի հայր ունեմ…

* * *

Փլատակների միջից փրկարար չինացին ինչ որ բան էր բղավում:

- Կան թինգ, ջին ժի քու անգ, կան թինգ, ջին ժի քու անգ:

Թարգմ. (Այնտեղ շարունակությունն էլ կա)

Բույրը շուրթերիդ

Մի´ վախեցեք ինչ-որ մեկին կորցնելուց:
Դուք չեք կորցնի նրան, ով պետք է Ձեզ կյանքում:
Կորում են նրանք, ովքեր ուղարկված են փորձության համար:
Մնում են նրանք, ովքեր ուղարկված են Ճակատագրի կողմից:
                                                                                   Գ. Գ. Մարկես

Մուտքի դռան մոտ հավաքվել են աշխատակիցներ  ու նայում են համակարգչով տպված, ապակուն փակցված հայտարարությանը:

<Խոր վշտով հայտնում եմ, որ երեկ ձեզանից անժամանակ հեռացավ Ձեր սիրելի գործընկեր Ա. Տիգրանյանը>:

Մոտենալով`  նայում եմ հավաքվածներին:

Որոշ աշխատակիցների աչքերն արցունքոտ են:

Աշխատանքի սկզբին դեռ տասը րոպե կա:

Ժամանեց հիմնարկի պետի ավտոմեքենան:

Բոլորն ինձ են նայում:

- Միայն քո նման հիմարը կարող էր սա անել,- Լիլիթի աչքերն արցունքոտ չեն:

Պետը` տիկին Բարսեղյանը, ձեռքով պոկեց հայտարարությունը, խիստ հայացքով հանդիմանեց ինձ, բացեց դուռն ու սահեց ներս…

Նրա` դեռ պահպանված կազմվածքը շատ կանանց նախանձն է շարժում:

Ինձ Լիլիթն է դուր գալիս: Ես Լիլիթին եմ սիրում:

Լիլիթը ինձնից երկու սեղան այն կողմ է նստում:

Սկսում եմ հավաքել իրերս:

Մոտեցավ քարտուղարուհին:

- Քո ազատման դիմումը վաղվա ամսաթվով է ստորագրված, այսօր կարող ես աշխատել, պարո´ն հանգուցյալ:

Լռում եմ:  Նայում եմ կարճ շրջազգեստին, կազմվածքին, դեմքին, այնպես, ինչպես նայում են առաջին անգամ` գնահատողի հայացքով:

- Նո´ւն, ինչո՞ւ հանգուցյալ, ես գրել եմ հեռացավ, ի՞նչ վատ բան եմ արել, որ բոլորը ծուռ են նայում:

- Չգիտեմ, Նա ասաց,- նայում է Լիլիթի կողմը:

- Քո նմաններին որտեղի՞ց են գտնում, ասա´, ինձ շուտով պետք է գալու:

Համակարգիչս միացրեցի:

Երկու սեղան այն կողմից` նամակ`  Լիլիթից:

Գլուխը կախել է ստեղնաշարին, կարծես անտեղյակ ամենից:

<Ապո´ւշ>:

<Լավ>:

<Էլ իմ տուն չգա´ս>:

<Լավ>:

<Բնակարանիս բանալին կդնես սեղանիս  այնպես,  որ ոչ ոք չտեսնի>

Ամբողջ հիմնարկը գիտի մեր հարաբերությունների մասին, բայց Լիլիթին այդպես չի թվում:

<Լավ>:

<Ատո´ւմ եմ>:

<Լավ>:

Չի նայում իմ կողմը, որ ժպտամ: Գիտի, որ ժպտալու եմ ու դրանից ավելի է բարկանալու:

<Շրջազգեստդ շատ է վեր բարձրացել, չեմ կարող չնայել, իջեցրու մի քիչ>:

Տաբատով է այսօր, դիտմամբ գրեցի:

<Դու միշտ նույն հիմա´րն ես եղել, հիմա´ր էլ կմնաս>:

<Լավ>:

<Ի՞նչ ես անընդհատ գրում լավ,լավ,լավ, ասելու բան չունե՞ս>:

<Ունեմ, սիրու~մ եմ>:

<Ինչ զզվելին ես, այսօր քո սիրած ճաշն եմ եփել>:

<Լավ>:

Դուրս գամ` ծխեմ միջանցքում, միևնույն է, տրամադրւթյուս խռովել է ինձնից, բանի նման չէ:

Միջանքում  միայն Մարատն է:

- Դու աստված ունե՞ս:

- Ունեմ, Քամին է իմ Աստվածը, բորբոքում է սերս, կրակի նման:

- Մի բան հարցնեմ: Որ ազատվում ես գնաս, բա իմ պարտքերն ինչպե՞ս ես տալու:

Կպցնում եմ ծխախոտս, ծուխը ներս քաշելիս նայում եմ  Մարատի աչքերին:

- Թո´ղ մեր պարտքերը մեզ, ինչպես մենք ենք թողնում մեր պարտապաններին:

Ա´յ, հիմա ես վստահ կարող եմ հավաստել, որ երբ ասում են աչքերը թռան ճակատին, իրոք որ թռնում են:

Նայում եմ Մարատի ճակատին ու դուրս գալիս շենքից:

* * *

Ավելի հեշտ է ներել նրան, ով ներողություն է խնդրում:

Սենյակ մտավ տիկին Բարսեղյանը:

- Գնա՞ց այդ.... այդ անբանը:

- Ձեզ ո՞վ է իրավունք տվել ,- Լիլիթը չհասցրեց վերջացնել:

- Դու էլ կարող ես ռադդ քաշել, իմ օֆիսը անբարոյականների տեղ չէ…

* * *

Աստճանավանդակում ցուրտ է, տհաճ:

Չգիտեմ բացե՞մ իմ բանալիով թե՞ ոչ: Իզուր բանալին չվերադարձրի: Հիմա չէի կասկածի ու կսեղմեի  զանգի`ինձ այդքան ծանոթ երաժշտական ձայնի կոճակը:

Ի՞նչ է, պետք է նորի՞ց սկսել ամեն ինչ:

Արդեն երկու ծխախոտ ծխել եմ, բայց…

Լավ, մի հատ էլ ծխեմ, նոր կսեղմեմ զանգը:

Բանալիով չեմ բացի, երբեք:

Երբ փորձ արեց վառելու կրակայրիչը, որը միանգամից չմիացավ, հանկարծ տհաճ հոտ զգաց: Կարծես մի անծանոթ ձեռք հանգցրեց կրակայրիչն ու բռնեց  նրա քթից:

Գազի տճաճ հոտը լցվեց քթերից ներս ու ստիպեց թոքերին սեղմվել:

Ինքն էլ չհասկացավ ինչու, մոռացած զանգի մասին, անմիջապես բացեց դուռը:

Անգույն մահացու գազը դուրս պրծավ բանտարկված բնակարանից ու տարածվեց աստիճանավանդակով մեկ…

Բազմոցին Լիլիթն էր…կարծես քնած:

Հանգիստ, դալկացած դեմքը թաքցրել էր սև հոգեվիճակը…

- Ինչո՞ւ, Լիլի´թ, ինչո՞ւ:

 Մոռացած իր կատակասեր կյանքը` լալիս էր:

Լիլիթ անունով  հողմն իր հուշապտույտն էր սկսել` տղայի գլխում պտտելով Լիլիթի բոլոր սովորույթները, ժպիտը, կենցաղը, համբույրները, գալարումները, կյանքի փոսերով գտնելու իր ճանապարհը, իր կյանքը, իր փոքրիկ բնակարանը սիրած տղամարդով լցնելու բնական պահանջը:

Աստղագուշակով երկուսն էլ` խեցգետին, բնավորությունների նմանության  պատճառով անընդհատ վիճաբանում էին ու իրարից նեղանում մինչև անկողին մտնելը, երբ արդեն  խանգարողը դառնում էր ցանկալի մի գիշեր…երբ իրարից ժամանակվոր հագեցած մարմիններից ամեն մեկն իր հերթին մտածում էր. <Չեմ դիմանա քո փոթորիկ գոյությանը, ես սիրում եմ  քո աչքերը, շուրթերը, պիրկ մարմինը, ես գի´ժ եմ, հիմա´ր, ապո´ւշ, ինչո՞ւ նեղացրեցի քեզ … >

Ակնթարթն ավարտվեց, երբ Լիլիթի ձախ կոպը թրթռաց:

Լիլիթին ձեռքերի վրա` աստիճաններով վազեց դեպի բակ…

* * *

Վերակենդանացման պալատ-սենյակում պայքար էր գնում բժիշկների ու կյանքին հրաժեշտի փորձ արած, իր կյանքը  գնացքի ռելսուղու վրա դնելու համար տանջված մի չքնաղ էակի միջև, որի նպատակը հաստատ այս կայարանը չէր, այս մահվան ու կյանքի սահմանագիծը: Անհայտ էր պատճառը:

Անհայտ էր նաև, թե ինչո՞ւ մեկ երևում, մեկ կորում էր կյանքի նշաններ ցույց տվող սրտի թույլ բաբախումը:

Բազմաթիվ անգամ էկրանին երևալուց ու կորչելուց հետո սիրտը հանգստացավ:

Սրտի աշխատանքը ցույց տվող էկրանի ուղիղ գիծը  հայտարարեց պայքարի ավարտը:

Միջանցքի աթոռին նստած տղայի հայացքը գետնից բարձրացավ ու գամվեց պալատից դուրս եկող բժշկուհու տխուր աչքերին:

Հասկացավ:

Չհավատաց:

Վազելով` ճանապարհը փակող բժշկուհուն հրեց-գցեց գետնին:  Բժշկուհին ընկավ, գլուխը հարվածեց պատուհանի տակ գտնվող ջեռուցման մարտկոցին:

Գլխից սկսեց արյուն գալ:

Մի կողմ հրեց  նաև  պալատի մուտքից դուրս եկող երիտասարդ բժշկին ու վազելով` մոտեցավ կենդանության նշաններ ցույց չտվող Լիլիթին:

Բռնեց ձեռքը: Լիլիթի ափը սեղմեց այտին: Ափը դեռ տաք էր:

- Մի´ գնա, խնդրում եմ, ինձ մենակ ես թողնում, չեմ դիմանա առանց քո  փոթորիկ գոյության, ես սիրում եմ  քեզ, Լի´լ ջան, ես գի´ժ եմ, հիմա´ր, ապո´ւշ, ինչո՞ւ նեղացրեցի քեզ …ինձ շատ տճաճ է քո այս հրաժեշտի ձևը, այսպես դու գեղեցիկ չես, իմ աստվածը՝ Քամին, ինձ օգնելու փոխարեն փչեց-հանգցրեց իմ մոմը, մի´ գնա, հա՞… >

Դռան մեջ կանգնած բժիշկների ու հետաքրքրասեր հիվանդների աչքերը թաց էին:

…Մահվան սենյակի լռության մեջ լսվում էին տղայի սրտի չափից ավելի արագ բաբախումները…

… որոնք մի պահ կանգ առան, հետո կարծես անցնելով աղջկա ձեռքի ափով, դավաճան էկրանի վրա երևացող գծին ստիպեցին  թույլ տատանվել:

Տղան զգաց երկու սրտի ոչ համահունչ բաբախում:

- Բժի´շկ,- բղավեց տղան:

 Ձայնից, թե ձայնի բարձրությունից վախեցած Լիլիթի սրտի աշխատանքն արագացավ:

Ներս վազեց բժշկուհին, որի գլխից դեպի այտերը դեռ ծորում էր արյունը  ու խառնվելով արցունքներին` հավաքվում զարմացած շուրթերի մոտ:

* * *

Սենյակում գազի հոտը դեռ չէր անցել:

Տղան նստած էր աթոռին՝ գլուխը դրած աղջկա ձեռքին:

- Ի՞նչ անեմ քեզ համար, ասա´:

- Ուզում եմ կարմիր վարդեր, ուզում եմ սենյակից գա վարդերի խելքահան անող բուրմունքը, կբերե՞ս:

Լիլիթը քնած էր, երբ սենյակ մտավ տղան` կարմիր վարդերի փունջը ձեռքին:

Նայեց չորս կողմն ու հարմար տարա չգտնելով` սկսեց վարդերը շարել անկողնով մեկ:

Լիլիթը աչքերը բացեց, ժպտաց տղային:

Հետո կիսանստած սկսեց նայել անկողնու վարդերին:

- Ինչո՞ւ տասը հատ: Պետք է կենտ լինի, խելա~ռ…

- Ինչու՞ տասը, տասնմեկն են:

Փնտրեց հայացքով, չգտավ: Հետո մանկան հայացքով հարցական նայեց տղային:

- Տասնմեկերորդը Դու ես…

Տղայի շուրթերը փաթաթվեցին աղջկա շուրթերին:

Մեկ սենյականոց փոքրիկ կյանքը բուրում էր խելակորույս:

Անկողնուն փռված վարդերը բուրում էին տաք:

…իրարից ժամանակավոր հագեցած մարմիններից ամեն մեկն իր հերթին  մտածում էր.

<Չեմ դիմանա քո փոթորիկ գոյությանը, ես սիրում եմ  քո աչքերը, շուրթերը, պիրկ մարմինը, ես գի´ժ եմ, հիմա´ր, ապո´ւշ, ինչու՞ նեղացրեցի քեզ …ա~խ, ի~նչ խենթ են բուրում շուրթերդ>:

Ս.Ումառ